Çocuk Gelişiminde Program

Yanıt Açıklaması: Özel gereksinimi olan bireylerin eğitimlerinde çeşitli sınıflandırmalar yapılmaktadır. Bu sınıflandırmalar özel gereksinimli çocukların kapsamı hakkında da fikir vermektedir. Buna göre özel gereksinimli çocuklar; zihin yetersizliği, öğrenme güçlüğü, duygusal ve davranışsal bozukluklar, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, otizm spektrum bozukluğu, dil, konuşma ve iletişim bozuklukları, işitme yetersizlik görmeyen ve görme kaybı, ileri derecede ve çoklu yetersizlikler, fiziksel yetersizliği, travmatik beyin yaralanması, üstün zekâlı ve üstün yetenekli bireyler olarak geniş bir grubu oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kişisel ve Toplumsal Beceriler: Bu ktapta, oyun becerileri, başkalarıyla geçinme becerileri, yemek yeme becerileri, tuvalet gereksinimlerini giderme ve giyinme gibi başkalarıyla etkileşimde bulunmayı ve öz bakımda bağımsızlaşmayı sağlayan kişisel becerilerin öğretimi ile ilgili bilgiler yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Eğitim programının amacı; 0-36 aylık çocukların zengin öğrenme deneyimleri aracılığıyla sağlıklı büyümelerini; motor, sosyal-duygusal, dil ve bilişsel alanlarda gelişimlerinin en üst düzeyine ulaşmalarını; sağlık, bakım ve beslenmelerinin uygun biçimde desteklenmesini sağlamaktır. Görüldüğü gibi, programda ahlak alanındaki gelişim kapsama alınmamıştır. Nitekim, ahlaki gelişim bu dönemde "gelenek öncesi dönem" olarak adlandırıldığı için ahlaki gelişime daha sonraki dönemlerde ağırlık verilmesi uygun olacaktır. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Aile destek hizmetleri, aile üyelerinin gelişiminin içinde yaşadıkları toplumdan bağımsız düşünülemeyeceği anlayışını benimseyen ve tüm eğitim uygulamalarının merkezinde yalnızca çocuk değil, bütün olarak ailenin yer almasını vurgulayan ekolojik yaklaşım temeline dayanır.

Yanıt Açıklaması: Günümüzde kurum merkezli eğitimin en temel gerekçesi çocuğun gelişiminin sağlanması olsa da çocuk bakımı ve eğitiminde kurum merkezli eğitimin ilk örnekleri kadının çalışmaya başlaması ile ortaya çıkan okul çağına gelmemiş çocukların bakımı gereksiniminden doğmuştur. Bu nedenle doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Çocukla çalışacak aile eğitim uzmanı çocuğun gelişimsel özelliklerini testler veya gözlem gibi teknikler yoluyla değerlendirip bir program hazırlamalıdır.

Yanıt Açıklaması: Çocukların fiziksel, duygusal, sosyal, yaratıcılık ve bilişsel özelliklerle ilgili yeteneklerinin geliştirilmesi ve çocukların temel alışkanlıkları kazanmaları için gün içindeki rutin etkinliklere yer verilmesi gelişimsel programların kapsamı ile ilgilidir. Çocukların daha sonraki yaşamlarında kendine güvenli, sosyal sorumluluk sahibi bir yetişkin olmalarının sağlanması ve çocukların okul öncesi yıllarda gelişimlerinin her alanında ilerlemelerinin desteklenmesi ile programların önemi ile ilgilidir. Çocukların potansiyelin en üst düzeye kadar gelişimini desteklenmesi ise gelişimsel programların amaçları arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kimi çocukların, özellikle de ileri düzeyde ve çoklu yetersizliği olan çocuklar ile süreğen hastalığı olan çocukların hastaneye yatma oranları ve buna bağlı olarak okul devamsızlıkları diğer çocuklara göre daha fazladır. Bu çocuklar bir eğitim-öğretim yılı içerisinde haftalarca hatta kimi zaman aylarca hastanede kalabilirler. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ailenin ekonomik durumu, bireyselleştirilmiş eğitim programı dosyasında yer alan başlıklardan arasında yer almamaktadır. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir eğitim kurumunda uygulanan eğitim programının temel amacı, bu kuruma devam eden bir çocuğun eğlenceli ve iyi bir gün geçirmesi, gün içerisinde birçok yaşantı geçirerek gelişiminde ilerlemeler göstermesi ve çeşitli öğrenme deneyimleri yaşayarak mutlu bir biçimde okuldan ayrılması olmalıdır. Gelişimsel programın bir diğer amacı ise, çocukların sosyoekonomik etkenlere ya da cinsiyete bağlı olarak sahip oldukları dezavantaj ve eşitsizliklerin ortadan kaldırılması ya da en aza indirgenmesi ve onların yaşama iyi bir başlangıç yapmalarına olanak sağlaması olmalıdır. Aynı zamanda bu programlar, sağlıklı bir fiziksel gelişim sürecinde çocukların ilerideki yaşantılarında kullanacakları temel becerileri onlara kazandırarak ilkokula hazır olmalarını da hedeflemelidir. Okulöncesi kurumları, çocukların çeşitli yönlerden gelişimini sağlayan bir eğitim vermekle birlikte dolaylı yoldan annelerin de iş yaşamına daha aktif bir şekilde katılmasına yardımcı olmaktadır. Ancak bu durum, okulöncesi eğitim programlarının temel amaçları arasında gösterilemez, yalnızca dolaylı bir işlev olarak kabul edilebilir. Bu nedenle doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Anne-babalara yaparak yaşayarak öğrenme, tartışılan konuları hemen uygulama olanağını sağlayan, daha çok bireysel çalışmaya fırsat veren uygulamalar ev ziyaretleridir.

Yanıt Açıklaması: Çocukları gelişimsel açıdan incelemek gelişimsel tarama ve erken müdahalenin amacıdır. Diğer seçeneklerdekiler ise uzaktan öğretimin amaçlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Montessori programı, çocukların ancak zengin uyaranların olduğu, özgür bir ortamda, kendi kendilerine keşfetme yoluyla en iyi biçimde öğrenebilecekleri ve kişisel disiplinlerini geliştirebilecekleri felsefesinden hareket eder. Programda hareket, duyular ve dil gelişimi çok önemlidir. Her çocuk tek ve eşsiz görüldüğü için çocuğa saygı en başta gelmektedir. Program günlük yaşam eğitimi, duyuların eğitimi ve akademik materyallerle çocuğa okuma-yazma öğretimi üzerine kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Tek odaklı programlar; çocuk merkezli, aile merkezli ve yetişkin merkezli programlar olmak üzere üç başlık altında ele alınabilir. Çocuk merkezli programlar, sosyoekonomik olarak dezavantajlı koşullarda yaşayan okul öncesi dönemdeki çocukların bilişsel ve sosyal becerilerini geliştirme ve onları kendilerinden daha iyi durumdaki akranlarıyla eşit koşullarda okula hazırlamaya yönelik olarak düzenlenmiş programlardır. Bu programların bazıları sağlık ve sosyal refaha yönelik hizmetleri de kapsamaktadır. Çocuk merkezli programlara Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) uygulanan Head Start Programı örnek olarak verilebilir. Aile merkezli programlar, çocuklara aileleri aracılığıyla dolaylı olarak ulaşıp ailelerin, çocuk bakımına yönelik ebeveynlik becerilerini geliştirme ve bu yolla ailelerin çocuklarının gelişimlerini desteklemeleri için geliştirilen programlardır. ABD’de uygulanan Head Start Programı’nın Aile-Çocuk Gelişim Merkezleri ya da yine ABD’nin farklı eyaletlerinde ev ziyaretleri yoluyla Missouri’de uygulanan Öğretmen Olarak Aileler Programı (Parents as Teachers-PAT) ve Arkansas’ta uygulanan Okul öncesi Çocuklar İçin Ev Öğretim Programı (Home Instruction Program for Preschool Youngsters-HIPPY) aile merkezli programlardan bazılarıdır. Yetişkin merkezli programlar, tek ebeveynli aileler için düzenlenen ve ailelere okur-yazarlık becerilerinin, eğitsel edinimlerin ve mesleki becerilerin kazandırılması yoluyla programa katılan yetişkinlerin ekonomik refahlarının artırılmasının amaçlandığı programlardır.

Yanıt Açıklaması: Ekolojik sistem teorisinin temelini oluşturan çevresel değişiklik varsayımı, erken müdahale yaklaşımlarında aile katılımının ve toplumsal desteğin önemini vurgular.

Yanıt Açıklaması: 1983 yılında 2916 sayılı Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar Kanunu'na göre "Özel eğitime erken başlamak esastır" ilkesinin ilk kez yasal dayanakları oluşmuştur.

Yanıt Açıklaması: Bebeklerin öncelikli gereksinimleri arasında; anne, sevgi ve şefkat, iyi çevre koşulları, beslenme, bakım, uyku, oyun ve oyuncak, müzik ve şarkı, görsel ve işitsel uyaranlar, iletişim ve etkileşim yer almaktadır. Doğru yanıt E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Bireyin yetersizlik yüzünden yaş, cinsiyet, sosyal ve kültürel etmenlere bağlı olarak oynaması gereken rolleri gereği gibi oynayamama durumunda kalmasına engel denir. Eğer çevrenin beklentileri bireyin yapabildiklerinin üzerinde olursa birey bu beklentileri karşılayamaz duruma düşebilecek; dolayısıyla engel durumuyla karşılaşabilecektir.

Yanıt Açıklaması: Hastane merkezli gelişimsel destek programları, 0-18 yaş arasındaki çocuklara yönelik olarak ve çocukların gereksinimleri göz önünde bulundurularak hazırlanan programlardır. Bu programların uygulanmasında disiplinler arası bir yaklaşım ile doktor, hemşire, fizyoterapist, iş-uğraşı terapisti, psikolog, çocuk gelişim uzmanı, sınıf öğretmeni/özel eğitim öğretmeni ve aileden oluşan bir ekip görev alır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Eğitim programı, amaç ve işlevine göre kendi içinde sınıflandırılmaktadır. Poster'e  göre eğitim programının işlevine göre kendi içinde beş farklı işlevi yer almaktadır: (a) resmi, (b) işe vuruk, (c) örtük, (d) öğretisiz ve (e) destekleyici. Yönlendirilmiş kavramı bu işlevler arasında yer almamaktadır. Yönlendirilmiş kavramı, öğrenme ile ilişkilidir. Bireyin kendi kendine gerçekleştirdiği bir eylem sonucunda meydana gelen davranış değişikliği kendiliğinden öğrenme olarak tanımlanırken; öğrenmenin bir kişi ya da aracın varlığıyla gerçekleşmesi yönlendirilmiş öğrenme olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap E'dir.