Sosyoloji 1

Yanıt Açıklaması: Engels'in 1884 yılında yayınlanan Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni atlı kitabı, Marksist bakış açısı ile aile üzerinde yapılmış en erken çalışma olarak kabul edilir. Engels, ailenin kökeni ve zaman içinde evrimini araştırmıştır. Engels, tek eşli çekirdek ailenin, özellikle üretim araçları ve mülkiyetin ortaya çıkması ile birlikte geliştiğini ileri sürmektedir. Tek eşli çekirdek aile, özellikle üretim araçlarının özel mülkiyeti ve devletin ortaya çıkmasıyla birlikte gelişmiştir. Devlet, özel mülkiyetin korunması için yasaları kurumlaştırmış ve tek eşlilik kurallarını yürürlüğe koymuştur. Bu evlilik biçimi ve aile, erkeklerin sahip olduğu özel mülkiyetin, varislerine miras yolu ile geçmesi ve bu mirasçıların meşrulaşmasıdır. Eli Zanetsky, ailedeki son dönem gelişmeleri Marksist bakış açısı ile çözümlemiştir.  Zanetsy'e göre, modern kapitalist toplumlarda aile, ekonomiden ayrı olarak özel bir yaşam yanılsaması yaratmaktadır. Endüstrileşme sürecinde fabrika üretiminin gelişmesi ile iş ve aile yaşamı birbirinden ayrılmıştır. Bu bağlamda aile, üretimin yapılmadığı var sayılan özel yaşamla özdeşleştirilir. Oysa aile, kapitalist ekonomiye en önemli desteği oluşturur. Zaretsky, kapitalist sistemin ev kadınlarının ev-içi emeğine dayandığını belirtmektedir. Zaretsky ve Foreman gibi kuramcılar kapitalist sistemde kadının alta sıralanmasını üretimin evin dışında, başka alanda yapılmasına bağlamıştır. Bu bağlamda kapitalist sistemde ailenin kadına ait 'özel alan'da yer aldığı kabul edilir. Burada çarpıcı olan nokta 'kadınlık', 'özel alan' ve aile hayatı gibi kavramların kapitalizm tarafından ortaya atıldığı ve tanımlandığıdır. Bu nedenle bu kavramların tarihsel özgüllükleri içinde değerlendirilmeleri elzemdir. Kadınların özgül konumun anlaşılması için kadınlar hem çalışan-üreten hem de anne-yeniden üreten olarak düşünülmelidir. Kadınların alta sıralanmasının anlaşılması ancak bu iki rolü bir arada düşünerek mümkündür. Kapitalist sistemde kadınların ezilmesi, toplumda anneliğin organizasyonu ve anlamı ile kadınların ücretli iş gücüne katılıp katılmamasıyla ilişkilendirilmelidir.

Yanıt Açıklaması: Çifte yük, ücret karşılığında ev dışında çalışan kadınların ev işlerinden birincil derecede sorumlu olmaya devam etmesini anlatan kavramdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Çatışma olgusunun toplumsal hayatın doğasında var olduğunu biliyoruz. Siyaset çatışmayı ortadan kaldırmayı değil, kontrol altında tutmayı, düzenlemeyi, tabiri caizse onu ehlileştirmeyi amaçlar.

Yanıt Açıklaması: Davis ve Moore'a yöneltilen eleştirilere göre; Toplumsal tabakalaşma iddia edildiğinin aksine öğrencileri yeteneklerine göre sınıflandırmayı engeller. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Bu yaklaşım, suçun bir davranışsal özellik olmaktan çok, hukuksal bir tanımlamayla alakalı bir olgu olduğunu göstermektedir. Yani Becker’e göre bazı sosyal gruplar, sapkın olarak etiketlenmede kullanılabilecek bazı kuralları koymakta ve bireylerin bu kurallara olan uyum durumlarına göre, onları sapkın veya uyumlu bireyler biçiminde damgalamaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Bourdieu’ye göre orta sınıf anne babalar çocuklarını,çeşitli dilsel ve kültürel becerilerden oluşan bir kültürel sermayeyle donatırlar. Okullarda başarılı olmak için gereken bu becerileri edinmek işçi sınıfından gelen çocuklar açısından daha zordur. Sözü edilen sosyo-kültürel beceriler, statü kazanma rekabetinde oldukça etkilidir

Yanıt Açıklaması: Soru kökünde verilen atasözü, Etiketleme Kuramı'na örnek teşkil edebilir. Çünkü Etiketleme Kuramı, birini sapkın olarak damgalamanın onun sapkın davranışını güçlendireceğini varsayar. Başka bir ifadeyle, kurama göre, bir insan suçlu olmasa bile damgalandığında kendisini suçlu olarak görmeye başlar. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Illich ‘okulsuzlaştırılmış toplum’ çalışmasıyla, okulda verilen eğitimin birey açısından olumsuz yönlerini inceler ve okulda verilen eğitimin nasıl olması gerektiği konusu üzerinde durur.

Yanıt Açıklaması: Din; kutsal fikrine dayalı olan ve inananları toplumsal-dinsel bir topluluk içinde birleştiren inançlar, semboller ve pratikler kümesidir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Dünyanın farklı bölgelerinde dinin toplumdaki değişimlerin doğasına ve derecesine etkisi farklılık göstermektedir. Bu yüzden sekülerleşme çok boyutlu ve uzun süren bir süreçtir.

Yanıt Açıklaması: Suçluluk hakkındaki biyolojik ve psikolojik yaklaşımların her ikisine göre de suç ve sapkınlığın arkasında toplumdaki düzensizlikler veya yanlışlar değil, bireylerdeki eksiklik veya yanlışlıklardır. Başka bir deyişle hasta olan toplum değil, bizzat bireyin kendisidir. Psikolojik yaklaşımlar suça etki eden kişiliğin dışındaki birçok yapısal ve sosyal faktörleri göz ardı etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A şıkkıdır. Kültür; tarih­sel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan, insanın do­ğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünü, hars, ekindir.

Yanıt Açıklaması: Çatışmaya dayalı bir işlevselci anlayışla eğitimin toplumsal işlevini üretmek işlevselci yaklaşımlardan çok çatışmacı yaklaşımın konumunu anlatır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sheldon, fiziksel yapı ve suç eylemleri arasında bir ilişki olduğu görüşünü benimsemiştir. Hatta suç ve vücut yapısı ile ilgili sınıflamayı üçe ayırmıştır: ektomorfik, mezomorfik ve endomorfik.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojik açıdan suç, toplumsal düzenin korunması amacıyla baskılanması gereken anti-sosyal davranış biçimleridir. Buna göre suç, bir toplumda toplumsal normları ihlal eden çoğunlukçu değerlere aykırı biçimde tezahür eden davranış biçimidir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap B şıkkıdır. “Başka kültürleri, kişinin kendi kültürünün değerleriyle kıyaslayarak yargılaması ve ken­di kültürünün üstünlüğüne inanması” Etnosantrizm ifadesidir.

Yanıt Açıklaması: Alt kültür içinde değerlendirilebilecek karşıt kültür ise değer, norm ve yaşam biçimleri açısından içinde yaşanılan kültüre ters düşen tutum ve davranışları içeren kültürdür. Bu gruplar, toplumdaki çoğunluğun sahip olmaktan gurur duyduğu normları, değerleri, davranış kalıplarını reddederek bunlara zıt tutum ve davranışlar geliştirirler. Karşıt kültür özellikle gençler arasında yaygındır. 1960’ların Hippi kültürü, karşıt kültüre bir örnek olarak verilebilir. Egemen ve yaygın olan bazı kültürel değer ve normlara karşı çıkan Hippiler; hümanizm, barış, aşk ve romantizm gibi değerlere önem verdiler. Ürettikleri sloganlar, giysileri ve yaşam biçimleri ile toplumda yaygın olarak benimsenen tutum ve davranışlara uymadılar. Elit kültür ve Yüksek kültür ise aynı anlamdadır. Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim’a göre suç olgusu toplum için işlevsel, sağlıklı, yararlıdır ve toplumsal değişim için şarttır. Suçtan yoksun bir toplumun var olması mümkün değildir. Ayrıca suç, ahlakın ve hukukun normal evrimi açısından vazgeçilmez bir koşulu olarak gerekli ve yararlıdır. Yani, suç ya da toplumsal sapma, kültürel değerler ve normların yerleşmesi açısından işlevsel ve yararlıdır. Bu anlamda, suç ve sapma davranışları, ahlaki davranışların sınırlarını belirlemeye yardımcı olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Popüler kültürle ilgili çalışmalar yapan Adorno ve Horkheimer ‘kültür endüstrisi’ kavramını ilk olarak 1947’de Aydınlanmanın Diyalektiği adlı yapıtta kullanırlar. Kavram, ‘yüksek’ ve ‘düşük’ sanatın, her ikisinin de zararına olacak biçimde birleşmesine dikkat çekerek popüler kültürün olumsuzluklarını vurgular.

Yanıt Açıklaması: Kültürün maddi ögeleri toplumun veya grubun herhangi bir gelişim aşamasındaki teknolojik ilerlemesi ile üretim, teknik, hüner ve becerilerini ifade eder. İmal edilen nesneler de maddi kültürün parçasıdır. Anıtlar, binalar, tüketim malları, teknolojik araçlar maddi kültüre örnek olarak gösterilebilir. Kültürün manevi ögeleri ise toplumun yaşamını düzenleyen değer, inanç, sembol, dil ve normlardan meydana gelmektedir. Ayrıca yasa, gelenek, görenek ve ahlak kuralları da bunlara dâhil edilebilir. Bu nedenle doğru yanıt E'dir.