Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Yanıt Açıklaması: Dolgu barajlar toprak veya kayanın belli oranlarda karıştırılması ile set oluşturulur. Beton barajlar ise ağırlık, payandalı ağırlık ve kemer barajları olarak sınıflandırılabilir. Ağırlık barajları suyun kaldırma ve döndürme kuvvetine karşı kendi ağırlıkları ile duran barajlardır. Üçgen yapıdadır ve eksenleri suya doğru kavislidir. Ağırlık barajının inşaası için temelin sağlam kaya olması gerekir. Payandalı ağırlık barajları alttan su basıncını azaltmak için geliştirilmişlerdir. Kemer barajları biriken suyun oluşturduğu basıncı kemer etkisi büyük oranda vadideki yamaçlara aktarmak için planda kemer seklinde yapılan baraj türüdür.

Yanıt Açıklaması: Yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru hareket eden hava, “rüzgâr” olarak isimlendirilmektedir. Karaların üzerinde ısınan hava genleşir, yükselir ve yerini daha ağır ve soğuk havaya bırakır. Bu hareket rüzgârı oluşturur. Gece ise karaların üzerindeki ısınan hava suların üzerindekinden daha hızlı soğuyacağı için rüzgâr hareketi gündüzün rüzgâr hareketine göre tersine gelişir.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde dünya enerji ihtiyacının %15’lik kısmı biyokütleden sağlanmaktadır. Bunlar içerisinde en büyük payı, çoğunluğu gelişmekte olan ülkeler ısınma ve yakacak amaçlı kullanarak almaktadır; fakat son yıllarda endüstrileşmiş ülkelerde büyük çaplı modern biyokütle enerji üretim tesisleri kurulmakta ve işletilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Belirli bir bölgedeki ha^kim rüzga^rları belirlemede “yerel rüzga^rlar (dağ, vadi rüzga^rları)” önemlidir. Bunlardan en önemlileri açık deniz (off-shore) ve kıyı (on-shore) rüzga^rları gibi açık su rüzga^rları ile dağ ve vadi rüzga^rlarıdır. Bu rüzga^rlar okyanus/deniz veya çok büyük göllerde yılın her günü düzenli olarak oluşur. Bu nedenle okyanus/deniz veya göl kıyıları rüzga^r türbinleri için ideal yerlerdir. Dağ rüzga^rları, vadi rüzga^rlarından daha kuvvetlidir ve güneş ışığının en yoğun olduğu yaz aylarında artmaktadır. Yerel rüzga^rlar jeostrofik rüzga^rlara katkıda bulunurlar. Jeostrofik rüzga^rlar zayıf olduğu zaman yerel rüzga^rlar, rüzga^rın şeklini belirlerler.

Yanıt Açıklaması: Dalga; rüzgârın su yüzeyinde kaymasına bağlı olarak suda oluşan harekettir Feç, Rüzgârın esme yönünde mevcut olan dalgaların bulunduğu alanın uzunluğudur Periyot, dalganın iki sıfır noktası arasında geçen zamandır.

Yanıt Açıklaması: Fermentasyon: Ham maddenin mikroorganizmalarla birlikte enzimatik yolla değerli ürünlere dönüştürüldüğü prosese fermantasyon denir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Avantajları: • Rüzgar enerjisi, güç üretmek için herhangi bir kimyasal proses içermediği için su ve hava kirliliği yaratmaz. Sera gazı oluşmadığı için küresel ısınmaya katkısı yoktur. Yani temiz bir enerji kaynağıdır ve çevre dostudur. • Rüzgâr atmosferde bol ve serbest olarak bulunur. Rüzgâr enerjisi yenilenebilir ve sürdürülebilir bir enerji kaynağıdır. • Elektiriğin kablolarla ulaşamadığı uzak veya küçük yerleşim yerleri için rüzgâr türbinleri yerel elektrik üretimi için bir alternatif oluşturmaktadır. • Rüzgâr türbinlerinin yer aldığı bölgelerde tarım ve hayvancılık olumsuz olarak etkilenmez. • Rüzgâr enerjisinin maliyeti diğer güç santralleriyle rekabet edebilecek düzeydedir. • Rüzgârın elverişli olduğu her yere rüzgâr türbinleri kurulabilir. Dezavantajları: • Rüzgâr oluşumu bir doğa olayı olduğu için rüzgârın hızını ve yönünü önceden belirlemek zordur. Üretilecek enerji rüzgârın hızına bağlıdır. Rüzgâr hızı düşerse üretilen enerji miktarı da düşmektedir. Yani rüzgâr enerjisi kesintisiz bir enerji kaynağı değildir. • Rüzgâr türbinlerinin gürültülü çalışmaları, yakın çevrelerinde yaşayan insanlar için rahatsız edici olabilir. • Rüzgâr türbinleri görüntü kirliliği oluşturabilir. • Rüzgâr türbinleri çevredeki elektromanyetik dalgayı etkileyebilir. Büyük kapasiteli türbinler yakın çevredeki TV yayınlarını etkileyebilir. • Büyük kapasiteli rüzgâr türbinleri göçmen kuşların uçuş yollarını olumsuz olarak etkileyebilir ve kuş ölümlerine neden olabilir.

Yanıt Açıklaması: Dalgaların toplam enerjisi kinetik ve potansiyel enerjilerinin toplamıdır. Kinetik enerji su partiküllerinin salınımlı hareketiyle, potansiyel enerji ise suyun dikey olarak yer değiştirmesiyle oluşur.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı su alma yapılarının, C şıkkı su iletim yapılarının, D şıkkı santal çıkış suyu kanalının ve E şıkkı denge bacalarının görevini açıklamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Basit hız ölçüm cihazı olarak rüzgâr hızlarını elektriksel sinyale dönüştüren anemometre olarak bilinen sensörler kullanılır.

Yanıt Açıklaması: Baraj gövdesi ve gölü akarsuyun depolanması ve su yüksekliğinin sağlanması için kullanılır. Elektrik üretim amacıyla kurulan barajlar depoladıkları suyu yıl boyunca düzenli bir şekilde türbinlere gönderirler. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Enlem               Yön 90-60° Kuzey / Kuzey-Doğu 60-30° Kuzey / Güney-Batı 30-0°   Kuzey / Kuzey-Doğu 0-30°    Güney / Güney-Batı 30-60°  Güney / Kuzey-Batı 60-90°  Güney / Güney-Doğu

Yanıt Açıklaması: Fiziksel dönüşüm yöntemleri aşağıdaki gibidir; Nem giderme ve Kurutma, Boyut küçültme, Yoğunlaştırma, Biriketleme ve Pelletleme Ayırmadır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Avantajları; Yenilenebilir: Dalga enerjisinin en büyük avantajı tükenmeyecek bir enerji türü olmasıdır. Kıyısal kesimlerde kıyılara vuran güçlü dalgalar her zaman olacaktır. Dalgalar kıyıdan ters olarak aksa da geri dönerler. Tükenmekte olan fosil yakıtları aksine dünyanın her yerinde yeni yeni keşfedilmektedir. Dalga enerjisi mısırdan elde edilen etanol gibi sezonluk bir enerji türü değildir. Dalga enerjisinin üretimi için insan gücüne ihtiyaç duyulmaz. Çevre Dostu: Dalgalardan üretilen enerji fosil yakıtlar gibi çevre üzerinde olumsuz etki oluşturan gaz, atık ve kirlilik gibi yan ürünler açığa çıkarmaz. Dalga enerjisi elektrik üreten makinelerde doğrudan kullanılabilir. Güç jeneratörlerinde tesislerinde kullanılabilir. Günümüzün enerji odaklı dünyasında böyle temiz bir enerji kaynağı çok nadir bulunmaktadır. Bol Miktarda ve Kolay Ulaşılabilir: Bu enerjinin diğer bir faydası, kaynağın enerjiyi kullanabilecek kesimlere yakın olmasıdır. Büyük şehir ve birçok liman okyanusun/ deniz yakınında olup gerekli olan enerji dalgalardan elde edilebilmektedir. Kıyısal şehirler nüfus olarak kalabalık olduklarından birçok insan dalga enerji tesislerinden faydalanmaktadır. Çeşitli Üretim Yöntemleri: Dalga enerjisinin üretimi için birçok yöntem geliştirilmiştir. Günümüzde kullanılan üretim yöntemleri hidro türbinlerle kurulmuş güç tesislerinden dalga enerjisi üretmek için denizin içine gönderilen gemicilikte kullanılan çok büyük ölçekli tankları kapsamaktadır. Öngörülebilir: Dalga enerjisinin diğer birçok alternatif enerji kaynağına göre en büyük avantajı kolayca öngörülebilmesi ve ne kadar enerji üretilebileceğinin kolaylıkla hesaplanabilmesidir. Dalga enerjisi, güneş ve rüzgâr enerjisine göre daha kararlıdır. Dışa Bağımlılığı Azaltır: Dalgalardan maksimum seviyede enerji elde edilmesi durumunda fosil yakıtlar için dış ülkelere bağımlılık azaltılabilir. Dalga enerjisi sadece hava kirliliğini önlemekle kalmaz, aynı zamanda milyonlarca insana iş imkânı da sağlar. Toprağa Zarar Vermez: Topraktan çıkarılırken zeminde ciddi boyutta hasarlara neden olan fosil yakıtların aksine dalga gücü dünyaya zarar vermez. Güvenli, temiz ve okyanustan enerji üretmek için tercih edilebilir yöntemlerden biridir. Dezavantajları; Belirli Bölgelerle Sınırlıdır: Sadece okyanusun yanında bulunan şehirler ve güç tesisleri bu enerjiden yararlanabilmektedir. Dalga enerjisi kaynağından dolayı her alana uygun bir güç kaynağı değildir. Deniz kıyısından uzak olan karasal kesimler dalga enerjisinden faydalanamaz. Deniz Ekosistemi Üzerinde Etkilidir: Dalga enerjisi temiz bir enerji olsa da denizde yaşayan canlılar üzerinde olumsuz etki yaratabilir. Dalgalardan enerji üretebilmek için deniz yakınına ya da içine çok büyük sistemlerin kurulması gerekir. Bu sistemler deniz zeminine zarar verir, yengeç ve denizyıldızı gibi kıyıya yakın yaşayan canlıların yaşam ortamlarını değiştirir ve gürültü kirliliği yaratır. Aynı zamanda makinelerde kullanılan kimyasallar su kirliliğine neden olmaktadır. Dalga Boyu: Dalga gücü, dalga hızı ve su yoğunluğuna bağlıdır. Yüksek miktarda enerji üretebilmek için güçlü ve istikrarlı dalgalara ihtiyaç vardır. Bazı bölgelerde dalga hareketleri düzensiz ve öngörülmesi zor olduğundan bu bölgelerde dalga enerjisi güvenilir ve kesin değildir. Fırtınalı Havalarda Düşük Performans: Fırtınalı havalarda dalga gücünün performansı önemli oranda düşer. Gürültü ve Görüntü Kirliliği: Dalga enerjisi üreticileri kıyısal kesimlere yakın yerleşim bölgeleri için rahatsız edici olabilir. Okyanusun ortasında çalışan dev makineler okyanusun görüntüsünü bozar. Aynı zamanda gürültü kirliliğine sebep olurlar; fakat dalgaların gürültüsü makinelerin gürültüsünü bastırdığı için bu dezavantaj göz ardı edilebilir.

Yanıt Açıklaması: Yanma: Bir yakıtın oksijen ile hızlı tepkimesine yanma denir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Tarımsal atıkların ısıl değerleri içerdikleri selülozdan dolayı oldukça yüksektir. Bu tip atıklar düşük nem içeriğine sahiptirler. Bu nedenle nem giderme gibi ön işleme gerek duyulmadan yakıt olarak değerlendirilebilir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Depolamasız (Nehir tipi) HES’ler su akışını doğrudan kullanan ve çok küçük bir su havuzuna (regülatör) sahip olan veya olmayan daha çok orta ve küçük ölçekli santrallerdir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Biyokütle ve Biyokütle Enerjisi: Fosil kaynaklara göre daha kısa zamanda yenilenebilen organik maddelere biyokütle denir. Biyokütle enerjisi ise, fotosentez yoluyla kimyasal enerjiyi depolayan organik maddelerden üretilen enerji olarak  tanımlanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Fermantasyon içerdiği sulu bulamacın mikroorganizmalarla etkileşime girerek enzimatik olayla diğer ürünlere dönüştürüldüğü biyolojik bir süreçtir. Fermantasyonla alkol eldesinde en sık kullanılan ham maddeler nişasta ve selülozdur. Nişasta içeren atıklar arasında şeker pancarı, şeker kamışı, mısır, patates ve pirinç yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Rüzgâr, güneş ışığının dünyanın farklı yüzeylerini farklı ısıtması ile gerçekleşen bir hava hareketidir. Güneş ışığı dünyamıza ulaştığı sürece rüzgâr dünyamızda hep var olacaktır ve bu bakımdan da yenilenebilir bir enerji kaynağıdır. Yeryüzünün farklı yüzeylerinin güneş tarafından farklı ısıtılması, havanın sıcaklığının, neminin ve basıncının farklı olmasına, dolayısı ile de havanın hareketine neden olmaktadır. Yüksek basınç alanlarından alçak basınç alanlarına doğru hareket eden hava, “rüzgâr” olarak isimlendirilmektedir. Karaların üzerinde ısınan hava genleşir, yükselir ve yerini daha ağır ve soğuk havaya bırakır. Bu hareket rüzgârı oluşturur. Gece ise karaların üzerindeki ısınan hava suların üzerindekinden daha hızlı soğuyacağı için rüzgâr hareketi gündüzün rüzgâr hareketine göre tersine gelişir. Atmosferdeki rüzgâr hareketleri de aynı şekilde gerçekleşir.