Sosyoloji 1

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme sürecinin toplumsal sonuçlarına dair sosyolojinin klasik döneminde yürütülen tartışmaları, toplumsal cinsiyet, toplumsal sınıf, iş bölümü, uzmanlaşma, çalışmanın rasyonelleşmesi, teknolojinin iş yaşamımıza etkileri gibi konular odağında ana hatları ile özetlemeye çalıştık.

Yanıt Açıklaması: Marx’a göre ücretli emek, toprak, makine ve diğer gerekli üretim araçlarından yoksun olan ve geçinebilmek için bu araçların sahibi olan kapitaliste emek  gücünü satmak durumunda olanları ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Gönüllü faaliyetleri de içerir

Yanıt Açıklaması: Günümüzdeki endüstriyel toplumları çözümlemek amacıyla başvurulan sosyolojik imgelem, yakın geçmişi, “yitirilen dünyayı” yeniden kurmaya dönük bir çaba olarak ortaya çıkmaktadır. Bu anlamda imgelemi kullanma çabası, tarih bilincini gerektirir.

Yanıt Açıklaması: Kamuoyu kelime anlamı olarak halkın kanaatleri anlamına gelir.

Yanıt Açıklaması: Hukuki bir kavram olan egemenlik, ülke sınırları içinde herkesi bağlayan kararlar alabilen en üstün gücün devlet olduğunu ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme kavramıyla esas olarak, tarım ve el sanatlarının ha^kim olduğu kırsal bir toplum yapısın- dan büyük ölçekli fabrika üretiminin ha^kim olduğu kentli toplum yapısına geçiş kastedilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Roland Robertson'a göre küreselleşmenin ilk aşaması oluşum aşamasıdır. Küreselleşme sürecinin ilk aşaması olan bu aşama 1400’lü yıllarda Batı Avrupa’da ortaya çıkmıştır. Bu aşamanın temel özellikleri yeni ulusal toplulukların ortaya çıkışı, modern anlamda coğrafya ve takvimin doğuşu, bireyciliğin ve hümanizmin önem kazanmasıdır.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda hâkim olan evrimci kuramın temel ilkeleri şu şekilde sıralanmaktadır (Smith, 1996: 47-48): • Evrensellik • Potansiyel (gizli güç) • Bütünlük • Evrimin yönü • Gerekircilik • Aşamalı değişim • İndirgeme

Yanıt Açıklaması: Modern devlet ilk kez Avrupa’da ortaya çıkmıştır. Ateşli silahların keşfi, üretim artışı, ulaşım ve ticaret alanındaki gelişmeler, modern devletin Avrupa’da ortaya çıkışını tetikleyen başlıca unsurlardandır. Ancak Avrupa’nın hıristiyan olmasının bu noktada belirleyici olmadığını söylemek gerekir. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyolojik analiz, doğa kanunu gibi görünen toplumsal ilişki ve olguların tarihsel ve kültürel olduğunu göstererek bir yandan bizleri kalıp düşüncelerimizden ve sabit fikirlerimizden özgürleştirirken diğer yandan da ele aldığımız konu üzerine düşünürken bizleri ölçülü olmaya, yani içi boş genellemeler yapmaktan kaçınmaya davet eder

Yanıt Açıklaması: Ulus, Benedict Anderson’un deyimiyle, “hayali bir cemaat”tir (Anderson, 1993). Kendilerinin bir ulusa mensup olduğunu söyleyen kişiler, kökleri eskiye giden ve birebir tanımaları mümkün olmayacak kadar fazla kişiden oluşan çok daha büyük bir topluluğun parçası olarak kendilerini hissederler. Doğru yanıt D'dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal medya bireyler arasındaki karşılıklı etkileşim ve diyaloga, geleneksel medyanın hiç yapamadığı kadar izin verir. Sosyal medya merkeziyetçilikten uzaktır, yereldir, daha az hiyerarşiktir, tek bir merkezden kontrol edilmesi zordur.

Yanıt Açıklaması: Comte geliştirdiği “üç hal yasası” ile toplumların geçirdiği değişmeyi bir başka deyişle evrimin evrensel yasasını açıklamaya çalışmıştır. Pozitivist bakış açısına sahip olan Comte bu yasayı geliştirirken yöntemsel olarak doğa bilimleri ile sosyal bilimler arasında bir benzerlik kurmaya çalışmıştır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Verimlilik temelinde emek sürecinin rasyonelleştirilmesidir.

Yanıt Açıklaması: Siyasal partilerin ortaya çıkışı, hükümdarların danışmak için düzenli olmayan aralıklarla topladıkları parlamentolarda, çıkar ve ideoloji yakınlaşması temelinde ortaya çıkan gruplaşmalarla bağlantılıdır. Oy hakkının genişlemesi ile beraber, bu gruplar nasıl oy alabileceklerini düşünmüşler ve az ya da çok ortak bir platform ile bir araya gelinirse oy alınabileceğini hesaplamışlardır. İlk siyasi partiler 1820’lerde ABD’de ortaya çıkmıştır. 1840’ların sonunda Belçika ve İsviçre, 1850’lerden itibaren ise, Birleşik Krallık Liberal partisi yine dünyanın ilk modern siyasi partilerindendir.

Yanıt Açıklaması: Anthony Giddens günümüz toplumlarını ekonomik, siyasal ve toplumsal düzeyde sınıflandırmıştır.

Yanıt Açıklaması: Sivil toplumun niteliğine ilişkin tartışmalar bir yana, sivil toplum kuruluşlarının neler olduğuna ilişkin bir uzlaşmadan söz edebilmek mümkündür. Sivil toplum kuruluşları devletten bağımsız olarak kamusal alanı etkilemek isteyen bireyler tarafından oluşturulmuş, gönüllülük esasına dayalı örgütlenmeler olarak tanımlanabilirler.

Yanıt Açıklaması: Bir diğer ifadeyle, Taylor’un bilimsel yönetim anlayışı ile işin düşünülmesi, işin icrasından ayrılırken emek sürecinin bilgisi de işçilerden yönetime geçmektedir. Yukarıda kısaca değindiğimiz işçilerin direnci konusuyla birlikte düşünecek olursak, Taylorist bilimsel yönetim anlayışı, emek sürecinin bilgisini yönetimin elinde tekelleştirerek işçiler karşısında işyeri sahibi ve yönetiminin güçlenmesine yönelik önemli bir adım olarak da görülebilir.

Yanıt Açıklaması: Weber’in bireylerin çalışmayla girdikleri ilişki ve toplumsal sonuçları bağlamında karamsar sonuçlar çıkardığı çalışmanın rasyonelleşmesi sürecinin en uç örneğini Frederick Winslow Taylor’un ismiyle anılan Taylorizm’de görmek mümkündür. Taylor’un bilimsel yönetim adını verdiği çalışma anlayışı esas olarak işçilerin çalışmanın rasyonelleşmesine karşı gösterdikleri direnci aşmaya yönelik arayışların ürünü olmuştur.