Coğrafi Bilgi Sistemlerine Giriş

Yanıt Açıklaması: İşaretlerden görüdüğü üzere cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Püskürük (Magmatik) Kayalar: Dünya’nın iç kısımlarında bulunan kızgın maddelerin yer kabuğu içine sokulması ya da yeryüzüne püskürerek yığılması, zamanla katılaşıp soğuması sonucu oluşan kayaçlardır. Andezit, bazalt, granit ve tüfler bu gruptaki kayalardandır.

Yanıt Açıklaması: Çizim kontrolü; bir alan için oluşturulan çizimin, değişik araçlar (Jalon, Teodolit vb.) kullanılarak doğruluğunun test edilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Topolojik veri modelinde veri elemanları (nokta, çizgi, poligon) sayısal ortama aktarılırken çizim yönüne göre saklanır. Poligonu oluşturan çizgiler, çizgilerin çizim yönü, kesişim noktaları, çizgilerin çizim yönlerine göre sağında ve solunda kalan poligonlar, çizgilerin başlangıç ve bitiş noktaları topoloji tablolarında saklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: CBS verileri, yeryüzünden çeşitli yöntemlerle toplanmakta, uzun uğraşlar ve titizlikle yürütülen çalışmalar sonucunda iki farklı tipte üretilmektedir. (1)Öznitelik Verisi: En basit tanımı ile konumsal nesnelerin özellikleri olarak ifade edilebilir. Öznitelik verileri konumsal bir nesne ile ilişkili, konumsal olmayan verilerdir ve konum bilgisi içermezler. Genellikle tablo veriler şeklinde sunulan öznitelik verisi, doğadaki konumsal nesnelerin, nicelik ve nitelik gibi karakteristik özelliklerini tanımlamak için kullanılmaktadır. (2)Konumsal veri: Yeryüzünde herhangi bir nesnenin coğrafi konumunu belirlemek için kullanılır. Konum bilgisi koordinat sistemleri ile mutlak bir nokta olarak ifade edilebilmektedir. Küçük alanlar için genellikle kartezyen koordinatlar, daha geniş alanlar için ise kartografik projeksiyon sistemleri kullanılmaktadır. Konumsal veriyi ifade etmek için, uluslararası platformda kabul gören birçok projeksiyon sistemi bulunmaktadır. Nokta, Çizgi ve Poligon gibi geometrik ifadeler, CBS’de konumsal veriyi tanımlamaya yarayan temel harita elemanlarıdır. Nesnelerin yeryüzündeki mutlak ve göreceli konumları, bu elemanlar yardımı ile konumsal veri olarak CBS platformuna aktarılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: CBS projelerinde öncelikle çalışma alanının sınırları belirlenmeli ve bu alanda ulaşılmak istenen hedef tanımlanmalıdır. Daha sonra bu hedefe ulaşmak için izlenecek yol ve yöntemlerin neler olduğu ortaya konulmalıdır. Proje hangi kurum veya kuruluş için üretiliyor ise kurum gereksinimleri, kurumun yetkileri, kurum verilerinin CBS ile kurulacak konumsal veritabanı üzerinde toplanması gereği vurgulanmalıdır. Ancak proje sonrası kurumun net kar oranı coğrafi bilgi sistemi projelerinin çalışma alanının belirlenmesinde bir etken değil sadece projenin bir sonucudur.

Yanıt Açıklaması: CBS veri setleri farklı tipleri kullanılmasının yanında farklı veri modelleri kullanılarak da üretilmektedir. Veri modeli, veriyi tanımlama ve kullanma şeklini belirleyen, kayıtların aranması için gerekli erişim yollarını gösteren, veri tabloları arasındaki ilişkileri açıklayan kurallar dizinidir. CBS veri modeli, konumsal veri tipinin gösterimini sağlayan matematiksel yapıdır. Coğrafi tabanlı sayısal konumsal veriyi CBS platformunda saklamak ve işlemek için iki adet konumsal veri modeli kullanılmaktadır.(1)Raster Veri Modeli, (2)Vektör Veri Modeli. Spagetti veri modeli temel vektör veri modelleri arasındadır.

Yanıt Açıklaması: Dünya üzerinde saat farklılıklarından doğan karışıklıkları önlemek için, Dünya 24 saat dilimine ayrılmıştır. Buna göre, her 15 meridyenlik bölüm bir saat dilimi olarak kabul edilmiştir. Aynı saat diliminde yer alan her yerde aynı saat ayarı kullanılır. Başlangıç saat dilimi (“0” numaralı dilim) olarak 15 0 doğu ve 15 0 batı meridyenleri arası kabul edilmiş, diğer saat dilimleri de buna göre ayarlanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Çizgi kalınlığı coğrafi bilgi sistemlerinde vektör elemanları için kullanılan sembollerden biridir.

Yanıt Açıklaması: Poligon; kırık hatlarla çevrilmiş bir alanın, açı ve kenarlarının ölçülmesi suretiyle yapılan bir nokta tespit yöntemidir. Genelde çokgen biçiminde olmaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: İllere göre nüfus yoğunluğu, eğitim durumu, bölgesel ölçekte toprak, hava ve su kirliliği, hava sıcaklığı haritaları tematik haritaya örnek olarak gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Ekrandan sayısal­laştırma ise kağıt haritaların CBS’ye aktarımında kullanılan yöntemdir.

Yanıt Açıklaması: Güneş ışınları, yeryüzünün değişik kısımlarına farklı açılarla düşer. Kimi yerler (ekvator ve çevresi) güneş ışınlarını yıl boyunca dik ve dike yakın bir açıda alırken, kimi yerlerde (kutuplara yakın yerlerde) bu açı çok fazla daralır. Bu da iklim kuşaklarının oluşmasına yol açar

Yanıt Açıklaması: Raster veri modelinde her piksel matris yapısı içersinde tanımlandığı için konumlandırma piksel bazında bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bitki Örtüsü, Ekilebilir Arazi, Sulama Sistemleri, Toprak Haritaları CBS’nin tarım uygulamalarında kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Total Station Hassas uzunluk ve açı ölçme amacıyla kullanılan bir cihazlardır.

Yanıt Açıklaması: Erozyon Risk Analizleri CBS'nin kullanım alanlarından tarım uygulamalarından biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Vektör Veri Modelinin Avantajları: • Vektör veri modelinde, raster veri modelinde olduğu gibi çözünürlük ve hassasiyet sorunu yoktur. Veri üretildiği orijinal çözünürlükte görüntülenmektedir. • Veri gösterimi daha estetik olarak yapılabilmektedir. • Genellikle harita baskı işlemleri vektör veri kullanılarak yapıldığı için baskı aşamasında veri dönüşümüne gerek duyulmamaktadır. • Raster veri modelinde konum bilgisi ancak piksel boyutları kadar hassas olabilirken, vektör veri modelinde konum kesin koordinatlarla belirtilmektedir. • Topolojik eleman ilişkilerinin bilinmesi ile şebeke, yakınlık vb. konumsal sorgulamalar kolaylıkla yapılabilmektedir. • Raster veri modeline kıyasla veri boyutları daha küçüktür

Yanıt Açıklaması: 1000 m 2 ’ye “dekar” veya “dönüm” denilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Veri setinin kalitesi kontrol edilerek CBS kullanıcılarına veri hakkında bilgi verilmelidir. CBS projelerinde bu yapıya metaveri adı verilir. Başka bir deyişle verinin verisi olarak da tanımlanabilir. Metaveri, konumsal verinin hangi kaynaktan üretildiğini, verinin üretiminde kullanılan yöntemleri, verinin kullanıcıya sunulmadan önce kullanılan format ve koordinat dönüşümlerini tanımlamalıdır. Ayrıca orijinal veri kaynağının üretim tarihini ve verinin sisteme aktarılma tarihini içermekle beraber, veride yapılan güncellemelerin ve güncelleme tarihlerinin de CBS kullanıcılarına metaveri ile sunulması gerekmektedir