Sosyoloji 2

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Tönnies’e göre cemiyet (gesellschaft) ise modern kent hayatının bir görünümü olarak kişisel ve yakın ilişkilerden uzak, yapay, soğuk ve geçici ilişkilerin egemen olduğu bir grup hâlidir. Cemiyet tipi gruplarda hukuk, sözleşme, kamuoyu, para ekonomisi ve rasyonellik ön plandadır. Mekâna ve toplumsal gruba bağlılık azalır ve kişisel çıkarlar önceliklidir. Bireysel farklılıklar, özel yaşam, tercihler değerlidir. Bireyin üzerindeki grubun sosyal kontrolü zayıflamıştır.

Yanıt Açıklaması: Kamusal saygı görme, insanlar arası farklılıklar sonucu toplumsal yaşamı etkilemez.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel Kaynak: Fiziksel kaynağa dayalı iktidar ilişkilerinde sıkça başvurulan teknik, zor kullanmadır. Zor kullanma, iktidar ilişkilerinin en görünür özelliklerinden biridir. Hatta Weber’e göre, modern toplumlarda devletin kullandığı en üstün iktidar olan siyasal iktidarın en önemli ayırt edici özelliği, meşru zor kullan­ma tekelini elinde tutmasıdır. En kibar işleyen modern demokratik toplumlarda bile nihai ikna aracı, şiddettir. Zira, şiddet araçları üze­rindeki denetim ve bu denetimi işletecek polis, asker teşkilatları oluşturmak siyasal iktidarın te­mel niteliklerindendir. Bu nitelik var olmadan hiç bir devlet ayakta kalamaz. Her türden toplumun sosyal düzeni devam ettirecek yaptırımlardan oluşan bir cezalandırma mekanizmasına (dışlama, kapatma vb.) sahip olması, bu kaynağın kullanımına bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: İbn Haldun’un on dördüncü yüzyılda kaleme aldığı Mukaddime adlı eser, aynı toplumsal gruba aidiyetin, insanlar arasında oluşturduğu bağlılık duygusundan söz etmektedir. Bu bağlılık duygusunu asabiye olarak tanımlayan, İbn-i Haldun’a göre asabiye, en genel olarak, bir grup ya da topluluk olarak birarada dayanışma içinde yaşamayı ifade eder. İbn-i Haldun’un asabiye kavramına bağlı olarak ortaya koyduğu iki kavram vardır. Bunlar köysel biçimdeki kırsal yaşamı ifade eden bedevi (göçebe) ve kentsel yaşamı ifade eden hazari (yerleşik/kentli) kavramlarıdır. Göçebelik ve kırsal yaşam, aralarında yakınlık bağı (asabiye) olan kabilelere özgü bir yaşamdır.

Yanıt Açıklaması: ToplumlaFiziksel kaynağa dayalı iktidar ilişkilerinde sıkça başvurulan teknik, zor kullanmadır. Zor kullanma, iktidar ilişkilerinin en görünür özelliklerinden biridir. Hatta Weber’e göre, modern toplumlarda devletin kullandığı en üstün iktidar olan siyasal iktidarın en önemli ayırt edici özelliği, meşru zor kullanma tekelini elinde tutmasıdır. En kibar isleyen modern demokratik toplumlarda bile nihai ikna aracı, şiddettir. Zira, şiddet aracıları üzerindeki denetim ve bu denetimi işletecek polis, asker teşkilatları oluşturmak siyasal iktidarın temel niteliklerindendir. Bu nitelik var olmadan hiç¸ bir devlet ayakta kalamaz. Her türden toplumun sosyal düzeni devam ettirecek yaptırımlardan oluşan bir cezalandırma mekanizmasına (dışlama, kapatma vb.) sahip olması, bu kaynağın kullanımına bağlıdır.

Yanıt Açıklaması: İktidar, bir bireyin yahut bireyler topluluğunun kendi istekleri doğrultusunda, rızaları olup olmadığına bakmaksızın diğer insanların davranışlarını etkileyebilme, yönlendirebilme veya denetleyebilmesi; toplumu yönetme, yönlendirme gücü, bu gücü elinde bulunduran otorite, ilişki veya organ anlamına gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Bourdieu, kültür ve ekonominin tabakalaşmada birlikte çok önemli bir rol oynadığını güçlü bir şekilde ortaya koymuştur. Tabakalaşmada, ekonominin sınıf­sal ayrımları ile kültürün sembolik ayrımları arasında karşılıklı bir ilişki olduğunu göster­meye çalışmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sonuç olarak Bourdieu, kültür ve ekonominin tabakalaşmada birlikte çok önemli bir rol oynadığını güçlü bir şekilde ortaya koymuştur. Tabakalaşmada, ekonominin sınıfsal ayrımları ile kültürün sembolik ayrımları arasında karşılıklı bir ilişki olduğunu göstermeye çalışmıştır. Bu anlamda Bourdieu, kültürel alanların tabakalaşma oluşumunda güçlü bir şekilde etkili olduğunu gösteren önemli bir sosyologtur. Bourdieu, ekonomi, sanat, politika, kültür veya eğitim alanlarını, içinde bireyler ve grupların kaynak dağılımında üstünlük sağlama ve bu kaynakların sağladığı çıkarlara ulaşma mücadelesi verdikleri nesnel konumlar seti olarak tanımlar.Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Weber, toplumda yaşanan eşitsizliklerin sadece ekonomiye dayanmadığını iddia etmiştir. Ekonomik eşitsizlik çoğu kez toplumda önde gelen bir rol oynamasına rağmen, diğer eşitsizlik biçimlerinden sadece birisidir. Weber’e göre eşitsizlikler, güç eşitsizliklerine dayanır. Gücün üç boyutu şunlardır: 1) Ekonomik güç; 2) Prestij; 3) Çıplak güç Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Tönnies’e göre cemiyet (gesellschaft) ise modern kent hayatının bir görünümü olarak kişisel ve yakın ilişkilerden uzak, yapay, soğuk ve geçici ilişkilerin egemen olduğu bir grup hâlidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Feodalizm, üretimin tarıma dayalı olarak yapıldığı ve toprağa bağlı köylülerin (serf), soylu sınıftan gelen ayrıcalıklı toprak sahiplerinin topraklarını işleyerek geçimlerini sağladığı bir toplumsal sistemdir. Feodalizmin toplumsal yapısını, soylular ve serfler arasındaki tarıma dayalı eşitsiz üretim ilişkilerinin çerçevesi belirler. Feodalizm, doğuştan soylu ve toprak sahibi olan bireylerin oluşturduğu grupların toplumda daha güçlü ve daha yüksek statüye sahip olduğu bir tabakalaşma sistemine sahiptir (Newman, 2013). Feodalizm, ekonominin ve temel üretim ilişkilerinin tarıma dayalı olduğu ve içinde köylünün birtakım imtiyazlı ve soylu zümrelere ait toprağa bağlı olarak hizmet ettiği ve geçimlerini bu zümrelerin topraklarını işleyerek sağladığı tabakalaşmış bir toplumsal yapıdır. Giddens’a (2000) göre, feodal toplumlarda sömürü, çoğunlukla üretimin köylülerden aristokrasiye doğrudan aktarılması biçiminde gerçekleşmekteydi. Serfler, ya üretimlerinin belirli bir bölümünü aristokrat efendilerine vermek ya da her ay belirli günlerde lordun tarlasında, lord ve çevresi tarafından tüketilecek tahılı yetiştirmek üzere çalışmak zorundadır. Nitekim, feodalizmde toplumsal tabakalaşma, köylüler ve soylu zümreler arasındaki eşitsizlikler üzerine bina edilmiştir. Feodalizmde eşitsizlikler, yasal olarak oluşturulmuş zümrelere, onların ayrıcalıklı ve dokunulmaz haklarına ve katı statü hiyerarşilerine dayanıyordu. Feodalizm, soya ve statüye dayalı ayrımcılıkların yasal olarak kurallara bağlandığı bir toplumsal sistemdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Marx’ın toplumsal tabakalaşma anlayışı hem toplumdaki eşitsizlikleri yaratan toplumsal yapıları analiz eder hem de bu eşitsizlikleri ortadan kaldırabilecek toplumsal değişme olanaklarını ortaya koyar

Yanıt Açıklaması: Robert Ezra Park, 1920’li yıllarda Chicago okulunu yaratan ve bağımsız kent sosyolojisi çalışmalarını başlatan Amerikalı bir sosyologdur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Son dönem, yani 2000’li yıllar, yerel yönetimin özel sektörle işbirliğinin hız kazandığı ve ilk defa kentsel dönüşümün strateji olarak tanımlandığı dönemdir. Ancak, dönüşüm stratejisi sadece kentsel yenileme olarak tanımlanmış ve bu yaklaşım farklı kent parçalarının farklı kullanımlara dönüştürülmesi için uygulanmaya başlanmıştır. Bunun yanında tarihi konut alanlarının soylulaştırılarak korunması ve apartman alanlarının iyileştirilmesi de göze çarpar. Bu yıllarda, kentsel dönüșümde kullanılan en yaygın müdahale biçimi, ‘kentsel yenileșme’ ya da kentsel canlandırmadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hegemonya ikna ederek nüfuz etme, ikna aracılığıyla zora başvurmadan etkide bulunmak demektir. Gramsci hegemonyayı, “rızanın örgütlenmesi, bağımlı bilinç biçimlerinin şiddet ya da zora başvurulmadan inşa edildiği süreçler” olarak tanımlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal ilişkiler içinde işleyen “sosyal iktidar” kavramı, daha kapsamlı bir çerçeve içinde farklı iktidar biçimlerini de kapsar. Sosyal iktidarın üç biçimi vardır. Bunlar: • Ekonomik iktidar: Nadir olan mal ve kaynakları elde tutup diğerlerinin emek gücüne sahip olmak, • İdeolojik iktidar: Bir otorite tarafından desteklenen belirlenmiş bir yapıya ait fikirleri ve inançları elde tutmak, • Siyasal iktidar: Fiziksel zor kullanmayı mümkün kılan birtakım donanımlara sahip olma ile temellenmiş yetki.

Yanıt Açıklaması: Simgesel (sembolik) sermaye, kişilerin ve grupların "diğerlerinin gözündeki" konumu ve değeridir. Simgesel sermaye, her sermayenin içerisinde görülebilecek, sahip olunan simgesel değerler bütünüdür.

Yanıt Açıklaması: Max Weber’in Otorite Tipolojisi Weber’in otorite tipolojisindeki üç kategoriden ilki geleneksel otorite dir. Buna “ezeli geçmiş”in otoritesi de denebilir. Hatırlanamayacak kadar eski uyma ve kâbul etme alış­kanlıklarının kutsallaştırıldığı görenekler, geleneksel otoriteyi temsil ederler (Weber, 2004, s. 132). Burada otoriteyi icra eden kişi ya da kişilerin belirlenmesinde geleneksel ku­rallar etkilidir. Bir kişinin otoritesine itaat edilmesinin gerekliliği de o kişinin geleneksel konumundan kaynaklanır (Weber, 2005, s. 55). Kralların, kraliçelerin ya da dini erkanın otoritesini, geleneksel otorite örnekleri olarak sıralamak mümkündür. Weber’in otorite tipolojisindeki ikinci kategori “karizmatik otorite”dir. Karizmatik otorite, olağanüstü ve Tanrı vergisi kişiliğin otoritesidir. Yani, bir kişiye duyulan mutlak bağlılık ve güvene, söz konusu kişinin kahramanlığına ya da başka niteliklerine inanmaya dayalı otoritedir. Peygamberlerin otoritesi, siyaset alanında seçimle iş başına gelen komu­tanın otoritesi, büyük demagogların ve siyasi liderlerin otoritesi bu tür otorite için verile­bilecek en belirgin örneklerdir. Weber, son olarak yasalara dayanan otoriteden ya da “yasal-ussal otorite”den bahseder. Bu otorite yasalar ve rasyonel kurallardan devşirilen “yetki”ye inanmaya dayanır. Modern bürokrasilerde istihdam edilmiş memurların ve benzeri siyasal güç sahiplerinin otoritesi bu tür bir otorite örneğidir

Yanıt Açıklaması: Gramsci, kapitalist devletlerdeki uyrukların sadakatinin nasıl sürdürüldüğü, devletin daha da güçlenerek varlığını nasıl devam ettirdiği sorusuna cevap aramıştır. Onun bu çabası, ideolojinin işlevlerinden biri olan kültürel ve entelektüel hâkimiyeti hegemonya kavramı ile formüle etmesi ile sonuçlanmıştır. Böylece Marksist çözümlemeye kültür ve siyaset de eklenmiştir. Bu çerçevede Gramsci için anahtar kavram, ‘hegemonya’dır. Gramsci’nin kullandığı anlamıyla hegemonya, toplumdaki üst sınıfların hâkimiyetlerini alt tabakanın rızasına dayandırması anlamına gelir.