Isıtma Havalandırma ve Klima Sistemlerinde Enerji Ekonomisi

Yanıt Açıklaması: Kazanlarda kurum yapmayı önleyen pnömatik (hava basıncı ile çalışan otomasyon cihazları) yanma kontrolü yapan brülör kullanılacak olursa; dış hava ısındığında kurum yapma riski önlenir ve dış hava soğuduğunda fazla hava girişi nedeniyle gereksiz enerji kaybı önlenir.

Yanıt Açıklaması: Aşırı klorlama, bakteriyi öldürmede etkili bir yöntemdir. Bakteriyi öldürmek için yüksek klor konsantrasyonları gereklidir. Klor kullanılması sonucu oluşan ürünler, potansiyel kanserojen maddelerdir. Klor, korozif tir (Korozyona yol açan madde) ve boru tesisatında bir hata sayılabilecek aşınmaya neden olur. Bu nedenle, özellikle birçok hastane uygulamasında pek tavsiye edilen bir yöntem değildir. Cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Bacadan atılan enerjiden yararlanılması için önerilen diğer bir yol da kazana yanma için verilen taze havanın baca gazı ile ısıtılmasıdır. Bu amaçla kullanılan ısı geri kazanım cihazları reküperatör olarak adlandırılmaktadır. Reküperatör aslında gazdan gaza ısı değiştiricisidir. Yakma havasının ön ısıtılması yakıt tasarrufunun yanı sıra daha yüksek alev sıcaklıklarına çıkmayı sağlamaktadır. Bu uygulama yanmamış yakıt miktarını azaltarak yanmanın daha hızlı ilerlemesini sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bina yönetim sistemleri, işletme hatalarını minimuma indirgeyerek olabilecek hataların en kısa zamanda saptanmasını sağlar. Böylece sistemin verimi ve ömrü artırılır. Verilen alarmlar vasıtasıyla arızalara anında müdahale edilebileceğinden cihazların daha büyük arızalardan korunması ve arızaların diğer cihazlara sıçra ması önlemmiş olur.

Yanıt Açıklaması: Kontrol elemanı Bina Yönetim Sisteminin Çalışma Prensibinde saha elemanı olarak değerlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Kazanlarda yaygın olarak kullanılan diğer bir ölçüm cihazı, basınç ölçüm cihazlarıdır. Basınç ölçümünde yaygın olarak manometreler kullanılmaktadır. Sıvı sütunlu basınç ölçme cihazı olarak bilinen manometrenin çeşitleri bulunmaktadır. Bunlar: U tipi manometre, eğik manometre, mikro manometre, barometre ve dairesel daireli manometredir.

Yanıt Açıklaması: Otomatik yangın söndürme sistemleri, sıcaklık, duman, alev dedektörleri tarafın dan algılanarak kontrol paneline gönderilen uyarı ile, elle müdahale yapılmaksızın harekete geçen sistemlerdir.

Yanıt Açıklaması: Brülörler kazan verimini etkileyen faktörlerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Ömür boyu maliyet içinde satın alma, bakım, enerji maliyeti olduğu kadar arıza halinde üretim kaybı maliyeti, söküp atma maliyeti gibi hususlar da ele alınmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Bir pompada, pompanın çalışma aralığı, akış debisinin sabit veya değişken olması, pompa imalat standardı, montaj özelliği ve bağlantı sistemi, pompanın ömür boyu maliyet analizi gibi parametreler pompa verimini doğrudan etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: Bununla birlikte sistem seçiminde doğru soğutucu akışkan tercihi tasarrufta önemli bir etken olacaktır. Soğutma sistemlerinde; Düşük elektrik kullanımı, Farklı ortam ve çalışma koşullarında etkin bir soğutma özelliğine sahip olması, Yüksek kapasite kontrol özelliğine sahip kompresörlerle oransal çalışma ile ihtiyaç duyulan soğutma kapasitesinin karşılanması, Fan hız kontrol sistemi ile, kondenserlerde verimli yoğuşma için ihtiyaç duyulan hava debisinin sağlanması, Sistemin sıcaklık set değerleri için yüksek hassasiyetli işlemci kontrolü enerji tasarrufu sağlanması, Soğutma sisteminde çevrim elemanları ve donanımları arasında kapasitif uyumlu bir dizaynın yapılması, Soğuk depoculuk gibi büyük kapasiteli enerji tüketim sistemlerinde etkin enerji yönetim sisteminin kurulması enerji verimliliği çalışmalarına olumlu katkı sağlayacak ve enerji maliyetlerinin düşmesine yol açacaktır.

Yanıt Açıklaması: Tesisat yalıtımında kullanılan yalıtım malzemelerinden birisi de seramik yünüdür. Özellikle taş yününün kullanılamadığı 1200°C-1400°C gibi yüksek sıcaklıklarda seramik yünü kullanılabilmektedir. Seramik yünü de cam yünü ve taş yünü gibi lifli bir malzemedir. Seramik yünü beyaz renkli olup rulo levha ve dökme olarak pazarlanmaktadır. Yoğunluğu malzemenin şekline göre 100-150 kg/m3 arasında değişmektedir. Seramik yünü yumuşak bir malzeme olup levha tiplerinde dahi basınç dayanımı düşüktür.

Yanıt Açıklaması: Yeraltı sularından su ihtiyacının karşılandığı yerleşim alanları ve büyük kapasiteli su ihtiyacı duyan işletmelerde kullanılan hermetik kovanlı türbin pompaları, metal ya da beton bir kovan içine yerleştirilerek kullanılan pompalardır. Basınç altında kovana giren akışkan yüksek basınçla kovandan uzaklaştırılır. Bu tür pompaların çalışma prensipleri, düşey milli pompalarla aynı özelliğe sahiptir. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kazan verimini etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Bunlar; eksik yanma ve is oluşumu, baca gazındaki su buharı nedeniyle oluşan ısı kaybı, kuru baca gazı nedeniyle olan ısı kaybı, fazla hava, baca gazı sıcaklığı, sürekli baca gazı analizi ve takibi, yakıt cinsi, brülörler, kazan yükü, kazan yüzeyinden olan ısı kayıpları, blöf nedeniyle olan ısı kayıpları, besleme suyu sıcaklığı, yakma havası sıcaklığı, iç soğuma kayıpları ile kazan ve tesisat bakımıdır. Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bir sistemde enerji verimliliği yüksek pompa tercihi için öncelikle pompa ve sistemlere ilişkin; debinin durumu (değişken mi?,sabit mi?), seçilen pompa ve boru çaplarının uygunluğu, pompanın devir durumu gibi özellikler dikkate alınmalıdır. Pompalarda enerji ekonomisi yönüyle en önemli parametre debi kontrolü ve debi ihtiyacına bağlı pompa tercihidir.

Yanıt Açıklaması: Bir maddenin sahip olduğu sıcaklığı faz değişikliğine yol açmadan ihtiyaç duyulan bir ölçüde değiştirmek için gerekli olan enerjiye duyulur ısı denir. Soğutma temelde bir enerji hareketi olarak tanımlanır. Soğutma ihtiyacı istenilen ortamın yapısal özellikleri, maddelerin enerji yükleri veya ısı kazançların etkileri dikkate alınarak bir enerji yükü ile tanımlanır. Diğer bir ifadeyle istenilen ortamın, soğutma rejiminde tutulabilmesi için soğuk depodan çıkarılması veya dışarıya atılması için bir ısı miktarına ihtiyaç vardır. Bu ısı miktarı soğutma yükü olarak tanımlanır. Buharlaşma ısısı bir maddenin 1 kg’ını doyma sıcaklığından sıvı fazından buhar fazına geçirmek için ihtiyaç duyduğu enerji miktarıdır. Buharlaşma ısısı her madde için tanımlanabilen bir özelliktir. Özellikle akışkanlarda bir maddenin sabit sıcaklık ve basınç altında buhara dönüştürülmesi için gerekli olan enerjiye gizli ısı denir. Soğutma ve iklimlendirme uygulamalarında havanın göreceli nemi veya derecesi, uygulamalarda psikometri diyagramıyla tespit edilir. Bu diyagramda gerekli değerlendirmelerin yapılabilmesi için kuru veya yaş termometre değerlerine ihtiyaç duyulur. Mevcut ortamın veya akışkan sıcaklığının çıplak ölçülmesi için kullanılan termometreler kuru termometrelerdir, bu termometrenin ölçtüğü sıcaklık (KT) kuru termometre sıcaklığıdır.

Yanıt Açıklaması: Verilenlerin tamamı bina yönetim sistemlerinin avantajları arasındadır. Bu bağlamda doğru cevap E dir.

Yanıt Açıklaması: Pompalarda teorik debi ile gerçek debi arasında her zaman fark vardır ve bu fark sürece bağlı olarak sürekli artar. Teorik debi ile gerçek debi arasındaki fark hacimsel (volumetrik) verim olarak tanımlanır. Cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Yalıtım yapılırken dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta, hangi durumda, hangi yalıtım malzemesinin, hangi uygulama ile kullanılacağıdır. Uygulamada akışkan sıcaklığının da önemi bulunmaktadır. Uygulamada kullanılacak malzeme ve kalınlıkta yapılan hatalar başta yoğuşma olmak üzere pek çok ciddi problemi ortaya çıkarabilmektedir. Tesisatta yalıtım uygulamalarında genelde borularda yapılan yalıtım yaygın olarak kullanılmaktadır. Yalıtım sadece borularda değil vana ve çeşitli armatürlerde kullanılmaktadır. Özellikle yüksek sıcaklıkta çalışan çeşitli cihazlarda yapılan yalıtım, ciddi parasal kazançların yanında çeşitli işletme sorunlarının da ortadan kaldırılmasını sağlayabilmektedir. Özellikle borularda yalıtım kalınlığının tespiti büyük önem arz etmektedir. Yalıtım kalınlığı arttıkça tasarruf da buna bağlı olarak artmaktadır. Ancak bu arada yalıtımın maliyeti de artmaktadır. Borularda yalıtım yapılırken optimum yalıtım kalınlığı hesabı mutlaka yapılmalıdır. Optimum yalıtım kalınlığı, ısı kaybının en aza indirilmesinin yanı sıra yalıtım maliyetinin de olabildiğince düşük olduğu bir yalıtım kalınlığı olarak adlandırılmaktadır. Optimum yalıtım kalınlığı hesabı sonucunda yalıtım malzemesinin cinsi ya da kalınlığı değiştirilerek en iyi durum ortaya çıkartılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Normal sıcak sulu kazanlar 90-70 sistemine göre çalışmaktadır. Bu sistemde kazandan çıkan suyun sıcaklığı 90°C, dönen suyun sıcaklığı da 70°C’dir. Bu tip kazanlarda kazan dönüş sıcaklığının 50°C’nin altına inmesi istenmemektedir. Cevap B'dir.