Sosyoloji 2

Yanıt Açıklaması: Zincirleme göç, bireylerin daha önce göç etmiş akrabaları, hemşehrileri, arkadaşları veya aile üyelerinin sayesinde karşılaşacakları risklerin ve göç etme maliyetlerinin azalması için bu kişilerin yanına göç etme eğilimine girmesi sürecidir.

Yanıt Açıklaması: D

Yanıt Açıklaması: Eleştirel kent çalışmalarının düşünürleri kenti piyasa, metalaşma, yeniden üretim, yeni yatırım alanları gibi kapitalizm olgularıyla birlikte ele alma eğilimine girmişlerdir.

Yanıt Açıklaması: D

Yanıt Açıklaması: Büyüme ve endüstrileşmenin etkileri konusu klasik sosyolojinin ilgi alanında bulunmaktadır

Yanıt Açıklaması: Ekonomik etkenler: Bu etkenlerin en önemlisi kapitalizmdir

Yanıt Açıklaması: ‘Kan’, ‘soy’ gibi etimolojik kökenlere sahip ırk kavramı, insanlar arasında geniş farklılıklar gösteren grupları sınıflandırmak üzere kullanılmıştır. Irk kavramı aracılığıyla yapılan bu sınıflandırma insan topluluklarının farklı fiziksel ve fizyolojik özelliklerini dikkate alarak yapılır. Cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yeni sosyal hareketler kime karşı mücadele etmektedirler? Bu soruya en tatmin edici cevaplardan birini Jurgen Habermas verir. Ona göre, yeni sosyal hareketler içinde yaşadığımız gündelik hayat dünyasının devlet ve piyasa tarafından kolonize edilmesine karşı mücadele etmektedirler. İki farklı koldan, devlet ve piyasa gündelik hayat dünyasını kendi kontrolleri altına almak isterler (Habermas, 1981, s. 34).

Yanıt Açıklaması: Toplumsal hareketler halkın egemenliğini kabul eder

Yanıt Açıklaması: Sosyoloji alanında, toplumsal tabakalaşmayı ilk defa sistematik olarak inceleyen ve toplumsal yapıdaki eşitsizliklerin tabakalaşmanın temel dayanağı olduğunu ileri süren düşünür Marx’tır. Marx’ın analizinde kapitalistler, ticari işletmeler, fabrikalar, toprak ve sermaye gibi üretim araçlarını elinde bulunduran ve bu ayrıcalıkları sayesinde de çalışanları sömüren sınıftır. Proletarya ise üretim araçlarının sahibi olmadığı gibi, ötekilerin emeklerini sömürmek gibi bir imkâna ve araçlara da sahip değildir. Marx işçileri, “emeklerinden başka satacak hiçbir şeyi olmayan” bir sınıf olarak tarif eder. Marx burjuvazi ve işçi sınıfına ek olarak, bir de ara bir kategori olarak küçük burjuva sınıfından bahseder. Küçük burjuva sınıfı, ara bir sınıf olup ekonomik olarak kendi kendine yeterli olan serbest meslek sahiplerinden, iş adamlarından ve kendi işletmesinde başka personele ihtiyaç duymadan kendi işini yapan vasıflı çalışanlardan oluşur. Küçük burjuvazi, Marx’a göre, zaman içinde ya mülkiyetini kaybedip işçi sınıfına dâhil olacak ya da daha zenginleşip büyük sermaye sınıfının yani burjuvazinin bir üyesi hâline gelecektir.

Yanıt Açıklaması: Zincirleme göç, bireylerin daha önce göç etmiş akrabaları, hemşehrileri, arkadaşları veya aile üyelerinin sayesinde karşılaşacakları risklerin ve göç etme maliyetlerinin azalması için bu kişilerin yanına göç etme eğilimine girmesi sürecidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Birincil gruplarda amaç belirsizken ikincil gruplarda amaç belirlidir.

Yanıt Açıklaması: İkili İş Gücü Piyasası Yaklaşımı 1970’li yıllarda Piore tarafından öne sürülen bu yaklaşıma göre, uluslararası göç, modern sanayi toplumlarının içsel iş gücü gereksinimi nedeniyle gerçekleşmektedir. Buna göre, ge­lişmiş ülkeler dinamik ekonomik yapıları nedeniyle sürekli olarak iş gücüne ihtiyaç duyar. Göç, göç veren yoksul ülkelerdeki itme etkilerinden değil (düşük ücretler veya yüksek işsiz­lik vb.) göç alan gelişmiş ülkelerdeki çekme etkilerinden (kronik ve kaçınılmaz bir yabancı işçi gereksinimi) kaynaklanır (Massey vd., 2014). Sonuç olarak, ikili iş gücü piyasası yakla­şımı, göçü modern ve gelişmiş sanayi toplumlarının yapısal ihtiyaçlarıyla ilişkilendirmiş ve esas olarak göç hareketlerini gelişmiş ülkelerin iş gücü ihtiyacına dayandırmıştır.

Yanıt Açıklaması: A

Yanıt Açıklaması: Toplumsallaşmanın kimlik edinmedeki kritik önemini vurguladığımızda, aslında birey ve toplum arasındaki ilişkinin mahiyetini de tartışmaya başlamış oluruz. Birey ve toplum arasındaki ilişkiyi ele alan yaklaşımlar sosyolojide artık klasikleşmiş bir tartışmanın farklı tarafları olarak karşımıza çıkarlar. ‘Yapı’ ve ‘eylem’ kavram çifti etrafında yürütülen bu tartışmanın içinde üç ana bakış açısı öne çıkar. Bu bakış açılarından ilki, Emile Durkheim’ın yapısal işlevselciliğinde en yalın ifadesini bulur. Durkheim’a göre toplum birey ile karşılaştırıldığında daha önceliklidir. Yani, toplum, bireylerin eylemlerinin toplamından çok daha fazlasını temsil eder. Dahası, bireylerin eylemlerinin önüne koyduğu sınırlar ile onu belirler.  Bu sınırlara, o, toplumsal yapı adını veriyor. Bu temel görüşten hareket edildiğinde, bireyin hem kimliğinin hem de diğer özelliklerinin mutlak surette toplum tarafından belirlendiğini vurgulamak gerekir. Durkheim’ın toplumu bireyin önüne koyan bu yaklaşımının karşısına E. Husserl’in öncülüğünü yaptığı fenomenolojik yaklaşımı ve J. P. Sartre’ın varoluşçuluğunu yerleştirebiliriz. Şöyle ki, söz konusu yaklaşımlarda birey ve onun eylemi toplumun önüne geçer. Birey etken bir varlık olarak, toplumun kendisine koyduğu sınırları aşma ve içinde yaşadığı toplumu dönüştürme potansiyeline sahiptir. Bu türden yaklaşımlar özetle Durkheim’ın yapısalcığını ters yüz ederler. Bireyi ve onun öznelliğini toplumsal yapıya karşı koruma altına alırlar. Birey ve toplum arasındaki ilişkiyi ele alan yaklaşımların içine bir üçüncüyü daha dâhil edebiliriz. Günümüzde daha çok Anthony Giddens’ın dillendirdiği bu yaklaşım, birey ve toplum arasındaki ilişkinin karşılıklılığını öne çıkarır. Yani bireyin bazı bakımlardan toplum tarafından sınırlandığını kabul etmekle birlikte bu sınırlanmaya direnen bir potansiyele de sahip olduğunu iddia eder. Mead, Goffman gibi etkileşimcilerin düşüncelerine çok şey borçlu olan bu yaklaşıma Giddens ‘yapılaşma teorisi’ adını veriyor. Söz konusu teoriye göre, insani varlıklar olarak bizler her ne isek, büyük ölçüde, karmaşık bir âdetler dizisi takip ettiğimiz için öyleyizdir. Öte yandan, bu bilgi yeteneğimizi eylemlerimize uyguladığımızda, kendilerini kaynak olarak kullandığımız kurallara ve âdetlere güç katarız. Demek ki, birey bir yönüyle nesneleşmiştir. Yani toplum tarafından belirlenmektedir. Diğer yönüyle ise, öznelliğini muhafaza edebilmektedir. Yani, toplum tarafından konulan sınırların hem belirlenmesinde hem de aşılmasında ciddi anlamda etki sahibidir.

Yanıt Açıklaması: Yeni toplumsal hareketler paradigması, sistem karşıtı mücadelenin merkezine kültürel talepleri ya da kimliği yerleştirir.

Yanıt Açıklaması: 1960’ların sonu buradaki konumuz için iki açıdan önemlidir. İlkini yukarıda açıklamış ve kimliğin birey ve toplum arasındaki ilişkiyi ele almak üzere başvurulan bir kavram olmaktan çıktığını söylemiştik. Öte yandan, 1960’ların sonunda bir başka önemli gelişmeye daha tanıklık etmek mümkündür. Emek-sermaye geriliminden kaynaklanan çatışmalar, yerini daha az objektif unsurlar (kimlik, statü, maneviyat ve hümanizm gibi) üzerinde temellenen çatışmalara bırakmıştır.

Yanıt Açıklaması: Kurumsal ırkçılık, sadece yasal değil, tüm toplumsal yapıya işlemiş sistematik ırkçılık olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla, yasalarda ayrımcı ifadeler olmasa da gerçek yaşanan ilişkilerde kurumsal ırkçılık karşılaşılabiliyor. Örneğin güvenlik, sağlık, eğitim hizmeti veren kurumlarda ya da diğer tüm kurumlarda, belli grupları kayıran, diğerlerine haksızlık eden ve eşitsizliklikler yaratan politika ve stratejiler bulunabilir. Kurumsal ırkçılık kavramı 1964 sonrası ABD’de Sivil Haklar Yasası yürürlüğe girdikten sonra ortaya çıktı; çünkü siyahlar, beyazlarla yasal olarak eşit haklara sahip olduğu hâlde, fiilen ayrımcılığa maruz kalıyordu. Kurumsal ve kültürel düzeyde uygulanan ırkçılık toplumsal sistemde güç farklarını sürdürür ve yeniden üretir (Somersan, 2004). Bu anlamda, kurumsal ırkçılık, yasalarda herhangi bir gruba karşı eşitsizlik yaratan ayrımcı ifadeler bulunmamasına rağmen, bir grubun diğerine üstün ve ayrıcalıklı konumunu koruyan ve meşrulaştıran birtakım kültürel ve kurumsal uygulama ve eğilimler olarak ifade edilebilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Frantz Fanon Cezayirli-Fransız psikiyatr. ‘Yeryüzünün Lanetlileri’ adlı eseri ile tanınan Değişen ırkçılık anlayışına ışık tutabilecek bazı özellikler Frantz Fanon’un (1970) ırkçılığın sömürgecilikle bağlantılı bazı boyutlarına ilişkin saptamalarında bulunabilir • Irkçılık durağan bir olgu değildir ve sürekli değişmektedir.

Yanıt Açıklaması: Modern göç hareketleri dört ana döneme ayrılabilir. Ticari Dönem, Endüstriyel Dönem, Sınırlı Göç Dönemi, Post-Endüstriyel Dönem