Gelişimsel Tanı Ve Değerlendirme Yöntemleri

Yanıt Açıklaması: Aileler tanılama, değerlendirme ve gelişimsel destek programlarında önemli rollere sahiptir. Aileler normal gitmeyen durumları daha erken fark edebilirler. Uzmanların çocukta gözlemleyemedikleri bazı konularda ailelerden bilgi alınmaktadır. Uzmanlar tarafından yapılan destek uygulama çalışmalarının evde desteklenmesi ve çocuğun sık tekrar ile öğrenmesi sürecinde ailenin katılımı söz konusudur. Ailelerin ve uzmanların özel gereksinimli çocuğun gelişimi için yapmış oldukları her öğretimin sonunda değerlendirme yapmaları gerekmektedir. Ancak D seçeneğinde bulunan ifade yanlıştır. Uzmanların yapılan değerlendirme sonuçlarına göre beklentileri daha profesyonel bir yaklaşım içinde olmalarından dolayı ailelerden daha gerçekçi olabilmektedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Metropolitan Okul Olgunluğu Testi, Weschler Çocuklar İçin Zekâ Ölçeği, Erken Matematik Yeteneği Testi-3, Peabody Resim Kelime Testi standart yetenek testleridir. Iowa Temel Beceriler Testi başarı testlerine örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Gelişim düzenli bir sıra izler. Bu ilkeye göre bedensel ve motor gelişim sırasında yapısal ve işlevsel özellikler belirli bir sırayla ortaya çıkarlar. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: • Gelişim, baştan ayağa ve içten dışa doğrudur. Doğum öncesi dönemde bebeğin önce başı sonra kol ve bacakları gelişir. Doğum sonrasında da bebek önce başını kaldırabilir, daha sonra oturabilir, ayağa kalkar ve nihayet yürür. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Oyun, bu dönemdeki çocuklar için en önemli bir etkinliktir. Zamanının büyük bölümünü oynayarak geçiren çocuk, daha çok hayal gücüne dayalı oyunlar oynar. Çocuğun kendi cinsiyetinden olan ebeveynle kurduğu özdeşim, oyunlarına da yansır. Kız çocuklar oyunlarında daha çok annelerinin davranışlarını taklit eder. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İkincil önleme çalışmaları kapsamında bebek risk altında olsun ya da olmasın tüm annelere ya da bebeklere bazı tarama testleri yapılmaktadır. Bebeğin annesinin karnında iken ultrasonografi, anneye yapılan bazı hormon testleri, gerekirse bebeği çevreleyen sudan örnek alınarak yapılan “amniosentez” denilen özel test sayesinde bir takım kromozom anomalileri, organsal anomaliler, bazı fonksiyonel problemler önceden saptanabilmektedir. Bebek doğduktan sonra ise, riskli olsun ya da olmasın tüm bebeklere yeni doğan taraması yapılmaktadır. Yeni doğan taramasında bebeğin doğumunun 3. ya da 4. günü topuğundan alınan kan yoluyla önemli bazı metabolik hastalıklar belirlenebilir. Yine yeni doğan bebeklere kalça çıkığı taraması ve işitme taraması yapılmaktadır. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Normallik kavramını açıklarken üç türlü normallikten bahsedilebilir. Bunlar: İstatistiki Normalite, İdeal Normalite ve Fonksiyonel Normalitedir. Her üç seçenekte normallik kavramının türleri arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sınıf atlatmak genel müfredat bağlamında ele alınması gereken eğitsel bir karardır. Bu tür eğitsel kararların alınmasında standart başarı testlerinin kullanılması en uygun seçenektir. Seçenekler arasında sadece Iowa temel beceri testi standart başarı testidir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: Standart beceri testleri, bireylerin kişilik özellikleri ve uyum düzeyleri hakkında bilgi toplamak amacıyla kullanılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal ortamlarda bireyin kendini rahat bir şekilde ifade edebilmesi ve iletişim kurabilmesi için konuşma becerisine sahip olması beklenir. Aynı zamanda, özel öğrenme güçlüğünün toplumsal ilişkilerde konuşma bozukluğu kadar sorun yaratmayacağı; otizm spektrum bozukluğu, serebral palsi ve zekâ geriliğinin de bireyin toplumsallaşması açısından konuşma bozukluğu ile kıyaslandığında daha fazla zorluk yaratabileceği söylenebilir. Bu kapsamda, konuşma bozukluğu yaşayan bireylerin toplumsal ortamlarda sosyal kaygı yaşama olasılıklarının diğer seçeneklerde verilen tanılara sahip bireylerden daha yüksek olacağı söylenebilir. Doğru yanıt A’dır.

Yanıt Açıklaması: Özel öğrenme güçlüğü, bir çocuğun zekâsı normal ya da normalin üstünde olmasına rağmen dinleme, düşünme, anlama, kendini ifade etme, okuma-yazma veya matematik becerilerinde yaşıtlarına ve zekâsına oranla düşük başarı göstermesi durumudur ve genellikle birçok çocuk için öğrenme güçlüğü okula başlamasıyla birlikte akademik becerileri kazanmakta başarısız olmaları ile dikkati çekmektedir. Bu nedenle, üç yaşındaki bir çocukta fark edilmesi güçtür. Diğer seçeneklerdeki bozukluklar ise doğumdan üç yaşa kadar geçen süreçte daha kolay gözlemlenebilen belirtilere sahiptirler. Doğru yanıt C’dir.

Yanıt Açıklaması: Çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkileyebilecek risk faktörleri; çocuk, aile ve çevre olmak üzere üç boyutta ifade edilmektedir. Çocuk boyutunda erken doğum, doğumsal anomaliler, beslenme, uyku problemleri, aşırı ağlama, davranış ve gelişimsel sorunlar, zekâ geriliği ya da düşük zekâ, çocukluk travması sayılabilir. Aile boyutunda tek ebeveyn, yoksulluk, çocuğa az ya da aşırı uyaran verilmesi, depresyon, hastalık, boşanma, çocuğu ihmal ve örseleme, madde bağımlılığı, eşler arası çatışma sayılabilir. Çevre boyutunda ise sağlık hizmetlerine ulaşamama, kaliteli çocuk bakım olanaklarının olmaması, yetersiz belediye hizmetleri, kırsal bölgede maddi ve sosyal destekten uzak kalma, ırkçılık ya da ayrımcılığa maruz kalma, tehlikeli komşular ve çevre vb. etkenler sayılabilir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sıklıkla kullanılan standart tarama ve tanı testleri, Erken Gelişim Evreleri-EGE (Ages and Stages Questionnare), Denver II Gelişimsel Tarama Testi (Denver Developmental Screening Test II (DDST II), McCarthy Tarama Testi (The McCarthy Scales of Children’s Abilities), Otizm Davranış Kontrol Listesi (ABC), Çocukluk Otizmi Derecelendirme Ölçeği (ÇODÖ/ CARS), Gilliam Otistik Bozukluk Derecelendirme Ölçeği (GARS),  Bayley III Bebek ve Küçük Çocuklar için Gelişim Ölçeği, Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE), Öğrenmenin Değerlendirilmesi için Gelişimsel Göstergeler-DIAL 3 (Developmen-tal Indicators for Assessment of Learning), Psikoeğitimsel Profil Ölçeği ve Gazi Erken Çocukluk Değerlendirme Aracı (GEÇDA)’dır. Öte yandan Peabody Resim Kelime Testi standart yetenek testi, Eyberg Çocuk Davranış Envanteri ise standart beceri testidir.

Yanıt Açıklaması: En basit tanımıyla belirli özellikleri içeren testler olarak tanımlanan (Ekinci, 2012) standart testler; uzmanlar tarafından dikkatli bir şekilde, kabul edilebilir hedef ve amaçlar doğrultusunda hazırlanmış, kullanımı ve puanlaması için prosedürleri olan, verilerin yorumlanması için testin kim tarafından ya da nerede yapıldığı sorununu ortadan kaldırmak amacıyla detaylı bilgileri olan testler olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Gelişim, kalıtım ve çevre etkileşiminin ürünüdür. Bu nedenle zekâ, gelişim açısından birincil öneme sahip olamamaktadır. Gelişim; fiziksel, zihinsel, duygusal, sosyal yönleriyle bir bütündür ve doğum öncesi süreçten başlayıp ölene kadar devam eder ve herhangi bir dönem diğerinden daha önemli denemez. Her bireyin biyolojik, kalıtsal mirası ve etkileşimde bulunduğu çevrenin farklı olması nedeniyle, gelişiminin de farklı olması doğaldır. Bu nedenle her çocuğun belirli bir ayda konuşmaya başlaması mümkün değildir. Doğru yanıt D’dir.

Yanıt Açıklaması: Yaşamın her döneminde bireyi tanımak ihtiyaçların belirlenmesi bakımından oldukça önemlidir. Ancak bebeklik ve erken çocukluk döneminde bu daha fazla önem taşımaktadır. Bu dönemde çocuğu tanımak ve değerlendirmek; Çocuğa kendi özelliklerini fark ettirmek, Çocuğun gelişim düzeyini, ilgi ve ihtiyaçlarını belirlemek, Çocuğun ihtiyaçları doğrultusunda eğitim programı hazırlamak, Çocukların ihtiyaçları doğrultusunda öğrenim süreci planlayarak uygulamak, Çocuğun öğrenme sürecindeki başarısını arttırmak, Çocuğun problemi olup olmadığını belirlemek ve çocuğun sahip olduğu becerilere ek olarak çocuğa yeni beceriler kazandırmak açısından önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel tanı ve değerlendirme birbirini takip farkına varma, müracaat, tanılama, bilgi toplama, bilgilendirme ve yönlendirme, destek eğitim programlarının uygulanması ve gelişimsel izleme basamaklarından oluşmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: 1965 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde fakirlikle savaş politikası kapsamında ortaya çıkmış olan Head Start Programı, düşük gelirli ailelerin her zaman gelişimsel gecikme riski taşıyan 3-5 yaş arasındaki çocuklarının ilköğretime iyi bir başlangıç yapabilmeleri ve yoksulluğun etkisini azaltmak amacıyla oluşturulmuştur. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Tanılama üç aşamada gerçekleşmektedir. Bunlar: tıbbi tanılama, psikososyal tanılama ve eğitsel tanılamadır.Tıbbi tanılamada tıbbi veriler ve psikometrik ölçümler kullanılarak tanılama işlemi gerçekleştirilir. Bu tür tanılamada, durumun oluş zamanı, yeri, derecesi ve engelin nasıl bir gelişme göstereceği üzerine durulur ve bir sınıflandırma yapılır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde Üstün Yetenekli Çocukların Değerlendirilmesi Amacıyla Kullanılan Değerlendirme Araçlarına İlişkin Bazı Örnekler; Stanford Binet Zekâ Testi (Uğurel-Şemin, 1987) ve WISC-R-Wechsler Çocuklar için Zekâ Ölçeği (Orijinali; D. Wechsler, 1974, Uyarlayanlar; Savaşır ve Şahin, 1994) dir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe Erken Dil Gelişim Testi, Metropolitan Okul Olgunluğu Testi,  Stanford Binet Zekâ Ölçeği, Erken Matematik Yeteneği Testi-3 standrt yetenek testlerindendir. Vineland Sosyal Duygusal Erken Çocukluk Ölçeği standrt beceri ölçeğine örnek gösterilebilir. Doğru cevap D'dir.