Türkiye´nin Toplumsal Yapısı

Yanıt Açıklaması: Bireyselliğin ön planda olduğu çağdaş toplumlarda bireyler özellikle de kadınlar mesleki kariyerleri ve aile içi sorumlulukları konusunda çatışmalar yaşayabilmekte bu bağlamda bireyler için ev yasamı, mesleki kariyer elde etme, bireysel hedefler ve özgürlükler arasında bir çatışmanın varlığına vurgu yapan Beck ve Beck’e (2012) göre çatışmalar arasında bireyleri bir arada tutan şey sevgidir. Bireyler bir yandan özgür seçimler yapabilmek, iş ya da evle ilgili konularda tatmin olabilmek isterken; bir yandan da bir çift oluşturarak birlikte yaşama eğilimi gösterirler.Dolayısıyla Beck’e göre, çağımız toplumlarında biçimi ne olursa olsun aileleri oluşturan, sevgi ve sevilme ihtiyacından doğan birlikte yaşama isteğidir.

Yanıt Açıklaması: Eğitim harcamalarına kaynak tahsis edilebildiği oranda ekonomik kalkınmanın hızlandırılmasına önemli katkıda bulunulacaktır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal kurum, toplumun yapısı ve temel değerlerinin korunması bakımından zorunlu sayılan, nispeten sürekli kurallar topluluğudur. Toplumsal kurumlar ve kurumsal kalıplar, belli bir toplumda hangi eylemlerin ya da ilişkilerin meşru ya da beklenen ilişkiler olduğunu kurallarla belirlerler. Sosyolojide toplumsal düzeni sağlayan kurumlar genelde aile, siyasal kurumlar, din, ekonomi ve eğitim kurumu olarak sıralanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Merton kişinin çevresini kültürel ve toplumsal olmak üzere iki farklı yapının oluşturduğunu ileri sürmektedir. Kültürel yapı, belli bir toplum ya da grup üyelerinin ortak davranışlarını yöneten örgütlenmiş bir dizi normatif değerlerdir. Toplumsal yapı ise bir toplumun ya da grubun üyelerinin çeşitli şekillerde içinde bulundukları örgütlenmiş bir dizi toplumsal ilişkilerdir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de en fazla okunan sosyolog olma unvanını elinde bulunduran Ziya Gökalp, II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet Dönemi siyasi çevrelerinin teorisyenliğini üstlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İşlevselci Kurama göre eğitim, mevcut toplum değerlerinin korunması ve sürdürülmesini sağlayan bir toplumsal kurum iken Marksist Çatışmacı Kuram’da eğitim; toplumsal, ekonomik ve politik düzenin bir parçası olarak toplumda var olan eşitsizlikleri yeniden üreten ve meşrulaştıran bir kurumdur.

Yanıt Açıklaması: Aile ve hane yapısına ilişkin araştırmalarda farklı sınıflamaların kullanılması aynı toplum içerisinde farklı zaman dilimlerini karşılaştırmayı güçleştirdiği gibi aynı dönemdeki farklı sınıflamaları kullanan toplumları kıyaslamayı da güçleştirmektedir. Ancak yine de eldeki sınırlı kaynaklara dayanarak Türkiye’de geçmişe oranla sayısal açıdan hane halkı büyüklüğünün azaldığını ve daha baskın şekilde çekirdek ailelerin yaygın olduğunu belirtmek mümkün gözükmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Kültür bir soyutlamadır: Kültürün bir bütün ya da bir sistem olduğu söylenir fakat sistemin tanımlanması oldukça zordur. Çünkü kültür bütünüyle maddi, gözlemlenebilir bir şey ya da olgu değildir. O, soyut bir kavramdır. Doğru cevap B dir.

Yanıt Açıklaması: Kentleşme, endüstrileşme, bireyselleşmenin artması, liberal değerlerin eskiye nazaran daha çok benimsenmesi, aile ve evlilik ilişkilerine yüklenen anlamın değişmesi, boşanma ile ilgili hukuki sürecin kolaylaşması, eskiye nazaran boşanmaya ilişkin olumsuz tutumların görece azalması, boşanma eğilimini artıran nedenlerdir. Türkiye’de kentleşme ve endüstrileşmenin yoğun yaşandığı, eğitim ve iş gücüne katılımın daha fazla olduğu, boşanmaya karşı olumsuz tutumların görece daha az olduğu Batı bölgelerinde boşanma hızı daha yüksektir. En az bir kez boşanmış bireylerin boşanma nedenleri incelendiğinde; Türkiye genelinde en fazla boşanma nedeni % 50,9 ile sorumsuz ve ilgisiz davranma oluşturur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Geniş aile; anne, baba ve çocukların yanında çok sayıda akrabanın bir arada yaşadığı aile yapısıdır. Evlilik, iki olgun bireyin cinsel ilişkilerinin toplum tarafından onaylanması ve kabullenilmesi sürecidir. Aile, üreme ve toplumun üyelerinin bakımı için birincil sorumlulukları paylaşan, kan ve evlilik ya da anlaşmaya dayanan diğer ilişki ya da evlat edinme üzerinden birbirleriyle bağlantılanan insan kümesidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Habitus, belli bir sınıfa özgü alışkanlıklar, davranış kalıpları ve zihniyet örüntülerini içeren o sınıfın bireylerinde görünen bir kültürel bir kalıptır. Toplumsal yapılar ile toplumsal pratik arasındaki bağı oluşturan bir dizi edinilmiş düşünce, davranış ve beğeni kalıpları için kullanılan bir kavramdır.

Yanıt Açıklaması: İlk evlenme yaşı, hayatları boyunca en az bir kez evlilik deneyimi yaşamış bireylerin ilk evliliklerindeki beyan ettikleri yaşıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Rol çatışması sosyolojik anlamda iki veya daha fazla statüde oynanan rollerin çatışması olarak tanımlanabilir. Bu çatışma statü dizilerinin bir sorunudur. Örneğin, iş yerindeki sorumlulukları ve yükü karşısında, çocuklarına yeterli zamanı ayıramadığını düşünen çalışan bir annenin içinde bulunduğu durum bir rol çatışmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Birden fazla evliliğin yasak olduğu 5237 Sayılı Ceza Kanunu’dur.

Yanıt Açıklaması: Türk sosyoloji yazınında 1945-1972 yılları arasında toplumsal yapı ile ilgili çalışma yapan sosyologların başlıcaları Behice Boran, Mübeccel Belik Kıray, Nihat Nirun, Nevzad Yalçıntaş, İbrahim Yasa, Orhan Türkdoğan, Tahir Çağatay ve Ömer Bozkurt’tur.

Yanıt Açıklaması: 1839’da Tanzimatla başlayan Avrupalılaşma hareketinden sonra, bu sıraladığımız okulların yanı sıra Avrupa tipi laik okullar kuruldu. Bu okullar; ilköğretim okulları olarak hizmet veren “Mekteb-î iptidaiye”; ortaöğretim okulları olan “İdadiye,” “Rüştiyeler” ve “Sultaniye”; yükseköğretim olarak hizmet veren “Darülfünun” okullarıydı.

Yanıt Açıklaması: Çatışma yaklaşımı içinde en bilineni olan Marx’ın yaklaşımına yöneltilen en büyük eleştiri, Marx’ın toplumsal yapının belirleyici unsuru olarak alt yapıya (ekonomik ilişkileri) esas önemi vermesi, siyasal, hukuksal, felsefi, dinsel ve edebi alanları içine alan üst yapıyı ihmal etmesidir. Marx’a göre ekonomik faktörler diğer olayları belirleyen ilk ve en önemli faktördür. Buna göre Marx’ın kuramı tek yanlı nedensellik ilişkisine dayanır. Marx, en büyük eleştiriyi “ekonomik determinizm” anlayışından almaktadır. Marx’ın sınıf kuramında kapitalist toplumda işçi sınıfının gittikçe daha fazla yoksullaşacağı, yaşam koşullarının daha kötü devrimci olacağı öngörülmektedir. Oysaki 20 yy. ın ikinci yarısına doğru kapitalizmin geliştiği ülkelerde işçi sınıfının yaşam koşulları düzelerek proletarya ile burjuva sınıfı arasındaki yaşam düzeyi farkı azalmaktadır. Bu bir yandan üretimin yeni teknolojiler sonucu artmasının, bir yandan da gelir dağılımın işçi sınıfı yararına düzeltilmesinin sonucudur.

Yanıt Açıklaması: Alo 183 Kadın, Çocuk ve Sosyal Hizmet Danışma Hattı, çocukların ihmal ve istismarı, kadına yönelik şiddet gibi konulardaki ihbarları değerlendirmek, acil durumları ilgili kurumlara bildirmek maçıyla kurulmuştur ve 24 saat boyunca hizmet vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Toplum bir araya gelen insanların basit bir toplamı değildir, toplumsal ve fonksiyonel olarak farklılaşmış kişiler arasında eş güdümlü eylemlerin yer aldığı bir örgüt biçimidir. Toplum, insanları etkileyen gerçek ilişkiler bütünüdür. Toplumsal yapı kavramı, çeşitli toplumların yapısını, toplumsal olayları, toplumsal gelişmeleri, toplumsal ilişkileri ortaya koymaya ve bu konularda yasalara ulaşmaya çalışan sosyolojinin en temel kavramlarından biridir. Toplumsal yapı, toplumda sürekli ve örgütlü sosyal ilişkilerin bütünüdür. Buna göre boşluklara sırasıyla “toplum” ve “toplumsal yapı” gelmelidir.

Yanıt Açıklaması: Ogburn (1938) “The Changing Family” isimli çalışmasında ailenin işlevlerini kaybettiğini belirterek, daha önce aile kurumu tarafından yerine getirilen bazı işlevlerin başka kurumlar tarafından ve daha çok da ticari amaçlarla gerçekleştirildiklerine vurgu yapmaktadır. Eğitim, boş zamanları değerlendirme, güvenlik gibi daha önce geniş aile yapısı içerisinde yerine getirilen bazı işlevler farklı kurumlara devredilerek ailenin işlevlerinde geçmişe oranla bir azalma görülmekle birlikte, aile kurumu günümüzde neslin devamını sağlama, eşler arası cinsel tatmin ve aile içi psikolojik tatmin gibi az sayıda işlevde uzmanlaşmıştır.