Sosyoloji 2

Yanıt Açıklaması: İktidar bazen karar verme, gündem belirleme, gündemi saptırma becerisi olabileceği gibi bazen de hegemonik (ikna ederek) tarzda başkalarının düşüncelerini, isteklerini veya ihtiyaçlarını belirleme seklinde ortaya çıkabilir. Bir anlamda iktidar ilişkisinin bir tarafı (A), çıkarıyla çatışsa da diğer tarafı (B) etkiler; B’ye gerçek çıkarının ne olduğu öğretilir, B’nin durumu belirlenir, onun için erişilebilir olan bilgiler yönlendirilebilir. Bu acıdan propaganda, ideoloji asılama, psikolojik kontrol gibi uygulamalar da iktidarla ilgilidir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Marshall'ın ortaya attığı vatandaşlık statüsü kavramı, sosyal hizmetlerin genişlemesi ve herkes için ulaşılabilir olması ile ilgilidir. Burada sözü edilen sosyal hizmetlerin genişlemesi ise salt bir gelir eşitleme aracı değildir. Marshall'e göre, önemli olan, medeni hayatın somut dayanaklarının genel olarak genişlemesi, riskin ve güvensizliğin genel olarak hafifletilmesi, her seviyede eşitsizliğin azaltılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Kast sistemi, tamamen kapalı bir sistemdir çünkü kişinin tüm geleceğini içine doğduğu kast ya da sınıf belirler. Bireysel çabalara dayalı toplumsal hareketlilik ya hiç yoktur ya da çok azdır. Kast sistemi gruplar arasında katı bir hiyerarşi yaratır ve bireylerin hayat tarzını, statüsünü ve meslek seçimini belirler. Kast kültürü, kast yaşamının işlemesi ve her kastın üyelerinin birbirleri ile evlenmesini zorunlu kılan kapalı evlilik biçimleri Hindu geleneğine dayanmaktadır. Hinduizm dininin ahlaki görev duygusuyla ayakta kalabilen kast sistemi, bireylere içinde doğdukları kastta yaşam boyu görevlerini mükemmel bir şekilde yerine getirirlerse sonraki hayatlarında bir üst kasta geçme hakkı kazanacaklarını öğütlemektedir. Bu yüzden kast sistemi uzun yıllar güçlü bir şekilde varlığını sürdürebilmiştir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal düzeni örf, adet ve alışkanlıkların ürünü olarak gören Durkheim’a göre, sosyal düzenin kurulması ve sürdürülmesinde devletin önemi göreceli olarak azdır. Özellikle modern toplumlarda bireyciliğin ön plana çıkmasıyla asıl olan sosyal dayanışmadıri Bir başka biçimde söylenirse, iş bölümünün sonucu olarak ortaya çıkan devletin, sosyal düzenin işleyişinde hayati bir rolü yoktur. Düzenin sigortası, bireylerin davranışlarına yön veren semboller, inançlar ve değerlerdir.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal sınıf sistemi, sanayileşmiş kapitalist toplumlara özgü bir tabakalaşma sistemidir. Toplumsal sınıf, ekonomik ilişkilerdeki eşitsizliklere dayanan bir tabakalaşma biçimidir. Bu sistemde insanlar sahip oldukları ekonomik güce göre, toplum içinde belli konumlar edinmektedir. Ekonomik ilişkilerdeki eşitsizlikler, toplumdaki ekonomik açıdan dezavantajlı grupların kaynaklara ve fırsatlara ulaşmalarını büyük ölçüde engellemektedir. Sınıflı toplumlarda, bazı insanlar açısından sınıflar arası hareket oldukça sınırlı ve zordur. Son yıllarda yapılan bazı araştırmalara göre, bireylerin ekonomik kökenindeki dezavantajlı durumun değişmesi, beş altı kuşağı bulabilmektedir. Bir kuşak boyunca sosyal hareketlilik sınırlı düzeyde kalmaktadır. Zengin ailelerin çocuklarının zengin olma, fakir ailelerin ise çocuklarının da fakir olma eğilimi daha yüksektir. Benzer şekilde ırk, etnisite ve toplumsal cinsiyet faktörleri de bireylerin eğitim ve istihdam imkânları ile öteki toplumsal fırsatlara ulaşabilmelerinde belirleyici yönde etki yapmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Marx’ın tabakalaşma kuramında ekonomik eşitsizlikler ağırlıklı bir yer tutuyorken, Weber’in tabakalaşma kuramında güç eşitsizlikleridir.

Yanıt Açıklaması: Weberci Elitist Model: Seçkin kuramcılarının cevaplamaya çalıştıkları soru şudur: Her toplumda kendi içinde sıkı bağlara sahip bir azınlık, çoğunluk üzerinde neden ve nasıl hükümranlık kurabilmek­tedir? Bu soruyu cevaplamaya çalışan seçkin kuramcıları, genel olarak devlet merkezli bir siyaset ve iktidar anlayışı benimsemişlerdir. Bu görüşlerini de edilgen, cahil, beceriksiz bir kitle toplumu anlayışıyla beslemişlerdir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Weber'e göre iktidar; bir toplumsal ilişkide, bir kişi ya da grubun kendi iradesini, dirençleri aşıp yerine getirme olanağıdır.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Dahrendorf’a  göre modern sanayi toplumunda sınıflar arası uzlaşmazlık esas olarak kaynakların ve fırsatların adaletsiz dağılımından değil, emredenler (otorite) ve itaat edenler (yönetilenler) arasındaki çıkar çatışmasından doğmaktadır. Diğer çıklardaki analizler Marx'a aittir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: İdeal bir kentsel dönüşümün başlıca üç ayırt edici özelliği vardır. Birincisi, bir yerin doğasını değiştirmeyi ve yerleşik halk ile söz konusu yerin geleceğinde söz hakkı bulunan aktörleri sürece dâhil etmeyi amaçlamasıdır. İkincisi, bölgenin özel sorun ve potansiyellerine bağlı olarak, devletin temel işlevsel sorumlulukları ile kesişen çok çeşitli hedef ve faaliyetleri içerir. Üçüncüsü ise, süreçle ilişkili kurumsal yapılar değişkenlik gösterse de, farklı ilgi grupları arasında işleyen ortaklıkların oluşturulmasını gerektirmektedir

Yanıt Açıklaması: Az gelişmiş ülke kentlerinin karşı karşıya olduğu ve dünyanın gelişmiş bölgelerini de yakından ilgilendiren sorunlar (çevre, güvenlik, kimlik ve sosyal kutuplaşma gibi) ihmal edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Marx’a göre devlet, herkese eşit mesafede olan koruyucu bir liberal vasıta değil, burjuvazi sınıfını koruyan bir güç mekanizmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kölelik, bazı insanların başkalarının malı olduğu bir ekonomik ve sosyal eşitsizlik biçimidir. Bir özgür kişinin bir başka özgür kişi üzerinde zaman zaman kurduğu görülen otorite ilişkisinden farklı olarak, efendinin köle üzerindeki iktidarı, en azından ilke olarak sınırsızdır; efendinin iktidarını istediği gibi serbestçe kullanmasının önünde herhangi bir engel ve kısıtlama söz konusu değildir. Efendi ve köle arasındaki ilişki, kölenin birinin “mülkiyeti” ya da “sahipliği”nde oluşu ile ifade edilmektedir. İkincisi, köleler özgür insanlara kıyasla çok kötü koşullarda yaşamlarını sürdürmektedir. Kölenin hiçbir siyasal hakkı yoktur. Köle seçmen olamaz, kamu organlarına ve meclislere katılamaz. Toplumsal bakımdan yok sayılmaktadır. Üçüncüsü, köle zor yoluyla çalışmaya zorlanan ve angarya işlerin bireyidir. Görüldüğü üzere, çalışmadığında ölüme razı olması gereken bir bireydir burada söz konusu olan. Köle, ekonomik ve siyasal haklar açısından hiç bir hakka sahip olmayan ve efendinin sınırsız yetkisine tabi olan bir bireydir. Aslında köle, sosyal hakları tümüyle kısıtlanmış yaşayan bir ölüdür. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Çatışmacı yaklaşım olarak da bilinen Marksist yaklaşıma göre, toplumda gücün ve servetin eşit olmayan dağılımı nedeniyle tabakalaşma ortaya çıkmaktadır. Toplumdaki çatışmanın temel kaynağı ise kapitalist sistemin yarattığı eşitsiz ekonomik ve siyasal ilişkilerdir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel kaynağa dayalı iktidar ilişkilerinde sıkça başvurulan teknik, zor kullanmadır. Zor kullanma, iktidar ilişkilerinin en görünür özelliklerinden biridir. Weber’e göre, modern toplumlarda devletin kullandığı en üstün iktidar olan siyasal iktidarın en önemli ayırt edici özelliği, meşru zor kullanma tekelini elinde tutmasıdır. En kibar işleyen modern demokratik toplumlarda bile nihai ikna aracı, şiddettir. Zira, şiddet araçları üzerindeki denetim ve bu denetimi işletecek polis, asker teşkilatları oluşturmak siyasal iktidarın temel niteliklerindendir.