Coğrafi Bilgi Sistemlerine Giriş

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılın ortalarında, 1855 yılında İngiltere’de John Snow tarafından üretilen, kolera salgınından ölümlerin konumlarını gösteren harita da, CBS’nin ilklerindendir. Snow çalışmasında salgın hastalıkların kontrolünü amaçlamış ve kolera sonucu ölümleri noktasal harita üzerinde göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerin ilk dördü CBS veri tiplerinden öznitelik verilere ait özelliklerdir. E şıkkında verilen ise "konumsal veri" için geçerli bir ifadedir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: XIX. yüzyılın ortalarında, 1855 yılında İngiltere’de John Snow tarafından üretilen, kolera salgınından ölümlerin konumlarını gösteren ve CBS’nin ilklerinden olan haritada, salgın hastalıkların kontrolü amaçlanmış ve kolera sonucu ölümler noktasal harita üzerinde gösterilmiştir.

Yanıt Açıklaması: ED50 datumu, ikinci dünya savaşından sonra güvenli olarak sınır haritaları yapmak için batı Avrupa ülkelerine uygun olarak geliştirilmiştir. ED50 datumunda referans elipsoidi olarak uluslararası (international) elipsoidi alınmıştır. Referans sisteminin başlangıç meridyeni Greenwich meridyenidir ve büyük eksen yarı çapı a=6378 388 m; küçük eksen yarıçapı b=6356911,9461; elipsoid basıklığı f=1/297 olarak belirlenmiştir. ED50 datumunda referans alınan uluslararası elipsoidi ile yerin ağırlık merkezi arasında birkaç yüz metreye varan bir farklılık vardır.

Yanıt Açıklaması: Bahsedilen tanım bağlanırlık kuralının tanımıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Nokta, çizgi ve alansal objelerin birbirleri ile olan konumsal ilişkilerini inceleyen matematik bilim dalına Topoloji denir.

Yanıt Açıklaması: Elektrik, Su, Doğalgaz Şebekeleri mühendislik uygulamaları arasında yer almaktadır. Diğer seçeneklerin tamamı CBS’nin kamu uygulamaları arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Raster Veri Modeli için çizgisel ve alansal veri elemanlarını oluşturan her noktanın koordinatlarının saklanması gerekmesi gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Konumsal Kaynak Envanteri, Ağ (Şebeke) Analizleri, Yer Seçimi Analizleri, Yüzey Analizleri, Zamana Bağlı Konumsal Değişiklik Analizleri CBS’nin temel görsel analiz yöntemleridir.

Yanıt Açıklaması: Coğrafi Bilgi Sistemleri tarihçesi aslında insanoğlunun tematik harita gereksinimi ile birlikte başlamıştır. Her ne kadar o günlerde bilgisayar olmasa da farklı temalarda harita üretimi ile CBS’nin temelleri atılmıştır. Buna en çarpıcı örnek, 1819 yılında modern istatistiğin ilk tematik haritası, Fransız Pierre Charles Dupin tarafından, siyah beyaz tonlama ve farklı tarama yöntemleri kullanılarak üretilmiştir. Dupin’in Fransa’daki cehalet ve eğitimsizliğin dağılımını göstermek amacı ile ürettiği harita, CBS’nin temel taşı olarak gösterilmektedir.

Yanıt Açıklaması: CBS’nin babası olarak tanınan Roger Tomlison tarafından, 1963 yılında Kanada Coğrafi Bilgi Sistemi kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Coğrafi Bilgi Sistemleri bileşenleri beş ana başlık altında toplanabilir: Personel, Yöntem, Donanım, Yazılım, Veri. Kurulan sistemin başarılı olabilmesi için beş temel CBS bileşeninin denge içinde çalıştırılması ve bileşenlerden birinin olmaması durumunda diğer bileşenlerin çalışmayacağının unutulmaması gereklidir.

Yanıt Açıklaması: U¨lkemizde kullanılan ve referans alınan üç temel datum vardır. Bunlar; ED50 (European Datumu 50), WGS84 (World Geodetic System 84) ve ITRF (International Terrestrial Referans Frame) sistemi tarafından kullanılan GRS80 datumlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Benzerlik dönüşümünde dönüşümü yapılacak nesnelerin geometrik şekillerinin bozulmadığını ve her iki eksen yönünde de ölçek değişimin sabit olduğu kabul edilmektedir. Ancak kağıt üzerinde bulunan paftalar, fotoğraflarda zaman içersinde bozulmalar olmaktadır. Bunlara birde taramalar sonucu oluşan bozulmalar eklendiğinde altlık olarak kullanılacak haritalarda her iki eksen yönünde de bozulma olacaktır. İki eksen yönünde değişim olacağından iki farklı koordinat sistemi arasında dönüşüm yapılırken Affine dönüşümü uygulanır.

Yanıt Açıklaması: Dünyada geçmişten günümüze kadar farklı bölgelerde o bölgenin şartlarına uygun olarak farklı elipsoidler oluşturulmuştur. Bunlar: Airy Bessel Clarke İnternational Australian WGS72 GRS80 WGS84

Yanıt Açıklaması: Nokta, çizgi ve alansal objelerin birbirleri ile olan konumsal ilişkilerini inceleyen matematik bilim dalı Topoloji olarak isimlendirilir.

Yanıt Açıklaması: Öznitelik Verisi Sorgulama: Öznitelik verisi sorgulama diğer veritabanı sorgulamalarında olduğu gibi özellik bilgi alanından istenilen verinin aranması şeklinde yapılır. Örnek verecek olursak, poligon tipindeki mahalle katmanında mahalle adı içinde “TEPE” olan mahalleleri seçme ve seçilen verileri göstermek için kullanılmaktadır. Bu sorgulama sonucu seçilen kayıtlar hem görsel, hem de tablo şeklinde gösterilebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Pafta Kenar Bilgileri: Kenar bilgiler, haritada verilen bilgilerin önemli bir parçası olup verilen ayrıntıların tam olarak anlaşılması ve kullanılmasındaki esas bilgileri kapsar.

Yanıt Açıklaması: Gözlem veya deney sonucunda elde edilen değerlerin işlenmemiş haline veri denir.

Yanıt Açıklaması: Çevre Uygulamaları: • Erozyon Risk Analizleri • Su Kaynakları ve Kirlilik Analizleri • İklim Bilim Çalışmaları • Sel Bölgeleri Risk Analizleri • Doğal Hayatı Koruma