Sosyoloji 1

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda hâkim olan evrimci kuramın temel ilkeleri şu şekilde sıralanmaktadır: evrensellik, potansiyel, bütünlük, evrimin yönü, gerekircilik, aşamalı değişim ve indirgeme. Teknolojik gelişme bu ilkeler arasında yer almamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin varlığını sür- dürmesini açıklayan en önemli kuramlardan biri Sylvia Walby’nin ataerkillik kuramıdır. Walby’e (1990) göre ataerkillik, erkeklerin kadınları sömür- düğü, baskı uygulayıp egemen olduğu toplumsal yapılar ve uygulamalar sistemidir. Bu bağlamda ev içi işler, ücretli emek, devlet, din, kültür, erkek şiddeti ve cinsellik, ataerkilliğin temel alanlarıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplumsal değişme, toplumun yapısını oluşturan toplumsal ilişkiler ağının, toplumsal kurumların, birey ve grup davranışlarının, toplumsal norm ve değerlerin tarihsel olarak geçirdiği farklılaşma ve dönüşüm sürecidir.

Yanıt Açıklaması: Gelecekteki topluma sanayi devleti adını vererek, "sanayi toplumu" kavramını ilk kez kullanan kuramcı Saint-Simon'dur. Saint-Simon, sanayi toplumunun temelini işbirliği ve uzmanlaşmanın oluşturacağını ileri sürmüştür. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Comte'nin “Teolojik- metafizik- pozitivist” aşamalar olarak açıkladığı üç hal yasası evrenseldir ve bütün toplumların geçirdiği değişimi açıklamak için kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: Çatışma olgusunun toplumsal hayatın doğasında var olduğunu biliyoruz. Siyaset çatışmayı ortadan kaldırmayı değil, kontrol altında tutmayı, düzenlemeyi, tabiri caizse onu ehlileştirmeyi amaçlar.

Yanıt Açıklaması: Otoriter rejimlerde yöneticiler serbest seçimlerle değil, genellikle darbe ve ihtilaller neticesinde işbaşına gelirler.

Yanıt Açıklaması: Medyanın siyasal hayat üzerindeki etkisinin “gündem belirleme” (agenda setting) üzerinden inşa edildiği genel kabul görmektedir. Gündem belirleme, medyanın hangi meselelerin önemli hangilerinin önemsiz olduğu ve hangi meseleye ne kadar süreyle ve ne kadar yer verileceği üzerindeki etkisini ifade eder. Doğru cevap B’dir.

Yanıt Açıklaması: Saint Simon (1760-1825), Fransız Devrimi’nin geleceğin toplumunun oluşması için bir zemin hazırladığını belirtmiştir. Yeni toplumsal düzeni öngörebilmek amacıyla yaptığı kuramsal çalışmalarında, gelecekteki topluma “sanayi devleti” adını vererek ilk kez sanayi toplumu kavramını Saint Simon kullanmıştır. Sanayi toplumunun temelini işbirliği ve uzlaşmanın oluşturacağını ileri sürer. Toplum bilimini nitelemek amacıyla ‘sosyal psikoloji’ ve ‘sosyal fizik’ terimlerini bulan Saint Simon, toplumu bir bütün olarak ele almış ve sağlıklı bir toplumun, birbiriyle işlevsel bir uyum içinde işleyen ekonomik ve politik sistemlerle, bilimsel ve pozitif ilkeler üzerinde örgütlenmesi gerektiğini belirtmiştir. Saint Simon’a göre toplumsal olgular, doğa bilimlerinde kullanılan bilimsel tekniklerle incelenmelidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojinin temel tartışma alanlarını oluşturan toplumsal sınıf, toplumsal cinsiyet, yaş, ırk ve etnik kimlik kategorileri çalışma ilişkisinin analizi bakımından da önemlidir. Sosyolojinin önemli katkılarından birisi de kullandığı bu kavram ve kategorilerin aracılığıyla, çalışmanın ekonomik karakterinin ötesinde toplumsal, kültürel ve siyasal yanlarını da ele almamıza imka^n vermesidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devrim herhangi bir toplumsal/siyasal düzenin şiddet kullanılarak ortadan kaldırılmasını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Karl Marx (1818-1883) tarafından geliştirilen –Marksist- yaklaşıma göre devlet, egemen sınıfın sömürülen sınıfları baskı altında tutmak için kullandığı bir mekanizmadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Geleneksel Avrupa toplumları büyük oranda kır- sal alanda yaşayan, tarımsal üretim yapan, otoriter ve dini toplumlar olarak tanımlanır. Politik açıdan modern toplumlar ise, yeni yönetim biçimi olarak, ulus-devlet ile onun egemenlik ve meşruluk anlayışının görüldüğü toplumlar olmuşlardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Modernitenin kurumsal boyutları kapitalizm, endüstrileşme, gözetim ve askeri iktidardır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Taylorizm, verimlilik temelinde emek sürecinin rasyonelleştirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Etnosantrizm, yanlı bir bakış açısıyla bir toplumun kendine özgü kültürel değerlerinden yola çıkılarak diğer toplumların incelenmesi ve bunun sonucunda belirli yargılarda bulunulmasıdır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Eğer demokrasi halkın isteklerine uygun yönetim ise, halk iradesinin yansıttığı düşünülen bir olgu olarak kamuoyu da önemli olacaktır. Baskı grupları, medya, fikir adamları, siyasetçiler ve hatta bürokratlar önemli olduklarını düşündükleri meselelerde “kamuoyu” oluşturma çabası içindedirler. Zira kamuoyuna ters düşen politikaları uygulamak imkânsız değilse de riskli olabilecektir

Yanıt Açıklaması: Feminist kuramlar, her ne kadar farklı bakış açılarına sahip olsa da temel olarak, toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini anlamayı, açıklamayı, bilinç oluşturmayı ve mücadele biçimleri belirleyerek bu ilişkileri değiştirmeyi amaçlar. Doğru seçenek B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Çalışmanın, sanayi ve kapitalizme geçişle birlikte edindiği yeni biçimin bu unsurları: Ev-işyeri ayrışması ve toplumsal cinsiyet; ücretli emek ve toplumsal sınıf; teknoloji, işbölümü ve uzmanlaşma ve son olarak emek süreci, Taylorizm ve Fordizm.

Yanıt Açıklaması: Devletin ortaya çıkışı sadece sınıflar arası mücadeleye indirgenemez, savaşlar ve teknolojik gelişmeler en az sınıf mücadeleleri kadar önemlidir. Devlet, şiddet kullanımını tekeline almaya çalışan bir aygıttır, ancak bunu sadece bir sınıfın egemenliğini sürdürmesi için yapmaz. Devlet toplumsal düzeni korur, kapitalist üretim ilişkilerine dayalı toplumsal düzende ise bazı sınıf ve gruplar, diğerlerinden daha fazla ayrıcalığa sahiptir.