Sosyoloji 1

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C şıkkıdır. Çeşitlilik, insan kültürüne damgasını vuran bir niteliktir. Kabul edilebilir davranış biçimleri ve ka­lıpları kültürden kültüre değişmektedir. Kültür, bir toplumdan diğerine büyük çeşitlenmeler gösterir. Kültürler, bir zaman diliminden diğerine ve daha az derecede de içsel olarak bir kurumdan diğerine çeşitlilik gösterir.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojinin önemli kuramcılarından Max Weber, din ile ekonomik hayat arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Çalışmalarında ağırlıklı olarak dinin ekonomik olaylar üzerindeki etkisini anlamaya çalışmıştır. Weber, dünya dinleri olarak kabul ettiği Konfüçyenizm, Hinduizm, Budizm, Hristiyanlık ve İslam’ı karşılaştırmalı olarak incelemiştir. Doğru Cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: ‘İdeal aile’ olarak tanımlanan aile, cinsiyete dayalı iş bölümü temelinde belirlenen kadın ve erkek rollerini içermektedir

Yanıt Açıklaması: Psikolojik yaklaşımlar, bireyi suça iten nedenlerin sapma ve anormalliklerin, bedenle veya fizyolojiyle değil, zihin ve kişilikle ilgisi olduğu görüşünü savunmaktadır. Psikolojik yaklaşımlar, suçluluğu belli kişilik tipleri ve yapılarıyla ilişkilendirir. Bazı psikologlar kişilik yapılarının doğuştan kazanıldığını öne sürerken, bazı sosyologlar ise bireyleri suça iten kişilik yapılarının çocukluk döneminde yaşanan toplumsallaşma süreçlerinin olumsuz etkileri üzerinde durur.

Yanıt Açıklaması: Demokrasinin temel özelliği yöneticilerin serbest seçimlerle iktidara gelmeleri ve siyasi iktidarın sınırlarının hukuki normlarla belirtilmiş –bu temel hak ve hürriyetlerinin demokratik olmayan rejimlere kıyasla daha korunaklı olması anlamına gelir- olmasıdır (Schmitter ve Karl, 1991: 76). Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: III ve V. ifadeler çalışmayla ilgili yanlış bilgiler vermektedir.

Yanıt Açıklaması: Antropolog George Peter Murdock, 1949 yılında yayınladığı Toplumsal Yapı adlı çalışmasında, çeşitli toplumlarda aile kurumunu incelemiştir. Avcı ve toplayıcı toplumlardan endüstriyel toplumlara kadar geniş bir ölçekte 250 toplumdan örneklerle çalışmıştır. Murdock bu çalışmaların sonucunda, aile kurumunun bütün toplumlarda görüldüğünü ve ailenin evrensel olduğunu öne sürmüştür. Murdock aileyi, cinsel ilişkinin toplumsal olarak onay gördüğü, yetişkin bir erkek ve bir kadından oluşan, bir ya da daha fazla çocuğun bulunduğu bir birim olarak tanımlamaktadır. Murdock'ın tanımına göre toplumsal bir grup olan aile; ortak yerleşim, ekonomik işbirliği (iş bölümü) ve yeniden üretim özelliklerini taşımaktadır. Aile aynı zamanda toplumsal sistemi oluşturan diğer kurumlarla da işlevsel bir ilişkiye sahiptir. Murdock ailenin, eğitim sağlık, ekonomi gibi diğer kurumlarla olan ilişkilerindeki uyum ve bütünleşme üzerinde durmuştur. Murdock 'ın çalışmasına dayalı gelişen çekirdek ailenin evrenselliği çok uzun süre sorgulanmıştır. 1960'lı yılları sonlarından itibaren, ailenin evrensel olup olmadığı ve toplumlar arası nasıl farklılaştığı yönünde çalışmalar yapılmıştır.

Yanıt Açıklaması: Yeni toplumsal hareketler, siyasi parti ya da baskı gruplarının hiyerarşik yapısından uzak, gönüllü katılımı esas alan ve genellikle hayat kalitesi ve yaşam tarzı ile ilgili meseleleri öne çıkaran hareketlerdir. 1960’larda belirginleşen yeni toplumsal hareketler, kimilerince endüstri sonrası toplumuna uygun düşen, sınıf mücadelesini öne çıkaran, eski siyasetten farklı olan yeni siyasetin öncüleri olarak alkışlanmışlar, ancak bu iyimserlik uzun sürmemiştir. Bu hareketler ya klasik baskı grubuna dönüştüler ya da sessizce yok oldular. 2000’li yıllardan itibaren sosyal medyanın gelişimi, yeni toplumsal hareketlere yeni bir ivme kazandırmış gibi görünüyor. Özellikle kapitalizm ve küreselleşme karşıtı hareketler, sosyal medyanın sağladığı olanaklarla yeni bir hayatiyet kazandılar.

Yanıt Açıklaması: Marksist bakış açısına göre, din sadece baskının etkilerinin hızını kesmekle kalmaz, ayrıca kendisi de bu baskının bir aracıdır. Din, mevcut sömürü sistemini sürdüren ve sınıf ilişkilerini pekiştiren bir toplumsal kontrol mekanizması olarak rol oynar. Böylelikle din, yanlış bilinç oluşturulmasına neden olarak tabi sınıfların gerçek durumlarını ve çıkarlarını görmelerini engeller. Yönetici sınıfların dinî inançları benimsemeleri ise toplumsal konumlarını kendileri ve ötekiler nezdinde meşru kılmak istemeleri ile ilişkilidir. Din, yönetici sınıf tarafından çoğu zaman çıkar sağlamak için desteklenmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Suçluluğu açıklamak için Freud’un kavramlarını kullanarak, ona en yakın çalışmaları yapan psikanalist August Aichorn’dur: Aichorn, birçok suçlu genci inceledikten sonra, toplumsal gerginliğin zarar verici boyutlarda da olsa yaşam boyunca tek başına suçlulukla sonuçlanmadığını, ancak yatkınlığın psikolojik olarak çocuk ve gençleri anti-sosyal faaliyetlere hazırladığı sonucuna ulaşmıştır. Bu durumu Aichorn, gizli suçluluk (latent delinquency) olarak adlandırmaktadır. Gizli suçluluk, kişilikleri anında tatmin isteyen, kişisel ihtiyaçlarını başkalarına bağlı olmaktan daha önemli sayan, yanlış veya doğru olduğunu, dikkate almadan içgüdüsel itilimlerini tatmin edenlerde saptanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Durkheim’e göre din, bireysel değil toplumsal ve kolektiftir. İnanç ve bilgiden ziyade, sembol ve ritüellerle ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Çifte yük, ücret karşılığında ev dışında çalışan kadınların ev işlerinden birincil derecede sorumlu olmaya devam etmesini anlatan kavramdır. Hem evde hem işte çalışan kadınların çifte mesai yapmalarına atıfta bulunur.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D şıkkıdır. Bourdieu’nün kavramsallaştırdı­ğı ‘kültürel sermaye’, bir kişinin toplumsal arka planını ve bir çalışan, arkadaş veya eş olarak bek­lentilerini göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Etnosantrizm, naşka kültürleri, kişinin kendi kültürünün değerleriyle kıyaslayarak yargılaması ve kendi kültürünün üstünlüğüne inanmasıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Çocukların birincil toplumsallaşması Parsons’a göre ailenin işlevlerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Marx’a göre din, sömürü ve baskının yol açtığı acıları yumuşatan bir yanılsamadır: “Din, baskılanmış varlığın iç çekişidir, kalpsiz bir dünyanın duygusu ve ruhsuz koşulların ruhudur. İnsanların afyonudur”. Bu anlamda din, baskıdan kaynaklı acıyı dindirmeye yarayan afyon gibidir. Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Yanıt Açıklaması: Kültürel değişmenin; doğal çevrede yaşanan değişiklik, kültürel temas, keşif ve icatlar olmak üzere üç temel kaynağı vardır.

Yanıt Açıklaması: 1970’lerde Pearce, Chambliss ve Quinney’in çalışmaları Marksist kriminolojinin temellerini atmıştır. Bu yaklaşım suç ve kapitalizm arasında bağlantı olduğunu öne sürmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kretschmer, atletik tiplerin cebir ve şiddet suçlarına, astenik tiplerin ufak hırsızlık ve hilekârlıklara, pikniklerin ise genel olarak hileli suçlara eğilimli olduklarını belirtmiştir.

Yanıt Açıklaması: Dönüşümcüler küreselleşmenin günümüzde modern toplumları biçimlendiren ekonomik, siyasal ve toplumsal değişimin kaynağı olduğunu iddia ederler. Bununla birlikte küresel düzeyde önemli değişimler yaşanmasına rağmen ulus-devletler varlıklarını korumaya devam etmektedir. Birleşmiş Milletler gibi bütünleştirici küresel yönetişim birimleri güçlenmesine rağmen devletler parçalanarak yeni ulus-devletlere dönüşmektedir. Modernitenin birleştirici güçleri, dönüşümcülere göre küreselleşmenin itici gücüdür. Doğru cevap B’dir.