Sosyoloji 1

Yanıt Açıklaması: Suç davranışını, suça iten uyaranlar ile onu engelleyen toplumsal ve fiziksel kontroller arasındaki dengesizliğin bir sonucu olarak ele alan kuramlar, sosyal kontrol kuramlarıdır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sözel şiddet; Aşağılayıcı sözler söylemek, zaafları ile alay etmek, aşırı genellemeler yapmak, suçlamak, küfür etmek, küçük düşürmek, hakaret etmek, yüksek sesle bağırmak, eşi (kadını) çelişki içinde bırakmak, eşin (kadının) öz güvenini yitirmesine neden olmak.Psikolojik şiddet; Eş ile (kadınla) doğrudan iletişimi reddetmek, surat asmak; eşin (kadının) görüş ve düşüncelerini açıklamasını engellemek; zaafları ile alay etmek; duygusal sömürü yapmak; eşin (kadının) kendisine olan güvenini, saygısını yitirmesine yol açmak; eşin (kadının) hareket özgürlüğünü kısıtlamak; ailesiyle veya arkadaşları ile görüşmesine izin vermemek ve benzeri.Dijital şiddet; Teknolojik araçların, kadını kontrol altında tutmak ve toplum nezdinde aşağılamak, utandırmak gibi amaçlarla kullanılması şeklinde tanımlanabilecek dijital şiddet, diğer şiddet türleriyle de yakından ilişkilidir.Cinsel şiddet; Eşin (özellikle kadının) istemediği cinsel ilişkiye zorlamak; tecavüz etmek; eşin kabul edemeyeceği şekilde, cinsel içerikli imalar yapmak; çimdiklemek ve benzeri.Yukarıda bahsedilen örnek ise sosyal şiddete girer.

Yanıt Açıklaması: Newton'un evrensel yerçekimi yasasını keşfetmesiyle başladığı kabul edilen devrim bilimsel devrimdir.

Yanıt Açıklaması: Kültürün manevi ögeleri ise toplumun yaşamını düzenleyen değer, inanç, sembol, dil ve normlardan meydana gelmektedir. Ayrıca yasa, gelenek, görenek ve ahlak kuralları da bunlara dâhil edilebilir. İmal edilen nesneler kültürün maddi ögelerine aittir. Doğru yanıt A'dır.

Yanıt Açıklaması: Fransa’da başlayan ve daha sonra diğer Avrupa devletlerine yayılan Aydınlanma düşüncesi, Hıristiyanlığın ha^kimiyetindeki geleneksel dünya görüşü temelinde kökleşmiş olan anlayışa karşı gelişen bir harekettir. Dünyayı anlama yolu olarak batıl inanç ve doğaüstü inancını reddeden Aydınlanma düşüncesi, insan, toplum ve doğa hakkında yeni bir düşünce çerçevesinin yaratılmasını ifade eder. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojinin tam ve bilimsel bir disiplin olarak kabul edilmesi için uğraşan Durkheim, Sosyolojik Yöntemin Kuralları (1895) adlı kitabında, toplumla ilgili bir araştırmada kullanılacak yöntemi açıklaya- rak, pozitivizmin ana hatlarını oluşturmuştur.

Yanıt Açıklaması: Başkaldıranlar hem var olan değerleri hem de araçları yadsırlar; ancak, toplumsal sistemi yeniden kurmak ve bu değerlerle araçların yerine yenilerini koymak da isterler. Köktenci politik gruplar bu kategoriye girer.

Yanıt Açıklaması: Teknolojik araçların, kadını kontrol altında tutmak ve toplum nezdinde aşağılamak, utandırmak gibi amaçlarla kullanılması şeklinde tanımlanabilecek dijital şiddet, diğer şiddet türleriyle de yakından ilişkilidir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Murdock, ailenin işlevlerini yeni nesillerin üretilmesi, ekonomik iş birliği (iş bölümü) ve eğitim olarak tanımlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Cinsel ilişkinin toplumsal onay alarak resmi bir şekilde yapılmasına izin veren şeyin evlilik kurumu olması, evlilik dışı ilişkinin onaylanmaması erkek egemen (ataerkil) toplumun doğurduğu bir durumdur. Erkeğin üstün olması erkeğe herşeyin serbest olması, yanısıra kadının evlenmeden ilişki yaşaması durumunda kirlenmiş ilan edilmesi ve toplumdan dışlanması ataerkille doğrudan ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Merton da Durkheim gibi suçluluğun olağanlığını vurgularken, anomi kavramına vurgu yapmıştır. Anomi, kültürel norm ve amaçlar ile insanları bunlara uygun ve uyumlu davranmaya iten toplumsal yapı arasındaki kopma halidir.

Yanıt Açıklaması: George Herbert Mead sembolik etkileşim kuramının yaratıcısıdır. Toplumsallaşmada dilin önemine vurgu yapar. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Sheldon ve Glueck, fiziksel yapı ve suç eylemleri arasında neden sonuç ilişkileri olduğunu iddia etmektedirler. Bu iddiaya göre, tıknaz ve yuvarlak yapıya sahip kişiler daha etkin, saldırgan ve sonuç olarak suça meyilli kişilerdir.

Yanıt Açıklaması: Kavramsal sorular kültürel kodları da içermektedir. Batı toplumunun kültürel kodları, azınlık gruplarına anlam ifade etmeyebilir. Örneğin pipo içen ve sallanan sandalyesinde oturan bir büyükbaba figürü, üçüncü dünya ülkesinde yaşayan bir çocuğun büyükbaba kavramından farklı olacağı için çocuğun soruyu ya da durumu farklı algılaması ve beklenen cevabı vermemesi onun kalıtımsal zekâsının düşük olduğu anlamına gelmemektedir. Ayrıca, geldiği azınlık grubunda yarışmacılık yerine dayanışmayı öğrenen bir çocuğun okulda neden diğer arkadaşlarıyla yarışması gerektiğini anlaması da sorun yaratabilir.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel şiddet; Tokat atmak, dövmek, vurmak, itmek, ısırmak, kemiklerini kırmak, saç çekmek, tekmelemek, bıçak çekmek, yaralamak, özel eşyalara zarar vermek, ev/iş eşyalarına zarar vermek ve benzeri.Sözel şiddet; Aşağılayıcı sözler söylemek, zaafları ile alay etmek, aşırı genellemeler yapmak, suçlamak, küfür etmek, küçük düşürmek, hakaret etmek, yüksek sesle bağırmak, eşi (kadını) çelişki içinde bırakmak, eşin (kadının) öz güvenini yitirmesine neden olmak.Ekonomik şiddet; evin masraflarını karşılamamak; aile bireylerine gerekli olan harçlığı vermemek; eşin (özellikle) kadının çalışmasına izin vermemek; çalışan eşin (kadının) elinden parasını almak; paranın ve mal/mülkün kontrolünü elinde bulundurmak; paranın nereye harcandığını kontrol etmek ve benzeri.Sosyal şiddet; Eşi (kadını) başkaları önünde sürekli küçük düşürmek, zaafları ile alay etmek, eşin (kadının) davranışlarını kontrol etmek; başkalarının önünde devamlı eleştirmek; evden çıkmasına izin vermemek; sosyal ilişkilerini kısıtlayarak yalnız/desteksiz bırakmak; aşırı control etmek; katı kurallar ve sınırlar koyarak baskı kurmak ve benzeri.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojik açıdan suç ise, toplumsal düzenin korunması amacıyla baskılanması gereken anti sosyal davranış biçimleridir. Buna göre suç, bir toplumda toplumsal normları ihlal eden çoğunlukçu değerlere aykırı biçimde tezahür eden davranış biçimidir.

Yanıt Açıklaması: Ücret karşılığı çalışmanın yaygınlaşması, işçi işveren ilişkisinin başat ilişki olduğu işgücü piyasalarının da oluşumu anlamına gelmiştir. Arz ve talebin karşılaştığı ve belirli bir ücretin oluştuğu toplumsal örgütlenmeye işgücü piyasası adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Bu anlamda aile var olan belli bir biçimdeki cinsiyet rollerinin ve ilişkilerinin sonucu ortaya çıkan toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizliklerin yeniden üretildiği ve geliştirildiği alanın maddi çerçevesini oluşturur. O¨ğrenilen bu rol ve davranışlar, toplumsallaşmanın aracı olan okul, işyeri, kitle iletişim araçları/medya gibi diğer kurumlar tarafından da pekiştirilerek devam eder.

Yanıt Açıklaması: Samuel Bowles ve Herbet Gintis, kapitalist toplumlarda eğitimin temel rolünün işgücünün yeniden üretilmesi olduğunu tartışmaktadır. İşyerindeki kişisel etkileşimi yöneten toplumsal ilişkilerle, eğitim sistemindeki toplumsal ilişkiler arasında ‘yakın benzerlik’ bulunmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşlevselci bakış açısı, toplumun varlığının korunması ve sürekliliğinin sağlanması için karşılanması gereken temel ihtiyaçlarının bulunduğunu ileri sürmektedir. Aile, bu işlevlerin yerine getirilmesini sağlayan en önemli kurumlardan biridir. Doğru cevap D'dir.