Türkiye´nin Toplumsal Yapısı

Yanıt Açıklaması: Toplumsallaşma, kültürün devamlılığını sağlayan önemli bir unsurdur. Kültürün kuşaktan kuşağa aktarılmasında önemli rol oynayan, toplumsallaşma, bir toplum içerisinde öne çıkan değerlerin, tutumların, davranışların sonraki nesillerce öğrenilmesini/ benimsenmesini, kültürün devamlılığını sağlar.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal, ekonomik ve politik yapının yeniden üretilmesinde ekonomik yeniden üretime, “kültürel yeniden üretim” kavramını ekleyen ve dolayısıyla “yeniden üretim kuramcıları” arasında değerlendirilen Bourdieu, yeniden üretim sürecini açıklamada “habitus” ve “kültürel sermaye” kavramlarını kullanmaktadır. İnsanların farklı beğeni ve tercihler üzerinden nasıl ayrıştığını ve bu ayrışmanın kuşaklar arasında farklı alışkanlık ve davranış biçimleri üzerinden nasıl devam ettirildiğini “Distinction” adlı eserinde açıklayan Bourdieu’ye göre, ayrı ve ayrıştı- rıcı pratikler doğuran “habituslar”ın sınıfsal olarak nesilden nesile aktarılmasının en önemli yollarından biri eğitimdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Toplumda var olan kesimler birbirleriyle ilişkilerini kurumlar üzerinden gerçekleştirir. Kurumlar, toplumsal yaşamın ve yapının devamlılığı açısından büyük öneme sahiptir. İnsanların davranışlarını şekillendirir, kuralları belirler. Bu kurallara uyulduğunda ödüllendirir, uyulmadığında ise cezai mekanizmalara başvurur.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de en fazla okunan sosyolog olma unvanını elinde bulunduran Ziya Gökalp, II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet Dönemi siyasi çevrelerinin teorisyenliğini üstlenmiştir. Gökalp, 1924 yılında ölmesine karşın, ileri sürdüğü görüşleri ile Cumhuriyet’in özellikle 1945’e kadarki devresinde görüşleri ile Tek Partili Dönem’e damgasını vurmuştur.

Yanıt Açıklaması: Kültürün antropolojide bugünde çoğunlukla benimsenen ilk tanımını Tylor (1871) yapmıştır. Bu tanıma göre “kültür ya da uygarlık, toplumun üyesi olarak, insan türünün öğrendiği, edindiği bilgi, sanat, gelenek-görenek ve benzeri yetenek, beceri ve alışkanlıkları içine alan karmaşık bir bütündür.” Tylor’un kültür tanımı da olguyu bütünüyle yansıtmamaktadır ancak bütüncü kavramlara örnek gösterilen bu tanım kültür kuramının temel görüşünü dile getirmektedir. Kültür, öğrenilmiş, saklanmış ve öğretilen; eğitimle yeni kuşaklara aşılanan bir içeriktir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal yapı, toplumda sürekli ve örgütlü sosyal ilişkilerin bütünüdür. O dönemde pek açıklığa kavuşamamış olmasına karşın, toplumsal yapı kavramı ilk kullanan kişi Herbert Spencer’dir.

Yanıt Açıklaması: İlköğretimin tüm ülkede yaygınlaştırılmasını amaçlayan ve buna bağlı olarak biçimsel düzenlemelere giden 22 Mart 1926 tarihi Kanun şehir ve köy okullarını ayrıştırmış ve köy okullarına ayrıca bir önem vermiştir. Bununla birlikte köy okullarına ağırlık verilmesinin en önemli göstergesi olan Köy Enstitüleri 17 Mayıs 1940 tarihli Kanun’la kurulmuştur. Kentler uzak olan kırsallarda kurulan bu okulların temel amacı kendi döngüsünü oluşturacak köy okulları yaratmak ve bunlar için öğretmen yetiştirmek olmuştur. Bu okullarda köy yaşamı için gerekli olan teknik bilgiler ve klasik olarak ilköğretim müfredatı beraber verilmiştir. Böylece bir yandan bütün topluma aynı düzlemde ideolojik yönlendirme yapılmış ve modern üretim süreçlerine ait bilgiler de bu okullarda verilmiştir. 1954 yılında kapanana kadar bu okullarda toplam on beş bin öğretmen yetişmiş ve köy okullarında eğitim vermeye başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Dünya Değerler Araştırması 1981 yılında 25 ülkede yapılmaya başlanmış, daha sonra 1991,1996, 2001, 2007 ve 2011 yıllarında tekrarlanmıştır. Dünyanın en kapsamlı sosyal bilim projesi olan bu araştırmaya en az bir kez katılan ülkelerin nüfusu dünya nüfusunun yaklaşık % 90’ını oluşturmaktadır. Türkiye’de 2007 yılında bu araştırmada  toplam 1579 yüz yüze görüşme yapılmıştır. Kırk bir ilden 15 yaş ve üzeri nüfusa uygulanan araş- araştırmada, örneklem 12 bölgesel ayrımdan nüfusa oranlı seçim ile oluşturulmuştur. Türkiye’de 2011 yılında yapılan araştırma ise 54 il ve 128 ilçede yapılırken, 1605 yüz yüze görüşme gerçekleştirilmiştir. Veriler 29 haziran ve 11 temmuz 2011 tarihleri arasında toplanmıştır. Dünya Değerler Araştırması kapsamında araş- tırılan başlıklardan biri mutluluk ve hayattan doyumla ilgilidir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Çatışmacı yaklaşım, toplumun karşıt çıkarlara sahip toplumsal gruplar tarafından oluştuğunu; bu toplumsal gruplar arasındaki karşıtlığın esas olarak sınıfsal (ekonomik) karakterli bir çatışmanın ürünü olduğunu öne sürer. Çatışmacı kuram toplumu çıkarlar açısından bölünmüş gruplardan ibaret eşitsiz bir yapıya sahip olduğu için; eğitim sistemini ise bu eşitsizliği sürdüren toplumsal kuralları ve ilişkiler setini öğreten ideolojik bir aygıt olduğu için eleştirir.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşmenin ilk döneminde kente göç eden insanların önemli ortak noktaları bulunmaktadır. Bu özelliklerden bazıları şunlardır: • Ekonomik açıdan son derece zor durumda, çoğu açlık sınırında bulunan, herhangi bir birikimi olmayan kişilerden oluşmaktadır. • Geniş kitleler ilk defa onbinlerce/yüzbinlerce insanın yaşadığı yerleşim birimlerinde hayata tutunmaya çalışmaktadır. Bu bağlamda kente yönelik ortak bir yaşam kültürü yoktur. • Çoğunun herhangi bir mesleği yoktur. • Geniş aileyle birlikte var olmaya çalışmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Kalemiye,  idari görevleri gerçekleştiren memurlardır.

Yanıt Açıklaması: Kültür; normlar, değerler, inançlar, sem- boller ve dil olmak üzere farklı ögelerden oluşur. Buna göre doğru Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Statü, kişinin toplumsal yapı içinde işgal ettiği konumdur. Bireyin statüsü onun toplumda kim olduğunu ve kimlerle ilişki kuracağını gösterir. Bireyin sahip olduğu statü zamanla değişebileceği gibi, birden fazla statüye de sahip olabilir. Statülere ilişkin normlar bulunmaktadır. Bu normlar, statülere ilişkin hakları, görevleri, ayrıcalıkları ve zorunlulukları kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Fırsat eşitliği anlayışının dikkate alınmadığı toplumsal kökenlerde akademik başarı, bireylerin fırsattan yararlanma becerisi, toplumdaki tabakalaşma örüntüsü, ailelerin sosyal, kültürel ve ekonomik sermayesi doğrudan etkilenir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İlk olarak 3 Mart 1924 yılında çıkarılan Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile mektep-medrese şeklindeki ikili yapıya son verildi.

Yanıt Açıklaması: Lenski insanlık tarihi boyunca toplumsal yapının başlıca belirleyenlerini şöyle tanımlamıştır: a) İnsanın kalıtsal mirası (yani, organik evrim süreciyle edindiği araçlar ve davranışsal eğilimler), b) Bu mirası arttırmak için yavaş yavaş şekillendirdiği teknolojiler, c) İnsan etkinliği ve teknolojik gelişmesine çevresel engeller, özellikle diğer toplumlardan bilgi akışını engelleyen çevreler, d) Arazi kaynak tabanlarını koruma mücadelesi veren toplumlar arasındaki ölümcül yarış. C şıkkında yer alan bilgi çatışma kuramına ait bir ifadedir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal statü, kişinin toplumsal yapı içinde işgal ettiği konumdur. Doğru yanıt E.

Yanıt Açıklaması: Sosyalist cumhuriyet; seçimle başa gelen yöneticilerin, devleti sosyalizme dayalı yönettikleri devlet biçimidir.

Yanıt Açıklaması: Tarihsel süreç açısından değerlendirildiğinde Türkiye’de kentli olmak toplumsal tabakalaşmada daha üst bir statü simgesini temsil etmektedir. Kentliliğin toplumsal statüde daha üst bir statüyü temsil ettiği vurgusu zihinlere nakşedilir. Oysa kültürel bağlam değerlendirildiğinde hiçbir kültürün diğerine astlık - üstlük içermeyeceği, her kültürün kendi bağlamında önemli ve anlamlı olduğu bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: Çatışma yaklaşımı içinde en bilineni Marksist yaklaşımdır.