Türk Dili 1

Yanıt Açıklaması: İlk dört seçenek atasözlerinin yaygınlaşma nedenlerinden olup son şıkta yanlış bir koşul öne sürülmüştür. Doğru yanıt 'E'

Yanıt Açıklaması: İç- nesne alabildiğinden geçişli bir eylemdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: C şıkkındaki şive farklılığı 2 şehirde doğup büyüyen bir çocuk için kesinlikle farklı olan bir özelliktir.

Yanıt Açıklaması: Ses ve anlam arasında mistik bir bağ kurmaya çalışan ding-dong kuramına göre, dil ilkel insanın nesneleri sesle anlatmaya çalışmasından doğmuştur. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Genelleşme Başlangıçta kişi adı, marka adı vb. özel ad olan sözcükler genelleşerek belirli bir türün genel adı hâline gelebilir. Türkçede jilet (tıraş bıçağı yapımcısı İngiliz Gilette’in adından), neskafe (tescilli Nescafé ürün adından) sanayağı (marka adından), selpak (marka adından), vimlemek (marka adından) gibi özel adlar bu yolla dilin söz varlığına girmiş, ancak bu tür sözcüklerin bir bölümüne Türkçe Sözlük’te çeşitli nedenlerle yer verilmemiştir. Kopyalama Yukarıdaki yolların dışında, dilin söz varlığını geliştirmenin bir başka yolu da kopyalamadır. Bütün diller şu ya da bu ölçüde başka dillerden kopyalama yapmışlardır. Ödünçlemenin yönü; zaman, dilin aracı olduğu kültür ve uygarlığın siyasî, askerî, ekonomik vb. durumuna göre değişebilmektedir. Kopyalamalar kaynak dilden ya doğrudan ya da aracı diller aracılığıyla yapılmaktadır. Örneğin ahtapot, körfez, demet Rumcadan; futbol, egzoz, damper İngilizceden, derya, arzu, müjgân Farsçadan; mokasen, domates, patates Amerikan yerlilerinin dillerinden dolaylı olarak ödünçlenmiştir. Bir dünya dili olan İngilizce yüzyıllar boyunca Fransızca ve dolaylı olarak Latincenin etkisinde kalmasına, pek çok dilden on binlerce sözcük almasına karşılık, bugün Fransızca da dâhil olmak üzere, bütün dünyaya sözcük ‘ihraç’ etmekte; karma diller yaratmaktadır. ‘Amerikanizm’, Türkçe dâhil hemen hemen bütün dünya dillerini derinden etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: Varis, toplardamar genişlemesi; vâris ise kalıtçı anlamındadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Tekrar Öbeği (İkilemeler) Aynı, yakın ya da karşıt anlamlı iki sözcüğün; anlamı güçlendirmek, çokluk veya abartı bildirmek, süreklilik belirtmek, ortalama veya yaklaşıklık ifadesi kazandırma amacıyla bir tek sözcük gibi işlev görmek üzere oluşan sözcük öbeğidir. Cümlede ad, sıfat, zarf ve eylem görevinde kullanılırlar.

Yanıt Açıklaması: Tamlayan tamlanan sözcük öbeklerinde önce gelen öge, kendinden sonra gelen ögeyi farklı yönlerden belirtir ya da niteler. Takısız ad tamlaması ad + ad : demir kapı Sıfat tamlaması sıfat + ad : büyük okul, bir adam birkaç ev, anlamsız söz Doğru yanıt B

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: Türk yazı dilleri içerisinde en fazla konuşura sahip Türkiye Türkçesi, yalnızca Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde değil Balkanlar’da, Orta Doğu’da, Kafkaslar’da yazı dili olarak kullanılmaktadır. Türkiye Türkçesinin bu coğrafyalarda yazı, edebiyat, yayın kısmen de öğretim dili olarak kullanılmasının nedeni Türkçenin Osmanlı Devleti’nin resmî dili olmasından kaynaklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Verilen seçenekler arasında "ağaç" sözcüğü herhangi bir ekle türetilmemiş basit bir kelimedir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: “Şu okul bir bitse” cümlesi dilek cümlesidir. “Bu sınavı kazanmalısın” cümlesi gereklilik cümlesidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Gösterilen direncin nedeni A seçenğinde doğru verilmiştir. Diğer 4 seçenek tam tersini iddia etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkçe’de bütün sözcük türlerinden ikileme yapmak mümkündür. Özel adlardan kurulan ikileme sayısı fazla değildir: Çinden Maçine, Hanyayı Konyayı gibi birkaç örneği görülür. Cins adlarından pek çok ikileme kurulmaktadır: öbek öbek, sıra sıra, dizi dizi, dağ taş, yol yolak vb. Zamirler de ikileme kuruluşunda yer alırlar: O bu, bu şu, sen sen vb. Ünlemlerden de ikilemeler kurulur: Hay hay, hele hele vb. Fiiller de değişik çekimli biçimleriyle ikilemeler içerisinde yer alırlar: Olur olmaz, oldu olacak, düştü düşeli, geldi geleli, buyur buyur vb.

Yanıt Açıklaması: hay hay

Yanıt Açıklaması: Geçmişte Türkçeye karşı kayıtsızlığın, duyarsızlığın yaşandığı bir dönemde Karamanoğlu Mehmet Bey, “S¸imden gerü divanda, derga^hta, barga^hta, çarşıda ve bazarda Türkçeden başka dil konuşulmaya” diyerek ferman çıkarmıştır. Doğru seçenek E'dir.

Yanıt Açıklaması: Türk Dil Kurumu tarafından 2011 yılında yayımlanan on birinci baskı Türkçe Söz­lük’teki bu türden alıntı sözcüklerin dillere göre sayıları şöyledir: Arapça 6.512, Fransızca 5.537, Farsça 1.375, İtalyanca 606, İngilizce 513, Rumca 447. Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Aslında her dilde alıntı sözler bulunur ancak dil bilgisi ögeleri, kuralları kolay kolay bir dilden bir başka dile geçmez. Osmanlı Türkçesi olarak adlandırdığımız Türkçenin 16. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar olan döneminde Arapça, Farsça dil bilgisi kuralları ve ögeleri de dilin yapısına etki etmeye başlamıştır. Bunlardan biri de, yan cümlenin önce, asıl cümlenin sonra geldiği Türkçenin söz dizimi kuralına aykırı olarak, asıl cümlenin önce yan cümlenin sonra geldiği ki’li birleşik cümlenin yaygınlaşma­sı olmuştur. Bu yapıdaki cümleler, özellikle düzyazıda satırlarca sürüp giden ifadelerin anlaşılmasını güçleştirmiştir. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Orhon Yazıtları’nda Çince (totok ‘askerî vali’), Sanskritçe (çıntan ‘sandal ağacı’), Soğdca (ıgar ‘güçlü, kudretli’), Hintçe (makaraç ‘bir unvan veya kişi adı’), Tibetçe (bölün ‘yüksek görevli’) gibi birkaç dilden alınma çok az sayıdaki sözcükle (Tekin, 2010) başlayan etkileşim, daha sonraki dönemlerde çeşitli coğrafyalarda kullanılan Türk yazı dillerinde artmaya başlamıştır.