Çalışma Psikolojisi

Yanıt Açıklaması: Offerman ve Phan'm (2002) ifadesiyle kişilerin sahip olduğu "kültürel zekâ" yeni ülke ve işyerine uyumlarında önemlidir. Kültürel zekâ, insanların bir başka ülke kültürüne ve orada yaşamaya yatkınlıklarını ifade eder. Buna göre kültürel zekâsı yüksek insanlar, gittikleri yeni ülkeye ve işe, diğer çalışanlara göre daha kolay uyum sağlarlar.

Yanıt Açıklaması: İşsiz bireylerde, oluşan sosyo-ekonomik durumun beslenme koşullarını olumsuz etkilemesi gibi nedenlerle vitamin eksikliği görülmesi muhtemel olmakla birlikte, işsiz bireylerle yapılan araştırmalar sonucu ortaya konan bir bulgu olmadığı gözlenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Görüşmecinin rasyonelliği sorunu, araştırmalarda ön planda yer alan bir konudur. Ekonomistlerin ve oyun teorisyenlerinin aksine sosyal psikologlar, genellikle çok sayıda kişinin rasyonel bir görüşmeci olmadığını vurgulamıştır. Araştırmalar görüşmelerde kişilerin sosyal psikologlar tarafından tanımlanmış olan duygusal, algısal, kişisel ve kişiler arası konularla eş zamanlı olarak ilgilendiklerini de ortaya çıkarmıştır (Friedman, 1994: 8-9). Görüleceği gibi, beşerî ilişkiler aşaması biçiminde değerlendirilmesi durumunda toplu görüşmede sübjektif unsurlar önem kazanmakta, psikolojik ve sosyolojik yöntemlerin kullanılması gerekli hale gelmektedir. Gerçekten, bu aşamada psikolojik yöntemlerle rakibin ikna edilmesine; sosyolojik yöntemlerle ise toplu görüşme sürecine olan etkisi giderek artan kamuoyu desteğinin kazanılmasına çalışılmaktadır. Toplu görüşme, diğer görüşme tiplerinden temel bazı özellikleri ile ayrılmaktadır. Farklılık meydana getiren söz konusu özellikler, aşağıda yer almaktadır (Lewis vd., 2003: 228): - Toplu görüşme, çözüm ihtiyacı duyulan konular üzerinde pazarlık yapmak için bir araya gelen taraflar arasındaki yüz yüze toplantıları içeren niyetsel bir olgudur, - Toplu görüşmede temel amaç, anlaşmaya ulaşmak olduğundan her zaman bir sonuca ulaşılır, - Taraflar arasındaki ilişki görüşmelerin bitmesinden sonra da normal olarak devam etmelidir. - Toplu görüşme, taraflar arasındaki güç ilişkisine dayanır.

Yanıt Açıklaması: Toplu pazarlığa ilişkin temel yaklaşımlar; konunun teorik çerçevesini çizmektedir, Ekonomik yaklaşımı esas alan toplu pazarlık teorileri, pazarlık taraflarının ekonomik mantıkla hareket ettikleri ve anlaşma yapma maliyeti ile anlaşamama maliyetlerini tahmin ederek ekonomik ya da mali kazançlarını maksimize etmeye çalıştıkları birtakım ilkelere odaklaşmaktadır. Bu teoriler, ekonomik değişkenlerin yanı sıra pazarlık sürecindeki ekonomik olmayan, duygusal faktörlerin rolünü de vurgulamaktadır. Buna karşılık, psikolojik yaklaşıma dayanan davranışsal teoriler insan davranışlarının sosyolojik ve psikolojik yönlerinden faydalanarak görüşme sonuçlarını tahmin etmeye ve bunları açıklamaya çalışmaktadır (Peterson ve Tracy, 1976: 159, Begin ve Beal, 1989: 218-219). Bu teoriler, pazarlık sürecinin bütününden çok karar alıcı kişilere yönelmekte ve böylelikle görüşmecilerin kişilikleri ile rakiplerinin tutum ve davranışlarını değiştirmeye yönelik çeşitli strateji ve taktik kullanımları önem kazanmaktadır. Son olarak oyun teorisi ise birbirlerine bağlı olarak karar verme durumunda olan iki ya da daha fazla taraf arasındaki karşılıklı stratejik etkileşimle ilgilidir. (Holley ve Jennings, 1980: 180-181).

Yanıt Açıklaması: Başarı testleri; adayların işle ilgili genel bilgi veya işin belli bir türü için gerekli özel bilgi düzeylerini ölçmeye yönelik testlerdir. Zeka testleri; adayların anlama, akıl yürütme, kelime akıcılığı, sözel anlama, sayılar, hafıza, kavrama gibi konulardaki zihinsel biliş kapasitelerini ölçer. Kişilik testleri; adayların değerlerine, duygusal tepkilerine, olgunluk düzeylerine ve karakteristik özelliklerine ilişkin ipuçları veren testlerdir. İlgi testleri; adayların ilgi alanlarının (hobi, tutku, zevk vs.) belirlenmesine yönelik testlerdir. Adayların; duyumsal, motor ve fiziksel genel yetenekleri hakkında bilgi edinmek için kullanılan personel seçimi testi yetenek testidir.

Yanıt Açıklaması: Emeklilik, yıllar süren çalışma yaşamının, sonraki yaşama ilişkin bazı hakları kazanma sonucu, hukuki anlamda sona ermesi ile başlamaktadır. Ancak, çalışma yaşamından bu anlamda ayrılma, artık geride kalan çalışma yaşamının emeklilik yaşamı üzerinde de etkili olmayacağı anlamına gelmez. Mesleki sosyalleşme konusundaki birçok araştırma, çalışma yaşamında edinilen deneyim, yetenek, değer ve tutumların emeklilik yaşamının şekillendirilmesini de etkilediğini göstermektedir.

Yanıt Açıklaması: Çalışanların eğitimin yararına inanmamaları ya da eğitimde başarılı olamayacaklarını düşünerek öğrenme çabası içine girmemelerine eğitime direnç denir. Öğrenmeyi ve eğitimin etkisini artıran, eğitilebilirlik, istek ve motivasyon kavramlarının yanısıra, çalışan­ların bir işte başarılı performans göstereceğine olan inancı yani hissettiği kişisel etki de öğrenmeleri üzerinde etkilidir.

Yanıt Açıklaması: Üretime ara vermeden üretimin devamlılığını sağlayabilmek için çalışma saatlerinin iki ya da daha fazla gruplar halinde düzenleyen çalışma şekli vardiyalı çalışmadır.

Yanıt Açıklaması: Aderfer’in ERG Teorisindeki Aidiyet İhtiyacı: Birey için önemli olan, başka insanlarla ilişkide bulunmasıdır. Bu gereksinimde karşılıklılık vardır. Doyuma ulaşmak, başka insanlarla birlikte zaman geçirmektir. Başka insanlar da bireylerin düşüncelerini, duygularını paylaştığı kimselerdir (Onaran, 1981:39). Aidiyet ihtiyacı, işte ve iş dışındaki yaşamda başkalarıyla ilişki içinde olma ve başkaları tarafından kabul görme, takdir edilme ihtiyaçlarını içermektedir. Maslow'un sosyal ihtiyaçlarına karşılık gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Çalışanın fiziksel ve psikolojik sağlığına etki eden işyeri koşullarına işyerinin psikolojik çevresi denir.

Yanıt Açıklaması: Birey, günlük yaşamının devamlılığı için, asgari yaşam standardına karşılık gelen bir gelire ihtiyaç duyar. Bu nedenle "ücret", çalışanın en temel çalışma amaçları arasında yer almaktadır. Bireyin her türlü gereksinimi karşılaması sahip olduğu ekonomik güce bağlıdır. Bu nedenle çalışanların ücretleri, toplum içindeki statülerini de belirlemektedir. Dolayısıyla ücret, çalışanın toplumdaki statü ve konumunun oluşmasında önemli rol oynamaktadır. Gerek ekonomik güce sahip olma gerekse toplumda iyi bir yere sahip olma açısından ücretin düzeyi çalışanların iş tatmininde önemli bir değişken olarak dikkati çekmektedir. Kısacası ücretin bireyin iyilik hali ve yaşam kalitesinde önemli bir belirleyici olduğunu söylemek mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Toplu görüşmelerin yürütüm aşamasında başarılı sonuçlara ulaşmayı çeşitli faktörler etkilemektedir. Öncelikle taraflar arasında önceden mevcut olan bir toplu pazarlık ilişkisi, görüşmelerde izlenecek strateji ve taktikleri ve dolayısıyla toplu görüşmelerin yürütümünü biçimlendirici bir etkiye sahiptir. Örneğin, taraflar arasındaki ilişki geleneksel olarak çatışma şeklinde süre gelmişse, sonradan açık bir haberleşmeyi sağlayan birleştirici pazarlık taktiklerini kullanmak, her iki taraf için de güç olabilir. Bu doğrultuda, grev oylaması ve grev tehditleri gibi bölüştürücü pazarlık taktiklerinin, bir ön pazarlık davranışı olarak işçi sendikasınca benimsenmesi olasılığı yüksektir (Begin ve Beal, 1989: 248). Toplu görüşmelerin yürütümü bakımından önem kazanan bir diğer nokta da tarafların pazarlık durumu ve birbirlerini algılama şekilleridir. Görüşmelerin başlangıcında her iki taraf, mevcut ekonomik gerçekler ve koşullarla karşı karşıyadır, ancak, taraflar açısından koşulların farklı ve menfaatlerin zıt olması sonucunda, iki tarafın mevcut durumu algılayışı ve kaynakların nasıl bölüşüleceği konusundaki görüşleri farklılık gösterebilmektedir (Mills, 1989: 249). Bu anlamda, toplu görüşmelerde ücretler ve diğer parasal gelirlerin nasıl bölüştürüleceği konusunda tarafların zıt pozisyonlar sergilemeleri, görüşmelerin yürütümünde taraflar arası ilişkilerin genel havasını etkilemektedir (Barbash, 1984: 6). Öte yandan, toplu görüşmelerin fiziksel yapısı ile görüşmelerde zamanlamanın toplu görüşmelerin yürütümündeki öneminden söz edilebilir. Buna göre, toplu görüşmelerin yapılacağı yerin belirlenmesinde tarafsız bir bakış açısı gereklidir. Görüşme yeri ile pazarlık davranışı arasında yakın bir ilişkinin var olması nedeniyle görüşmelerin olanaklar elverdiği ölçüde tarafsız bir yerde gerçekleştirilmesi çok sayıda psikolojik faydaya sahiptir (Duane vd. 1987: 377).

Yanıt Açıklaması: Saygınlık düşük düzeyli ihtiyaçtır.

Yanıt Açıklaması: .

Yanıt Açıklaması: Emeklilik kavramı, bazen çalışan bireyin iş ilişkisi devam ederken işiyle olan ruhsal bağının sona ermesi anlamındaki “içsel işten ayrılma” ile eş anlamlı olarak da “içsel emeklilik” şeklinde kullanılabilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi’nde; fizyolojik ihtiyaçlar, güvenlik ihtiyacı, sosyal ihtiyaçlar ve saygınlık ihtiyacı düşük düzeyli ihtiyaçlar; bilme/tanıma, estetik ve gerçekleştirme ihtiyacı yüksek düzeyli ihtiyaçlar olarak ele alınmıştır.

Yanıt Açıklaması: Maslow'un teorisi güdüleri tanımlayan ve sınıflayan ilk teorilerden birisidir.

Yanıt Açıklaması: Üretim ve satış ölçütleri, üretim miktarı veya satış miktarından oluşur. Personel ölçütleri; devamsızlık, kaza sıklığı, izin, yorgunluk gibi maddelerden oluşur. Yargısal ölçütler, yöneticilerin görüşleridir. Yetkinlik bir ölçüt kategorisi değil, ölçütlerin elde edilebileceği kaynaklardan biridir. Güvenirlik, inisiyatif, problem çözme vb. terimler davranışsal ölçütler kategorisine girer.

Yanıt Açıklaması: Biyoveri yöntemi, adayın gelecekteki iş performansını tahmin etmek amacıyla geçmişine ilişkin bilgilerin kullanılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Anketler, uygulamada en çok kullanılan yapılandırılmış bir yöntemdir. Anketler, yazılı ve sözlü olarak düzenlenebilirler. “Görevi en iyi yapan bilir” varsayımından hareket edilerek hazırlanan bir yöntemdir. Bunun yanı sıra, diğer yöntemlere göre maliyetinin düşük olması, kısa zamanda çok sayıda çalışana uygulanabilmesi ve oldukça kolay hazırlanabilmeleri gibi yararları vardır.