Enerji Yönetimi ve Politikaları

Yanıt Açıklaması: Bakanlar Kurulu kararıyla 1994 yılında TEK ikiye bölünerek; Türkiye Elektrik Üretim İşletim A.Ş (TEAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş (TEDAŞ) oluşmuştur. Cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Aktif elektrik enerjisi arz ve talebinin dengelenmesi, İşletme Hakkı Devri (İHD) programının hedefleri arasında yer almamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: AB hedeflerine ulaşmak için enerji piyasasında, politik hedeflerini ve stratejisini ilk olarak 1997 yılında yayınlanan, yasal bir bağlayıcılığı olmayan, ancak politikasını somutlaştırmak amacıyla diyalog dökümanı olan Yeşil Tebliği (Green Paper) yayınlamıştır. AB nin enerji stratejisi; sürdürülebilirlik (Kyoto), daha rekabetçi bir ortam ve ekonomik kalkınma (Lizbon) ile enerji güvenliği (Rusya) üzerine inşa edilmiştir. En önemli hedef enerji tüketicisine en ucuz fiyattan, kesintisiz ve sürdürülebilir enerji arzı sağlamaktır. Buna göre doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Mikroekonomi; piyasa türlerini, piyasaların işleyiş mekanizmasını, farklı piyasa koşullarında firma dengesinin nasıl oluştuğunu incelemektedir. Mikroekonomi, iktisat biliminin alt dalı olan bir bilim dalıdır.

Yanıt Açıklaması: Aşağıdaki niteliklere sahip endüstriyel işletmeler, VAP desteklerinden yararlanmak için başvuruda bulunabilir: Yıllık toplam enerji tüketimleri 1000 TEP ve üzeri olmalıdır. Ticaret ve sanayi odası, ticaret odası veya sanayi odasına bağlı olarak faaliyet göstermelidir. Her türlü mal üretim faaliyetinde bulunabilir. Ancak elektrik üretim faaliyeti gösteren lisans sahibi tüzel kişi olmamalıdır. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Box-Jenkins Modelleri: En gelişmiş zaman serisi olan bu analiz yöntemi, belirli bir teknik değil sadece tahminlemeye bir yaklaşımdır. Uygun bir yöntem belirlemek için geçmiş verileri analiz eder ve “Autoregressive Integrated Moving Average Model” (ARIMA) veya diğer bir deyişle otoregresif-entegre-hareketli ortalama olarak adlandırılır. Buna göre doğru yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Trend analizinde zaman ve gözlem sonuçları arasında fonksiyonel bir ilişki kurmak esastır. Cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Yap-İşlet-Devret modeli (Build-Operate-Transfer) daha çok kamu kaynaklarının yetersiz olduğu gelişmekte olan ülkelerde, kamu ve özel sektör işbirliğini hedefleyen projelerin gerçekleştirilmesinde kullanılmaktadır. Özel sektör kaynaklarının kullanılarak ihtiyaç duyulan büyük ölçekli yatırımların bütçe dışı kaynaklarla gerçekleştirilmesine olanak tanıyan ve bütçe üzerine gelecek yükü bir nebze olsun hafifleten bir yatırım modelidir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kyoto Protokolü tarafların emisyon sınırlama veya azaltım yükümlülüklerini yerine getirmelerini kolaylaştırmak üzere ulusal önlemleri destekleyici nitelikte esneklik mekanizmalarını oluşturmuştur. Bu mekanizmalar; • Emisyon Ticareti • Temiz Kalkınma Mekanizması • Ortak Yürütme.

Yanıt Açıklaması: Eski adı Elektrik İşleri Etüd İdaresi olan yeni adı ise Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü (YEGM) olan kurum ve yetkilendirilmiş kurumlar aracılığıyla, 2002 yılından itibaren de uluslararası kurumların işbirliğiyle bölge ve komşu ülkeler için uluslararası enerji yönetici kursları düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde elektrik üretimi ile ilgili Pazar ilk olarak 1935 yılında yürürlüğe giren 2805 sayılı Kanun ile başlamıştır. Söz konusu Kanun ile Etibank kurulmuştur. Buna göre doğru yanıt A seçeneğinde verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Yabancı sermayenin istikrarlı ve güvenli bir ekonomik ortam konusunda hassas olması YİD modelinin dezavantajlarındandır.

Yanıt Açıklaması: Türkiye Elektrik Ticaret Ve Taahhüt A.Ş. Genel Müdürlüğü (TETAŞ)’ın Amacı: Devletin genel ekonomi ve politikasına uygun olarak elektrik enerjisinin alımı ve satışına ilişkin ticaret faaliyetlerini yürütmektir.

Yanıt Açıklaması: Enerji piyasasının son otuz yılda, özelleştirme ve liberalleşme dönemine girdiği görülmektedir. Bu sayede devlet, enerji sektöründe sürekli artan yatırım maliyetinden kurtulacaktır. Bu yapılanmanın temelinde ise, özel sektörü enerji üretimine çekebilmek için gerekli yasal düzenlemeler karar vericiler tarafından yapılmıştır. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Enerji yönetim politikaları hedeflere ulaşmada işletmede çalışan herkesi hedef ve amaçlara odaklamakta ve faaliyetlere katalizör rolü oynamaktadır. Politikalar oluşturulurken öncelikle geniş kapsamlı enerji yönetim hedeflerini açıklayan ifadelerin ve sorumlulukların belirlenmesi gerekmektedir. Hedefler kesin, özgün, ölçülebilir, başarılabilir, gerçekçi ve zamanlı olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: İsveç’in ulusal enerji kuruluşu STEM, 274 personele ve 337 Milyon Euro bütçeye sahipbir kuruluştur.

Yanıt Açıklaması: Bu tür bir programla aşağıdaki öneriler birleştirilebilir: • Hem içeriden hem de dışarıdan konusunda uzman konuşmacılar seçilmelidir. • Bu üst yönetimin desteğini almak için bir fırsattır. Üst yönetimdeki bir yönetici açılış konuşması için çağırılabilir. • Katılımcılar faaliyetlere dahil edilmeli ve böylece onların programa katkı yapmalarına fırsat verilmelidir. Ayrıca, uygulamaya koyabilecekleri enerji tasarrufuna dair bazı pratik ipuçları da verilmelidir. • Profesyonel konuşmacıların davet edilmesiyle seminerlerin kalitesi iyileştirilmelidir. Teknik olmayan eğlenceli bir yemek, yemek sonrası konuşmacı; program, konuşmacıların taslak konuşma metinlerini, katılımcıların listesini, sunulan her konuya dair bilgiyi ve tüm seminer katılımcılarını bir araya getirmeye yardımcı olacak konuları içeren bir el kitapçığı buna katkı sağlar. • Program için bir logo geliştirilebilir ve bu kahve fincanları, taşıma çantaları gibi yerlerde bulundurulabilir. Bu bilgilere göre doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Hareketli ortalamalar yönteminin çok belirgin bir trend yoksa kullanılması önerilir. Kolaylıkla anlaşılan, hesaplanan ve stabil tahminler üreten bir yöntemdir. Son n adet gözlemin aritmetik ortalamasıdır. Kaç periyodun kullanılacağına deneyimle karar verilmesi gerekir ve genellikle 3 ile 8 arasında seçilir.

Yanıt Açıklaması: Yapay sinir ağları (YSA) tahminleme için kullanılan yöntemlerden biridir. İnsan beyin fonksiyonundan esinlenen YSA, deneme yolu ile öğrenme ve genelleştirme yapabilmektedir. YSA, veriler arasındaki bilinmeyen ve fark edilmesi güç ilişkileri ortaya çıkartabilir. Evrim teorisine dayanan, popülasyon tabanlı tahmin yöntemi ise Genetik Algoritmalardır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerde verilen ifadelerden C seçeneğindeki bilgiler doğrudur. Çünkü Dünya üçüncü bin yılda sürdürülebilir kalkınmanın yollarını arıyor ve araştırıyor. Amaç ise yaşam kalitesini yükseltirken gelecek nesillere temiz bir çevre bırakmaktır. Son dönemde ülkemizin enerji politikalarının çizildiği, 2013-2015 dönemini içeren “orta vadeli program, Enerji Verimliliği Strateji Belgesi ve 2013 yılı Yıllık Programına göre; 2023 yılında elektrik enerjisi ihtiyacımızın, bugüne kıyasla iki kat artarak yaklaşık 500 milyar kWh olacağı tahmin edilmektedir. Ülkemizin hidrolik santrallerden elde edilebilecek enerji potansiyeli 140 milyar kWh olup, buna karşılık gelen kurulu güç yaklaşık 36 GW’tır. 2023 yılına kadar yaklaşık 20 GW toplam kurulu güce sahip hidroelektrik santralin özel sektör tarafından yapılması hedeflenmektedir. 2023 yılında, rüzgârdaki kurulu gücümüzü 20 GW’a çıkarmayı, güneşteki kurulu gücümüzü ise 3 GW ve jeotermal enerjide ise 600 MW’lık kurulu güç, hedefler arasında yer almaktadır. 2012 yılında toplam enerji ihtiyacımızın ancak %28 lik kısmını yerli kaynaklarla sağlamış durumdayız. Nüfusumuzun 2023 yılında, yaklaşık 84 milyona ulaşacağı düşünülürse enerji talebimizin yerli kaynaklarla karşılanması çok zor gözükmektedir. Enerji talebinin kesintisiz ve zamanında karşılanmaması, hızla sanayileşen ülkemiz için son derece önem arz eden bir konudur. Bu nedenle konu ile ilgili yasal mevzuatta düzenlemeler yapılmış, elektrik dağıtım ve üretim özelleştirmeleri gerçekleştirilmiş ve elektrik üretiminde özel sektörün oranı % 55’lere ulaşmıştır.