Coğrafi Bilgi Sistemleri Standartları ve Temel Mevzuat

Yanıt Açıklaması: Birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de mesleki alanlarda standartların geliştirilmesi ihtiyacı baş göstermiştir. Bu ihtiyacı karşılamak üzere, 1993 yılında İş ve İşçi Bulma Kurumu koordinasyonunda İstihdam ve Eğitim Projesi başlatılmıştır. Dünya Bankasının fon desteği ile 2000 yılına kadar sürdürülen projenin amacı, “becerileri düşük işsizlere mesleki eğitim verilerek istihdamlarının sağlanması, meslek standartları, sınav ve belgelendirilmesi sisteminin kurulması, işgücü piyasası enformasyon sisteminin geliştirilmesi ve kadın istihdamının arttırılması” olarak belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Mekânsal Veri ile ilgili ISO/TC 211 Standartlarından ISO 19108 Zamansal Şemadır

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek C şıkkıdır. Hidrojeoloji Alt Veri Modeli; kayaç ve yeraltı suyu sistem sınıflarının birbirleri arasındaki bağlantıları, doğal ve insan yapımı tesislerin bu sistemlerle etkileşimini kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yer İsimleri servisi (Gazetteer Service): Bu servis coğrafi yer isimlerini coğrafi bir yer gösterimi ile ilişkilendiren yer kodları hizmeti sunar. Web Detay Servisi (WFS )’nin Yer isimleri için uyarlanmış (WFS-Gaz) versiyonu ile gerçekleştirilir.

Yanıt Açıklaması: Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de mekânsal veri üretimi, sunumu, dönüşümü ve paylaşımı konusunda yaşanan sorunların başında standartların yetersizliği gelmektedir. Bu nedenle kurumların jeolojik veri üretimi için gerçekleştirdiği çalışmalarda ulusal veri standartlarının bulunmaması, aynı jeolojik verinin farklı kurumlarca farklı standartlarda hazırlanmasına, ver tekrarlarına ve kurumların uyum içinde çalışamamasına neden olmaktadır. Bu durum ülke kaynaklarının doğru kullanılamaması ve aynı alanda benzer amaçlara yönelik araştırmaların yapılmasına, zaman ve kaynak israfına neden olmaktadır. Dolayısıyla gerek farklı alanlarda, gerekse aynı alanın farklı alt uygulamaları altında ihtiyaç duyulan jeoloji verileri için ulusal standartların varlığı son derece önemlidir. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de mesleki alanlarda standartların geliştirilmesi ihtiyacı baş göstermiştir. Bu ihtiyacı karşılamak üzere, 1993 yılında İş ve İşçi Bulma Kurumu koordinasyonunda İstihdam ve Eğitim Projesi başlatılmıştır. Dünya Bankasının fon desteği ile 2000 yılına kadar sürdürülen projenin amacı, “becerileri düşük işsizlere mesleki eğitim verilerek istihdamlarının sağlanması, meslek standartları, sınav ve belgelendirilmesi sisteminin kurulması, işgücü piyasası enformasyon sisteminin geliştirilmesi ve kadın istihdamının arttırılması” olarak belirlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Hidrojeoloji alt teması arasında yer alan akitard, jeofizik yöntemlerde kullanılan ölçümler arasında yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Doğru seçenek C şıkkıdır. Akifer; ekonomik olarak önemli miktarda suyu depolayabilen ve yeterince hızlı taşıyabilen (iletken) geçirimli jeolojik birimlerdir.

Yanıt Açıklaması: İlkeler: TUCBS kurulması ve işletilmesi sürecinde kullanılacak coğrafi veri setlerine yönelik temel ilkeler; • Coğrafi veri setleri elektronik formattadırlar. • Coğrafi veri setleri, en etkin kullanıldığı çözünürlükte elde edilmeli ve en etkin yönetilebildiği düzeyde saklanmalıdır. • Coğrafi veri setleri diğer veri setleri ile ilişkilidir. • Uygulama ihtiyaçlarına göre coğrafi verinin elde edilmesi ve yönetimi için gereksinimler belirlenmiş olmalıdır. • Kullanıcı tarafından anlaşılması ve yorumlanması kolay olmalıdır. • Coğrafi veri setlerinin içeriği ve özellikleri, TUCBS ilgili mevzuatı ve CBSGM koordinasyonunda kabul edilen coğrafi veri temalarına ait uygulama esasları kapsamında tanımlanmalıdır. Verilen bilgilere göre doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Coğrafi veri üreten kurum ve kuruluşlar veri hakkında tuttukları verileri (metaveri), coğrafi portallar (geoportal) aracılığıyla kullanıcıların erişimine sunarlar. Coğrafi bilgiye ihtiyaç duyan kullanıcılar, gruplar veya diğer kurumlar istedikleri veriye ulaşmak için bir web arayüzüne sahip geoportal üzerinden arama ve sorgulama yapabilirler; erişim iznine bağlı olarak, arama, görüntüleme, vb. servis alabilirler.

Yanıt Açıklaması: Standardizasyon çalışmaları her ne kadar öncelikle üretim sektöründe kendini göstermişse de, zaman içinde diğer alanlarda da yaygınlaşmaya başlanmıştır. Günümüzde eğitim, sağlık ve turizm gibi hizmet sektörlerinde de kalitenin sağlanmasına yönelik kapsamlı uygulamalar gerçekleştirilmekte ve standartlar oluşturulmaktadır. Bu alanlardan önemli bir diğeri ise mesleklerdir. Hatta son yıllarda ülkemizde öncelik verilen standardizasyon çalışmalarının başında meslek standartları gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: TUCBS’nin temel bileşenleri üç ana başlık altında incelenebilir: Coğrafi Veri İçeriği, Birlikte Çalışabilirlik ve Coğrafi Veri Değişim Standartları, Geoportal. Coğrafi veri standardı üretiminde eğilim, belirli tematik alanlarda ortak ve şablon kabul edilebilecek standartların geliştirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde, kültür mirasının korunmasına ilişkin ilk yasal düzenleme, 1951 yılında çıkarılan 5805 sayılı kanunla yapılmıştır. Korunması gerekli sit alanlarının, kültür ve tabiat varlıklarının sayısının artması ile 23.07.1983 tarihinde 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu çıkartılmıştır.

Yanıt Açıklaması: İlkeler: TUCBS kurulması ve işletilmesi sürecinde kullanılacak coğrafi veri setlerine yönelik temel ilkeler; • Coğrafi veri setleri elektronik formattadırlar. • Coğrafi veri setleri, en etkin kullanıldığı çözünürlükte elde edilmeli ve en etkin yönetilebildiği düzeyde saklanmalıdır. • Coğrafi veri setleri diğer veri setleri ile ilişkilidir. • Uygulama ihtiyaçlarına göre coğrafi verinin elde edilmesi ve yönetimi için gereksinimler belirlenmiş olmalıdır. • Kullanıcı tarafından anlaşılması ve yorumlanması kolay olmalıdır. • Coğrafi veri setlerinin içeriği ve özellikleri, TUCBS ilgili mevzuatı ve CBSGM koordinasyonunda kabul edilen coğrafi veri temalarına ait uygulama esasları kapsamında tanımlanmalıdır

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de MVA’nın kurulmasına zemin hazırlayan gereklilikler aşağıdaki gibi sıralanabilir; • Aynı konu hakkında farklı kurumlar tarafından üretilen veriler için kurumların sorumluluk alanlarının belirsizliği, • Farklı kurumların birbirinden bağımsız olarak aynı/benzer veriyi üretmeleri (mükerrer veri), • Farklı kurumların benzer konularda ürettikleri veriler arasında standart bir veri biçiminin gerekliliği, • Farklı kurumlarca üretilen ve bu kurumların yetki ve sorumluluğu altında bulunan verilerin tüm kurum ve kuruluşlar arasında paylaşımını ve kullanımını sağlayacak ilke, yasal ve yapısal düzenlemelerin gerekliliği,

Yanıt Açıklaması: TUCBS: HI Hidrografya,Hidrografya; göl, akarsu, havza ve bunlarla ilgili tüm coğrafi nesneleri kapsamaktadır. Kıyı bölgeleri de bu veri teması kapsamına girmekte olup bunun yanında denizler bu tema dışındadır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Veri Kalitesinin Nicel Unsurları Eksiksizlik Mantıksal Tutarlılık Konumsal Doğruluk Zamansal Doğruluk Tematik Doğruluk Verilerin kökeni veri kalitesinin nicel olmayan unsurlarından biridir dolayısıyla doğru cevap E dir.

Yanıt Açıklaması: INSPIRE Geoportalı’ nın günümüzde işlevsel durumda olan dört modülü bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir; Metaveri düzenleyici: metaveri oluşturmak ve düzenlemek için kullanılır. Keşif: Aranan mekânsal veri ile ilgili metaveri dosyalarını bulmayı sağlar. Görüntüleme: Bulunan mekânsal verinin görüntülenmesini ve üzerinde bazı düzenleme işlemlerinin yapılabilmesini sağlar Metaveri teyit etme: Girilen metaverilerin INSPIRE standartlarına uygun olup olmadığını kontrol eder.

Yanıt Açıklaması: ÇED çalışmalarında haritaya dayalı konumsal veri önemli bir yer tutmaktadır. Bu konumsal verinin hazırlanması ve sunulmasında CBS imkânlarının kullanılması büyük kolaylıklar sağlamaktadır. CBS’nin analitik potansiyeli ÇED açısından büyük önem taşımaktadır. CBS, ÇED projesi genel formatı içinde aşağıdaki adımlarda kullanılabilir: • Proje için seçilen yerin konumu (proje yeri ve alternatif alanların mevkisi, koordinatları, yeri tanıtıcı bilgiler) • Proje yeri ve etki alanının mevcut çevresel özellikleri (önerilen proje nedeniyle kirlenmesi muhtemel olan çevrenin, bilhassa; nüfus, fauna, flora, toprak, su, hava, iklimsel faktörler, mülkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj özellikleri, arazi kullanım durumu, hassasiyet derecesi) • Projenin önemli çevresel etkileri ve alınacak önlemler Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: TUCBS’den sorumlu kuruluş olarak mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığına (şimdiki Çevre ve S¸ehircilik Bakanlığı) bağlı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) görevlendirilmiştir. Doğru cevap D’dir.