Sosyoloji 1

Yanıt Açıklaması: Karmaşık görünen küreselleşme sürecinin 15. yüzyılda ortaya çıktığını ileri süren Robertson küreselleşmenin tarihsel gelişim sürecini beş aşamada açıklamıştır: oluşum aşaması (1400-1750), başlangıç Aşaması (1750-1802), kalkış aşaması (1870-1920), hegemonya için mücadele aşaması (1920- 1960). Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşme süreci ile birlikte neler değişmiştir? Ev ve işyeri ayrımının ortaya çıkması ve bu temelde kadın emeğinin büyük oranda ev içiyle sınırlanarak görünmez hale gelmesi. • Ücretli emeğin, yegâne geçim kaynağı olarak yaygınlaşması ve bu bağlamda “bir iş yapıyor” olmaktan “bir iş sahibi” olmaya geçilmesi. • Geleneksel ilişki ve hiyerarşilerin zayıflamasıyla birlikte çalışmaya ilişkin vasıflar ve eğitim temelinde (meritokrasi) toplumsal hareketliliğin artması. • Üretim ve emek sürecinin sanayiciler (sermaye sahipleri) tarafından doğrudan kontrol edildiği büyük ölçekli kitlesel üretimin (fabrikaların) ortaya çıkması. • Üretim ve emek süreci anlamında işin kontrol, denetim ve yönetiminin önemli hale gelmesi ve bu anlamıyla yönetici kategorisinin ortaya çıkması.

Yanıt Açıklaması: Giddens’a göre küresel siyasal düzenin en önemli üyeleri ulus-devletlerdir. Ulus-devletler bölgesel ve uluslararası ekonomi politikalarının düzenlenmesi, yürütülmesi ve uygulanmasında çok önemli role sahiptirler.

Yanıt Açıklaması: I, II, III ve V. maddeler Bauman’ın sosyolojiyi diğer sosyal bilimlerden ayıran belirleyici özellikleri arasında yer almaktadır. IV. Madde is Giddens tarafından yapılan sınıflandırma arasında yer almaktadır.

Yanıt Açıklaması: Modernite, geleneksel dünya görüşünden koparak nesnel bir bilim, ilerleme, evrensel bir ahlâk ve hukuk geliştirme amacı taşıyan Aydınlanma düşüncesine dayanan toplumsal değerler sistemi ve örgütlenmesidir

Yanıt Açıklaması: Bağımlılık Okulu’na göre gelişme ve azgelişmişlik birbirlerine bağımlı yapılardır; merkez ve çevre arasındaki ilişki bağımlılığın biçimini belirler. Merkez konumundaki gelişmiş ülkeler ancak kendilerine bağımlı olan azgelişmiş ülkeleri sömürerek varlıklarını sürdürebilirler Üçüncü Dünya’da yaşanan azgelişmişlik durumunun ve yoksulluğun nedeni “Batılı ulusların onları bilinçli olarak azgelişmiş halde bırakmalarıdır.”

Yanıt Açıklaması: Geleneksel Toplum: Geleneksel toplumlar gelişmemiş teknoloji ile tarıma dayalı sınırlı üretim yaparlar. Toprak sahiplerinin gücüne dayalı hiyerarşik bir yapı vardır, toplumsal hareketlilik azdır. Gelenekler ve kadercilik anlayışı toplumsal yapıda belirleyicidir.

Yanıt Açıklaması: Mills’in kavramını detaylandırmaya çalışan Giddens, sosyolojik imgelemin içeriğini oluşturan üç temel unsur olduğunu belirtmektedir: Tarihî duyarlılık, antropolojik duyarlılık ve eleştirel duyarlılık. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devrim herhangi bir toplumsal/siyasal düzenin şiddet kullanılarak ortadan kaldırılmasını ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Yeni toplumsal hareketler, siyasi parti ya da baskı gruplarının hiyerarşik yapısından uzak, gönüllü katılımı esas alan ve genellikle hayat kalitesi ve yaşam tarzı ile ilgili meseleleri öne çıkaran hareketlerdir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Hâkim parti sisteminde hür ve serbest seçimlere rağmen seçimleri ağırlıklı olarak aynı parti seçim kazanır ve hükümeti kurar. Japonya’da Liberal Demokrat Parti (1955-1993), İsveç’te Sosyal Demokratik İşçi Partisi (1950-1991) hâkim parti sisteminin örneklerindendir.

Yanıt Açıklaması: Post-Fordizm, esnek üretim sistemlerinin ve esnek çalışma biçimlerinin kullanıldığı, yerel pazarlar için farklılaşmış ürün ürünler üreten küresel bir üretim sistemidir. Post-Fordizm, üretilen üründe, üretim sürecinde ve çalışmanın yönetiminde esnekleşme olarak da tarif edilebilir. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: İşlevselci (fonksiyonalist) bakış açısının merkezinde yer alan kavramlardan biri "sistem" dir. Sistemi oluşturan parçaların bütünle olan işlevsel ilişkisi, fonksiyonalizmi diğer yaklaşımlardan ayıran bir özellik olarak kabul edilir. Etkileşim, sembol, anlam ve jest kavramları ise sembolik etkileşimcilik için temel kavramlardır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Fiziksel çevre faktörleri: Toplumların içinde yaşadığı fiziksel çevre, toplumsal değişmeyi dolaylı olarak etkileyen faktörlerden biridir. Toprakların verimliliği, iklim, başka toplumlarla olan coğrafi yakınlık ya da uzaklık, toplumların yaşam biçimlerini, neyi nasıl üreteceklerini ve örgütlenmelerini belirli düzeyde etkilemektedir. İklim değişikliklerinin sebep olduğu kuraklığın yanı sıra deprem gibi doğal felaketler de toplumsal değişmeyi etkileyen çevresel faktörler arasında yer almaktadır. Bu tür doğal felaketler sonucunda nüfus yapısında ortaya çıkan değişimler, demografik yapıda değişimlere neden olmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yanlı bir bakış açısıyla bir toplumun kendine özgü kültürel değerlerinden yola çıkılarak diğer toplumların incelenmesi ve bunun sonucunda belirli yargılarda bulunulması etnosantrizm kavramıyla ifade edilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ancak sanayi ve kapitalizmin yayılmasını, içerisinde barındırdığı ekonomik, siyasi ve askeri güç ilişkilerini bir kenara bırakarak kültürel bir üstünlüğün göstergesi olarak açıklamak bizleri etnosantrizm (etnomerkezcilik) sorunu ile karşı karşıya getirmektedir. Bu bağlamda, antropolojik duyarlılık, ekonomik gelir ve maddi birikimlerimizi sürekli olarak arttırmanın bir aracı olarak çalışma anlayışının, insanlığın uzun tarihi ve ortaya çıkardığı çok çeşitli kültürleri içerisinde bir norm değil, istisnai bir özellik taşıdığını göstermesi bakımından önemlidir.

Yanıt Açıklaması: Aydınlanma düşüncesi, 18. yüzyılda Batı Avrupa’da egemen olan, geleneğe ve dini sistemlere dayalı dünya görüşüne karşı akıl ve bilime dayalı yeni bir düşünce sistemidir. Avrupa tarihinde 15. Yüzyılın ortalarındaki Rönesans hareketi, 16. yüzyıldaki Reformasyon ve 17. Yüzyılın ortalarından itibaren belirginleşen Kartezyen felsefesi, Aydınlanma düşüncesinin oluşumunu etkilemiştir. Endüstri devrimi ise 18. yüzyıl sonlarında İngiltere’de başlayan ve 19. yüzyılda bütün Batı Avrupa ve Amerika’ya yayılmış, insanlık tarihinde ilk defa toplumların üretim güçlerinin değişimini gerçekleştirmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Durkheim, toplumun “sancılı bir krizle ya da ani geçişlerle sarsıldığı zaman” meydana gelen durumu, anomi kavramıyla ile açıklamaktadır. Anomi, toplumda kolektif bilincin, ortak değer ve inançların zayıflamakta olduğu ve bireylerin genel olarak kabul edilen davranış normlarından bağımsız biçimde davrandıkları durumu ifade eder. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Enflasyon

Yanıt Açıklaması: İndirgeme