Gelişimsel Tanı Ve Değerlendirme Yöntemleri

Yanıt Açıklaması: ABD yasaları gereği özel gereksinimli çocukların gelişimsel açıdan desteklenmesinde evde aile odaklı hizmetlerin yürütülmesinde Bireyselleştirilmiş Aile Hizmet Planı (BAHP) uygulanmakta olup erken müdahale programı yürütülmektedir. BAHP, genel olarak işlevsel, kullanım kolaylığı sağlayan, ölçülebilir içeriğe sahip, program içinde hiyerarşik bir sıralamanın olduğu, bireysel ihtiyaçları karşılayabilecek genel becerilere yer veren bir program olmalıdır. Ayrıca program doğal rutinlerin içinde yer almalıdır. Böylece aile günlük rutinlerini bozulmadan programa duygusal olarak stressiz bir şekilde dahil olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Sameroff ’un çoklu risk modeline göre çocuğun hayatında bulunan risk faktörleri çocuğun gelişimini olumsuz etkilemektedir. Yaşamında en az sekiz ya da dokuz risk faktörü var olan çocuklar diğer çocuklara göre gelişimsel olarak önemli ölçüde geride kalabilmektedir. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bireylerin kişilik özellikleri, duygu ve değerleri, ilgileri ve uyum düzeyleri hakkında bilgi toplamak amacıyla kullanılan standart testler beceri testleridir. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Standart testler, performans testleri, beceri testleri ve tarama ve tanı testleri olarak ayrılmaktadır. İnformal testler standart tesler arasında yer almamaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Özerklik, otonomi, gönüllülük ya da rıza adlarıyla bilinen bu ilke özünde selfdeterminasyon hakkı, yani bireyin kendi kaderini kendisinin belirlemesi hakkına dayanmaktadır. Bu ilke uzmanın, çocuğun veya ailesinin değerlendirme alıp almama, değerlendirme sonucunda alacağı müdahale biçimine karar verme ya da müdahaleyi tamamen reddetme hakkının altını çizmektedir.

Yanıt Açıklaması: Karşısındaki bireyi önemseme ve herhangi bir koşula bağlı olmadan kabul etmektir. Ailenin olumsuz, üzücü, yorucu, acı dolu, korkulu, savunucu, normalden farklı yaşantı ve ifadelerinin yargılanmaması koşulsuz olumlu ilgi ve kabul  aile ile yapılan görüşmelerde sergilenebilecek olumlu iletişim becerileri kapsamındadır

Yanıt Açıklaması: Aile ile yapılan görüşmelerde sergilenebilecek olumlu iletişim becerileri şu şekildedir: İçtenlik : İçten ve samimi bir yaklaşım sergileme anlamına gelmektedir. Görüşme yapan uzmanın kusursuz olması beklenmemektedir (bu olanaklı da değildir) ancak görüşme saatinde kendisini içtenlikle ifade etmesi ve ilişkide samimiyet kurması önem taşımaktadır. Koşulsuz Olumlu İlgi ve Kabul : Karşısındaki bireyi önemseme ve herhangi bir koşula bağlı olmadan kabul etmektir. Ailenin olumsuz, üzücü, yorucu, acı dolu, korkulu, savunucu, normalden farklı yaşantı ve ifadelerinin yargılanmaması anlamındadır. Bu kabul şekli ailenin bilgileri paylaşmak için kendini güvende hissetmesi ve olumlu değişimin gerçekleşmesi için gereklidir. Aile ile görüşen uzmanın ailelerin çeşitli sebeplerle olumlu ya da olumsuz farklı yaklaşımlar sergileyebileceğinin bilincinde olması ve buna uygun davranışlar sergilemesi önem taşımaktadır. Ebeveynin kültürel özellikleri ve yaşam tarzına saygı gösterme, düşünce, inanç, görünüş vb. özelliklerinden dolayı yargılamama aile ile iş birliğinin sağlanmasında temel değerlerdendir. Empatik Anlayış : Diğerinin duygularını, duygularının yoğunluğunu ve anlamını algılama yeteneği olan empatide mesajı veren kişinin söylediklerini ve duygularını anlamak ve geri iletmek olmak üzere iki yön bulunmaktadır. Diğer kişiyi anlamak temel anlayış olduğu hâlde empati kurarken nesnelliğini yitirmemek, karşıdakinin korku, kaygı, incinme, öfke gibi duyguları ile bunalmamak gerekmektedir. Etkin Dinleme : Çocuğu ile ilgili bilgileri paylaşırken aileyi duyarlı bir biçimde dinlemek, duymak ve anlamak çok önemlidir. Bir başka kişiyi etkin olarak dinlemek; ona “seni önemsiyorum” mesajını vermeyi sağlamaktadır. Bunun için aileyi olumlu bir tutum içinde, dikkatle dinlemek, onun hislerini ve söylemek istediklerini anlamaya çalışmak ve bunları özetleyerek ifade etmek gerekmektedir. Kendisi ve çocuğu hakkında özel bilgileri paylaşması beklenen aile ile kurulan ilişkide bu temel anlayış benimsenmeli ve buna uygun davranışlar sergilenmelidir. Aile ile görüşmeden önce uzmanın görüşme için hazırlanması, sorulacak sorular ve paylaşılacak bilgiler için planlanma yapması, zamanını etkili kullanması çok önem taşımaktadır.

Yanıt Açıklaması: Adalet, gelişimsel değerlendirme yapan tüm uzmanları bağlayıcı nitelikte olan etik ilkelerden biridir. Adalet mutlaka eşitlik anlamına gelmemektedir. Eşitlik tüm çocuk ve ailelere aynı oranda hizmet sunulması anlamına gelmektedir. Adalet ise tüm çocuk ve ailelere aynı oranda değil gereksinimleri oranında profesyonel destek sağlanmasıdır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel gerilik, çocuğun akranlarından bilişsel, motor, sosyal- duygusal, dil gelişimi ya da fiziksel bağlamda farklı özelliklere sahip olması olarak edilebilir. Risk taşıma ise gelişimsel değerlendirme sonuçlarına göre mevcut durumda yetersizlik ya da güçlük durumu belirlenmemiş ancak birçok faktör göz önünde bulundurulduğunda ileride yeter­sizlik gösterme ihtimali normalde beklenenden daha fazla olan çocukları ifade etmektedir. Bu bakımdan B ve D risk taşıyan gruptadır, A ve C ise gelişimsel gerilik grubundadır. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: C¸ocuk gelişimi uzmanının rolü genel gelişim değerlendirmesi, gelişim alanları değerlendirmesi dir.

Yanıt Açıklaması: Çocuğun kendisine ait eşyalar, evdeki kurallar, çocuğun evdeki sorumlulukları, kardeşler arası ilişkiler ev ziyaretlerinde gözlemlenebilecek özellikler arasında yer almaktadır. Ailenin net gelir düzeyi görüşme ile edinilebilecek bir bilgidir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Normallik kavramını açıklarken üç türlü normallikten bahsedilebilir. Bunlar: İstatistiki Normalite, İdeal Normalite ve Fonksiyonel Normalitedir. İstatistiki Normalite, toplumsal normlara uygun olan ve toplumsal olarak sık rastlanan durumlardır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Değerlendirme süreci en genel anlamda; tarama, tanılama, planlama, uygulama, izle­me ve değerlendirme aşamalarından geçmektedir.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel testler 0-6 yaş çocuklara uygulanmaktadır

Yanıt Açıklaması: Erken eğitim sürecine dayalı aile merkezli felsefenin altındaki temel varsayımlar aşağıdaki biçimde özetlenebilir: • Çocuğu en iyi tanıyan kişiler çocuğun aile bireyleridir. • Aile, kendisi ve çocuğun geleceğiyle ilgili kararlar alabilen bir yapıdır. • Aile hem çocuğun hayatında hem de uzmanlarla ilişkide sürekli olarak yer almaktadır. • Amaçların belirlenmesinde ailenin öncelikleri esastır. • Aile ve uzman arasında iş birliğine dönük bir güven ilişkisi gereklidir. • Ailenin kültürel kimliğine, inançlarına, değerlerine ve başa çıkma tarzlarındaki farklılıklara saygı esastır. Bu varsayımlara göre E şıkkı haricindeki ifadeler doğru değildir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Her üç seçenekte ev ziyaretlerinde gözlenebilecek özellikler arasında yer almaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bireyselleştirilmiş eğitim programı hazırlamada yer alan son öge ise öğrenciye sağlanacak ek özel eğitim hizmetlerinin nerede, ne zaman, kimler tarafından ve ne kadar süreyle verileceğinin belirlenmesidir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Gelişimsel değerlendirme, normal gelişim gösteren, özel gereksinimi olan veya hastanede yatan çocukların tüm gelişim alanlarını formal ve informal değerlendirme araç, yöntem ve teknikleri kullanılarak değerlendirme, gelişimsel sapma, risk taşıma ya da gecikmeleri önleme ile ilgili durumlarda erken müdahale sağlama ve gelişimi destekleyici programlar hazırlama gibi amaçları içeren çok yönlü bir süreçtir. Doğru cevap A’dır.

Yanıt Açıklaması: İnsan gelişiminin ekolojik modelinde Bronfenbrenner (1986) çocuğun merkezde olduğu ve çevresinde çocuğu farklı derecelerde etkileyen katmanların bulunduğu bir sistem tanımlamıştır. Bu modelde çocuğun günlük yaşamında karşılıklı iletişimde bulunduğu, ilişki kurduğu kişileri kapsayan ve çocuğu en fazla etkileyen katman Mikrosistem olarak adlandırılmakta ve çocuğun aile ve okul çevresinden oluşmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Özel eğitim öğretmenleri ise özel eğitim merkezlerinde bireysel eğitim programları ile çocuğun gelişimini destekleyici öğretim yaparken aynı zamanda kaynaştırma programında da sistemin bir parçası olarak görev alırlar. Özel eğitim öğretmenleri MEB Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere aşağıda belirtilen görevleri yapmaktadır. Öğrencilerin eğitim performanslarını ve gerçekleştirmeleri gereken amaçları dikkate alarak bireyselleştirilmiş eğitim programlarının hazırlanmasına katılır ve uygular. Ailenin ve yakın çevresinin öğrencinin gelişim sürecinde aktif rol almasını sağlamak için veli ile iş birliği yapar. Öğrencilerinin bireyselleştirilmiş eğitim programlarının amaçlarının gerçekleşme düzeyini kaydeder. Öğrencilerin destek eğitim hizmetlerinin sağlanmasında, sınıf ve kurum değiştirmesi gerekenlerin, özellik ve yeterliliklerine uygun yönlendirilmesinde, görüşünü bildirerek rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri kurulu ile iş birliği yapar.