Sosyoloji 2

Yanıt Açıklaması: Üçlü, ikiliden daha durağandır; çünkü her bir üye eğer diğer ikisi arasındaki ilişkide bozulmalar olursa, aracı rol üstlenir. Bu tür grup dinamikleri, neden ikili üyelerinin (örneğin evli çiftler) genelde aralarındaki gerilimleri tartışmak için üçüncü bir kişiyi (danışman gibi) aradıklarını açıklamaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: B

Yanıt Açıklaması: Totalitarizm: Totaliter rejim ve teorileri ifade eden kavram. Totaliter dendiğinde ise, demokratik hak ve özgürlüklerin baskı altında tutulduğu, bütün yetkilerin bir elde veya küçük bir yönetici grubun elinde toplandığı demokratik olmayan devlet düzenleri akla gelir.

Yanıt Açıklaması: Ön yargı, bir etnik grubun üyelerinin bir başka grup hakkındaki fikirlerine ve söz konusu başka gruba karşı takındığı tutuma işaret eder. Cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: B

Yanıt Açıklaması: Sosyolojinin bağımsız bir disiplin haline gelişinde önemli katkılar sunan Auguste Comte, Emile Durkheim, Karl Marx ve Max Weber’in mesele edindikleri sorunları hatırlayalım.

Yanıt Açıklaması: Kimlik alan yazında genel olarak üç boyutta değerlendirilmektedir. İnsani kimlik, Toplumsal kimlik ve Kişisel Kimlik

Yanıt Açıklaması: C

Yanıt Açıklaması: Demograflar endüstrileşmiş ülkelerde 19. yüzyıldan bu yana doğum-ölüm oranlarında ortaya çıkan değişimleri demografik geçiş olarak adlandırmaktadır. Bu kavramı ilk olarak Amerikalı nüfusbilimci Warren S. Thompson ele almıştır.

Yanıt Açıklaması: Sermaye (burjuvazi) sınıfı ile işçilerin (proletarya) birbirlerine bağımlı olmaları önemli bir noktadır. Burjuvazi sınıfının ekonomik üretimde kullanacağı iş gücüne ihtiyacı vardır; işçiler ise üretim araçlarının mülkiyetine sahip olmadıklarından, burjuvazi sınıfının ödeyeceği ücretlere muhtaçtırlar. Ama bu karşılıklı bağımlılıkta eşitsiz bir ilişki söz konusudur ve şiddetli bir adaletsizlik vardır. İşçilerin yaptıkları iş ve emekleri üzerinde kontrol ve denetleme hakları neredeyse yoktur. Öte yandan, burjuvazi sınıfı ise, işçilerin emeği üzerinden kendi amacına uygun kârlar elde eder.  Marx, burjuvazinin, emeklerini ücret karşılığında satmak zorunda olan işçileri sömürdüğünü ve emekçilerin ürettiği artı değere el koyarak ayakta kaldığını öne sürer. Kapitalizmin ayırt edici özelliği, Marx’ın emeğin metalaşması dediği, insanların emek gücünün ticari bir mal gibi alınıp satılır hâle gelmesidir.

Yanıt Açıklaması: Neo-liberal ideoloji: İş yaşamı üzerindeki devlet kısıtlamalarının en aza indirilmesiyle gerçekleştirilecek olan serbest piyasa güçlerinin, ekonomik büyümeye giden tek yol olduğuna ilişkin ekonomik inanç.

Yanıt Açıklaması: Bu varsayımları şu şekilde sıralayabiliriz: i) Sosyal hareketler kolektif davranışın çatışmacı perspektifinden hareketle anlaşılmalıdır; ii) kurumsal olan veolmayan kolektif hareket arasında temel bir farklılık yoktur; iii) hem kurumsal olan hemde olmayan kolektif hareketler kurumsallaşmış güç ilişkileri çerçevesinde çıkar çatışmalarını içerir; iv) kolektif hareket grupların çıkarlarını rasyonel bir biçimde savunmalarını içerir; v) amaçlar ve şikayetler güç ilişkilerinin daimî ürünleridir ve hareketlerin oluşumunu açıklayamazlar; vi) hareketin oluşumu kaynaklar ve fırsatlardaki değişimlere bağlıdır; vii) başarı grubun bir siyasal aktör olarak tanınması veya artan maddi fayda ile gerçekleşir; viii) hareketlilik (mobilizasyon) büyük ölçekli, özel amaçlı, bürokratik ve resmî örgütlenmeleri kapsar .

Yanıt Açıklaması: Anyhony D. Smith’in çalışmalarının bir ürünü olarak ortaya çıkan etno-sembolcü yaklaşım ilkçi ve inşacı teorilerin bir sentezi olarak kabul edilebilir. Smith, her iki yaklaşımın uçta ve analiz yeteneğinin sınırlı olduğu düşüncesindedir. Özellikle küreselleşme bağlamında yürüttüğü analizine hem etnikliklerin ilksel (özsel) boyutunu hem de inşacı analizlerin katkılarını dâhil etme çabası içindedir. Bunu yaparken temel iddiası şudur: “Milletler ve milliyetçilikleri daha önceki, apayrı bir çağdan kalma modası geçmiş şeyler, ya da küresel modernleşme ve geç kapitalizmin kaçınılmaz ürünleri, ya da insanlık tarihi ve toplumun daimî ve doğal özellikleri olarak görmek yerine onların altındaki etnik ve toprağa özgü bağlamlara ulaşmaya çalışmalıdır." Cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Göçmenlerin etnik veya dinî kimliklerine sıkıca bağlanıp, tepkisel kimlik edinmelerini ve radikalleşmelerini sağlayan nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz: • Göçmenlerin ev sahibi toplum tarafından bu toplumun bir parçası olarak görülmemesi ve göçmenlerin ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda ciddi bir sosyal dışlanma ile karşılaşmaları, • Göçmen çocuklarının eğitimdeki başarısızlık kısır döngüsü ve buna bağlı olarak gelişen işsizlik sorunları, • İş yerinde ve emek piyasasındaki karşılaştıkları ayrımcılıklar, • Sosyal ve kültürel yaşamda kabul görmemeleri ve yabancı düşmanlığına maruz kalmaları. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: işlevselci yaklaşım ise değişmenin temelinde toplumsal yapının ve toplumsal sistemlerin olduğunu ileri sürer. Toplumun bütün parçaları bazı işlevleri yerine getirir ve birbirlerine bağımlıdır. Bu nedenle parçalardan birinde meydana gelen değişim diğer parçalarda dengeleyici değişimlere yol açar. Toplum yeniden dengeyi sağlamak için değişim geçirir.

Yanıt Açıklaması: Yeni sosyal hareketler kime karşı mücadele etmektedirler? Bu soruya en tatmin edici cevaplardan birini Jurgen Habermas verir. Ona göre, yeni sosyal hareketler içinde yaşadığımız gündelik hayat dünyasının devlet ve piyasa tarafından kolonize edilmesine karşı mücadele etmektedirler. İki farklı koldan, devlet ve piyasa gündelik hayat dünyasını kendi kontrolleri altına almak isterler. Amaçları, kendi çıkarları doğrultusunda bir toplum inşa etmektir. Örneğin, toplumun içindeki farklılıklardan, çoğulluktan çok fazla hoşlanmayan ulus-devletler homojen bir toplum yaratmak amacıyla gündelik hayata müdahale ederler. Bu müdahalenin amacı devletçe temsil edilen milletle ya da millî kimlikle özdeş olmayan tüm kimlikleri birer ayrık otu gibi temizlemektir. Söz konusu müdahalenin gerekçesi ise, devletçe temsil edilen millî kimlikle özdeş olmayan tüm kimliklerin ilkel, habis, irrasyonel, yabani, terbiye edilmemiş birer ayrık otu gibi kabul edilmesidir. Ayrıca, ulus-devletin kimlikler çoğulluğunu, heterojenliği kaos, düzensizlik ve tanımlanamazlık ile eşleştirmesidir. Dolayısıyla, Zygmunt Bauman’ın düşüncelerinden hareketle söylenirse, bir düzen tesis etmek, tanımları sabitlemek ve bütün belirsizliklerin kökünü kazımak adına, ulusdevlet bahçeci bir faaliyet yürüterek gündelik hayat dünyasına müdahale eder. Onu tahakkümü altına alır, şeyleştirir.

Yanıt Açıklaması: Zaman ve mekanın küçülmesi Çağdaş sosyolojinin değişen ilgi alanlarında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sosyologlar ırkı biyolojik olmaktan çok toplumsal bir olgu olarak tanımlarlar.

Yanıt Açıklaması: E

Yanıt Açıklaması: D