Sosyoloji 2

Yanıt Açıklaması: A

Yanıt Açıklaması: Paul Brass, Craig Calhoun ve Abner Cohen’in düşüncelerinde temel iddialarını bulduğumuz araçsalcı yaklaşım esas itibarıyla, etnisitenin seçkinler tarafından araçsallaştırıldığını öne sürmektedir. Kültürel, siyasal ve ekonomik seçkinler kendi iktidar ve avantajlarını korumak için siyasal mitler yaratmakta ve bu mitleri manipüle etmektedirler. Cevap B şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: ‘Kimlik politikaları’ kavramı, ilk defa 1979 yılında Renee R. Anspach tarafından kullanıma sokulmuştur. Anspach, kavramı engellilerin hem kendileriyle hem de toplumla ilgili algılarını dönüştürmek üzere engellilerce yürütülen aktivizme işaret etmek üzere kullanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Misafir işçi modeli: Almanya, ‹sviçre ve Belçika gibi ülkeler için geçerlidir. Göçmenler ülkeye emek pazarının taleplerini karşılamak üzere geçici olarak kabul edilir. Vatandaşlığa geçmeleri, ülkede uzun süre bulunma durumunda dahi zordur.

Yanıt Açıklaması: Ekonomik ve sosyal yetersizliklerin yanı sıra altyapı ve konut gibi fiziksel anlamda yetersizliklerin söz konusu olduğu ya da yoğun sanayileşme nedeniyle işlevini yitirmiş ve terk edilmiş yoksul mahallelere çöküntü alanları denir. Kentin karanlık, plansız, imarsız ve düzensiz alanlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Düzenin ancak zor kullanmakla mümkün olabileceğini benimseyen bu anlayışa göre, sosyal yaşamda düzenin ve itaatin çimentosu zor kullanmadır. Machiavelli, Hobbes gibi filozofların düşüncelerinde ve Freud’un psikanalizinde temellenen yaklaşıma göre insan, doğası gereği bencil, hedonist ve iktidar arayışındadır. Her birey saldırganlık ve cinsellik güdüleriyle doğar. İnsana ait bu özellikler ve güdüler, toplumsal istikrar için bir risktir. Böylesi bir varlığı zapt etmenin tek yolu zor kullanmaktır. İnsanın kendi özel amaçları, gurur, güven arayışı, haz, elemden sakınma, kar arayışı, itibar, tanınma, kamusal saygı görme örneklerinde olduğu gibi, birbirinden farklılaşabilir. İnsanlar, rasyonel çıkarlarının peşinde koşarken, doğal engellerle ve tehlikelerle yüz yüze gelirler. Bu engelleri bertaraf etmek için ise rasyonel bir tercihte bulunarak başkaları ile işbirliği içine girerler. İşte bu işbirliği beraberinde sosyal düzeni getirecektir. Yani çıkarlar, kendi başına, uzlaşma mekanizmasının dolayısıyla da toplumsal düzenin temelini oluştururlar.

Yanıt Açıklaması: B

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de en kapsamlı kentsel dönüşüm süreci 12 Mayıs 2012 tarihinde yürürlüğe giren “Yeni Afet Yasası” ile birlikte 7 milyon konutu içerecek şekilde başlamıştır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Malthus’un daha yüzeysel ve karamsar analizine karşılık demografik geçiş kuramı ortaya çıkmıştır. Bu kuram, nüfusun unsurlarını toplumun içinde bulunduğu ekonomik ve teknolojik gelişme düzeyi ile ilişkilendirmiştir. Demograflar endüstrileşmiş ülkelerde 19. yüzyıldan bu yana doğum-ölüm oranlarında ortaya çıkan değişimleri demografik geçiş olarak adlandırmaktadır. Bu kavramı ilk olarak Amerikalı nüfusbilimci Warren S. Thompson ele almıştır.

Yanıt Açıklaması: Elitist modelin kuramsal kökleri Platon veya İbni Haldun'a kadar götürülebilse de modern dönemdeki en önemli temsilcileri  Weberci gelenek içinde sayılan Mosca, Pareto, Michels ve Mills'dir.

Yanıt Açıklaması: Enformel sektör, işçiler ve işveren arasında herhangi bir sözleşmenin olmadığı, işçilerin sağlık hakları, sosyal haklar ve güvenceden yoksun bir şekilde çalıştırıldığı istihdam biçimidir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: E

Yanıt Açıklaması: Kimlik kavramının ‘aynılık’ anlamına gelecek biçimdeki kullanımının yerini ‘farklılık’a bırakması ulus-devletlerin sınırları içinde hayatlarını sürdürmeye çalışan ‘azınlık’ gruplarının tanınma ve hak taleplerine karşı daha duyarlı olmaya başlamaları ile ilişkilidir.

Yanıt Açıklaması: Dünya Sistemleri Kuramı: Bu yaklaşımda göç, esas olarak kapitalist birikim sürecinin yayılmacı doğasına bağ­lı olarak ucuz emeğin sermaye için harekete geçirilmesinin bir sonucudur. Sassen, Por­tes ve diğerlerinin 1980’lere kadar giden çalışmalarına göre, kapitalist dünya sisteminde bir yerde yeterli iş gücü yoksa veya iş gücü gerekli esneklik ve ucuzlukta değilse çözüm göçmen iş gücü üzerinden sağlanır. Çevrenin yoksul ülkelerindeki toprak, ham madde ve emeğin dünya piyasalarının denetimi altına girmesi mülksüzleşen küçük üreticileri yaşamlarını sürdürmek için göçe zorlamıştır.

Yanıt Açıklaması: D

Yanıt Açıklaması: Kimlik kavramı, id (o), idem (aynı/özdeş olan), ident (aynı) ve identitatem (aynılık) kelimelerinden türetilmiştir. Kimlik, ilk olarak 1400-1600 yılları arası Fransızcasında karşımıza çıkmaktadır. Kavramın etimolojik kökenlerine bakıldığında “aynı” ve “aynılık” anlamlarının öne çıktığı söylenebilir. Kimliğin genel sözlüklerde yer alan tanımlarına bakıldığında, tıpkı etimolojik kökeninde olduğu gibi, “aynı” ve “aynılık” anlamlarına gelecek biçimde kullanıldığını görebiliriz. Örneğin, The Oxford English Dictionary’de kimlik için şöyle bir tanım yapılıyor: i) Öz, bileşim, doğa, özellikler veya üzerinde düşünülen belli vasıflar esasında aynı olma niteliği veya keyfiyeti; mutlak veya özsel aynılık, birlik; ii) bir kişinin veya bir şeyin her zaman ve durumda aynılığı; bir kişinin veya şeyin kendi olma şartı ya da gerçekliği; bireysellik, kişilik; kişisel veya bireysel mevcudiyet; iii) hep kendisinin aynısı olan şey. Şimdi bir de Türk Dil Kurumunun Genel Türkçe Sözlüğü’ndeki tanıma bakalım: i) Sosyal bir varlık olarak insana özgü belirti, nitelik ve özelliklerle, birinin belirli bir kimse olmasını sağlayan şartların bütünü; ii) kişinin kim olduğunu tanıtan belge, hüviyet; iii) herhangi bir nesneyi belirlemeye yarayan özelliklerin bütünü. Yukarıdaki tanımlardan hareket ettiğimizde, kimlik kavramının daha çok aynılık, süreklilik, özdeşlik, kişiyi başkalarından ayıran özelliklerinin tümü gibi anlamlara gelecek biçimde kullanıldığını görürüz.

Yanıt Açıklaması: Profesyonel Göçmenlerin Yeni Ekonomisi Teorisi'ne göre, rasyonel bir seçim olan göç kararı bireyin değil, aile stratejisinin önemli bir ögesidir. Göç iki ülke arasındaki ücret farklarının değil, güvensizlik, göreli yoksulluk, risk azaltma ve gelir kaynaklarını farklılaştırma gibi çeşitli faktörlerin sonucudur. Sadece işgücü piyasalarındaki değil diğer piyasalardaki koşulları da göz önüne alan teoriye göre göç, düzgün çalışmayan piyasalarda sermaye temininin ve böylece tarımsal işletmenin kapitalist işletmeye dönüştürülmesinin aracı olmaktadır. Yeni makinelerin, gübrenin ve tohumluğun alınması için sermayeden yoksun olan işletme gerekli parasal kaynağı kredi olarak da sağlayamadığı için kendi kaynaklarına dönmekte ve çözümü en uygun aile üyesini göçe yönlendirip, kente veya yurt dışına göndermekte görmektedir. Böylece neoklasiklerde olduğu gibi ücret farklılıkları göçün tek nedeni olmaktan çıkmakta, para havalelerinin rolü ile göçün içinde yer aldığı sosyo-kültürel bağlam önem kazanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Dünya sistemi yaklaşımı dünya ekonomisindeki eşitsiz ekonomik ve siyasal güç dağılımına dikkat çeker. Göç, sermaye için bir çeşit ucuz emek hareketidir.

Yanıt Açıklaması: Genel olarak, neoklasik yaklaşımlar, piyasa merkezlidir ve göçlerin tarihsel nedenlerini ihmal edip, devletin rolunun önemini görmezden gelmiştir.

Yanıt Açıklaması: Panik: Ciddi bir tehlike durumuna kalabalık olarak uyumsuz ve sonuçsuz tepki verilmesi durumlarında ortaya çıkar. Panik durumunda hedef, tehlikeden kurtulmak olsa da panik davranışı irrasyoneldir ve iş birlikçi değildir. Örneğin yanan bir mekândan çıkmaya çalışanlar birbirlerini ezebilirler