Çalışma Psikolojisi

Yanıt Açıklaması: Emeklilik yaşamına uyumun nasıl gerçekleşeceği, kişilik tiplerine göre de farklı olabilmektedir. Bu yaklaşıma göre, beş kişilik tipinden söz edilebilir. “Olgun” olarak nitelendirilen kişilikler, yaşlılığı kabullenmiş yaşamının bu dönemini de en iyi şekilde yaşamaya odaklanmışlardır. “Salıncaklı sandalye tipleri” ise emeklilik ve yaşlılık sorumluluklarından kaçış yeri olarak benimsemişlerdir. “Zırhlılar” olarak nitelendirilen diğer bir grup, yaşlılıktan duydukları korku ve kaygıyı, günlük faaliyetlerine odaklanarak geliştirdikleri savunma mekanizmasıyla yenmeye çalışmaktadırlar. “Kızgınlar” ise emeklilik öncesi zamanlarda amaçlarına ulaşamamış olmanın hayal kırıklığını yaşamakta, bundan sürekli başkalarını sorumlu tutmaktadırlar. Kızgınlarla birlikte uyumsuz bir tablo çizen “kendinden nefret edenler” de geçmişin kızgınlıklarını kendilerini suçlayarak çıkarmaya çalışanlardır. Bu tiplerin depresyon eğilimi fazladır.

Yanıt Açıklaması: Nitel Aşırı Yükleme: Çalışan insanın yeteneklerini ve beklentilerini aşan güçlükte karmaşık özelliklere sahip işlerin neden olduğu zorlanma türüdür, Bunun yanında üstlenilen görevlerin birbiriyle uyuşmaması ya da farklı yönlere çekilebilecek anlamlar içermesi de bu tür zorlanma nedeni olarak görülebilir. İşten hoşnutsuzluk, sinirsel gerginlik, tükenmişlik ve azalan özdeğer eğilimi gibi belirtiler bu tür zorlanmanın neden olabileceği bireysel sorunlardır. Hem nicel hem de nitel açıdan aşırı yüklemenin, kalp ve dolaşım hastalıklarıyla da bağlantılı olduğu tezi, çeşitli araştırmalar tarafından desteklenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Benzeşim (simülasyon) eğitimleri, gerçek iş koşulları dışında iş koşullarının kopyalandığı bir yöntemdir. Karmaşık, tehlikeli, bir o kadar da pahalı makineler üzerinde yapılan işlerde çalışacak kişilere, işe başlamadan önce bunların kopyaları üzerinde kapsamlı verilen eğitimlerdir. Pilot, astronot olacak, nükleer enerji alanında çalışacak kişilerin bu şekilde eğitildiği bilinmektedir.

Yanıt Açıklaması: .

Yanıt Açıklaması: Yarı zamanlı çalışma, işgücünden kaynaklanan maliyetlerin düşmesine neden olur. Sigorta, prim ödemeleri, ücretli izin gibi finansal giderler azalır. Bu giderlerden en önemlisi iş güvencesinin olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: İşyerinde üretim alanları, ofisler, asansörler, bekleme odaları ve koridorlarda arka planda müzik kullanımı zaman içinde yaygınlaşmıştır. Burada dikkat edilmesi gereken çalışanlar üzerinde ortaya çıkması beklenen etkiye bağlı olarak müzik seçiminin nasıl yapılması gerektiğidir. Örneğin dinlendirici, kendini iyi hissettirici müzikler, yemekhane, asansör, dinlenme odaları gibi alanlarda düşünülürken daha canlı müzikler üretim alanlarında çalışanların temposunu artırmak için kullanılabilir.

Yanıt Açıklaması: Seminer, rol oynama, davranış model alma ve duyarlılık eğitimi işyeri dışında gerçekleştirilen eğitim türlerindendir. Yalnızca iş rotasyonu iş yerinde gerçekleştirilen eğitim türlerindendir.

Yanıt Açıklaması: Birleştirici pazarlık kazan/kazan pazarlığı ya da işbirliğine dayalı pazarlık olarak ifade edilmektedir. Tutum biçimlendirmesi pazarlığı bir kimse veya bir konu hakkında taraflardan birinin görüşünü değiştirme girişimidir. Örgüt içi pazarlık görüşme sürecinde tarafların kendi bünyeleri içinde uzlaşma sağlama sürecidir. Bölüştürücü pazarlıkta ise hem işçi sendikası hem de işveren tarafı, mevcut sözleşmede karşı tarafın kaybetmesi, buna karşılık kendisinin birtakım kazançlar elde etmesini sağlayacak biçimde olumlu bir değişim beklentisi içindedir ve taraflarda “Birinin kazancı genellikle diğerinin kaybıdır” görüşü hâkimdir.

Yanıt Açıklaması: .

Yanıt Açıklaması: Çalışma yaşamındaki faktörlerin ruh sağlığı üzerine etkisi her iki yaklaşımın da ortak noktasıdır. İki yaklaşım bu açıdan birbirine benzese de, öne çıkardıkları faktörler birbirinden farklıdır. Jahoda, mahrumiyet modelinde, iş sahibi olmanın kişiye hayatını kazanma imkanı sağlamasının yanında, zaman algısı, sosyal çevre, birlikte çalışma, sosyal kimlik ve çalışma düzeni gibi birtakım yan kazançları da olduğunu vurgulamaktadır. Warr’ın vurguladığı faktörler arasında, kontrol sahibi olma, yetenekleri gösterebilme fırsatı, çeşitlilik, gelir olanakları, fiziksel güvenlik, kişilerarası ilişkiler ve sosyal statü gibi konular bulunmaktadır. Warr, dış faktörlerin ruh sağlığına etkisi ile vitaminlerin fiziksel sağlığa olan etkisi arasında benzerlik kurmuştur. Söz konusu faktörlerin yoksunluğu kişinin ruh sağlığı üzerinde olumsuz bir etki yaratırken, uygun seviyede olmaları olumlu bir etki yaratmaktadır. Ancak, belirli bir miktarın üzerinde olmaları bedensel sağlığı daha da iyileştirmediği gibi ruh sağlığını da daha iyi yapmaz.

Yanıt Açıklaması: Örgüt içi pazarlık alt süreci, görüşme ekiplerinin kendi üyeleri ile ilişkisini ele alırken; bölüştürücü, birleştirici ve tutum biçimlendirmesi alt süreçleri ise doğrudan doğruya işçi sendikası ve işveren tarafı görüşme ekipleri ile ilgilidir.

Yanıt Açıklaması: Bilişsel öğrenme kuramı, kişinin yeni bilgiyi nasıl işlediği, nasıl depolayıp daha sonra hatırladığı ve bu bilgileri nasıl davranışa çevirdiği konularına odaklanan öğrenme yaklaşımıdır. Bilişsel yaklaşımın özellikle karmaşık düşünme süreçleri gerektiren konularda eğitim tasarlanırken temel alınması gerekir. Sosyal öğrenme, kişinin önce bir başka kişinin davranışını gözlemlemesi, daha sonra o davranışı kendisinin yapması anlamına gelir. Burada kişi, hedef davranışı gözlemlerken, izlediği kişiyi kendisine model olarak almaktadır, Daha sonra da gözlemleyip model aldığı davranışı taklit etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Eğitim ihtiyaç analizleri dört düzeyde gerçekleştirilir. Bunlar; örgütsel düzey, demografik düzey, görev düzeyi ve kişisel düzeydir. İlgi düzeyi bunlardan biri değildir.

Yanıt Açıklaması: Örgüt içi pazarlık, bir tarafın kendi üyelerine yönelik davranış ve tutumlarının biçimlendirilmesi olarak açıklanabilir. Bir dereceye kadar bölüştürücü pazarlığı tamamlayıcı nitelikte olan bu alt süreçte, üyelerin beklenti ve taleplerini değiştirmek ya da azaltmak için ikna edilmeleri amaçlanmaktadır. Bir diğer anlatımla görüşmeciler bu alt süreçte kendi taraflarıyla uzlaşmaya ve onları mümkün olanla yetinmeye ikna etmeye çalışır.

Yanıt Açıklaması: Emeklilik yalnızca yaşlanma ile değil, malulen de gerçekleşebilmektedir. Emeklilerin ruh sağlığı değerlendirmeleri bireysel olarak yapılmalıdır. Erken emekliliğin ruhsal sorunlara yol açacağı da benzer şekilde bilimsel olarak kanıtlanmış bir veri değildir. Emeklilerin iş yaşamından çekilmeleri, sosyal yaşamdan da çekilecekleri anlamına gelmemektedir.

Yanıt Açıklaması: Hazırlık, toplu pazarlık sürecinin en kritik aşamasıdır. Bu nedenle bir anlaşma üzerinde görüşmelere hazırlanmak, aslında aralıksız olarak devam eder ve bir sonraki dönemin hazırlıkları genellikle sözleşmenin imzalanmasından hemen sonra başlar. Hazırlıkta baş görüşmeci ve görüşme ekibinin seçimi, analiz ve planlama yapılır. Analizde bilgi toplanırken, planlama tarafları karşı tarafın talepleri hakkında gerçekçi kararlar vermeye ve öncelikler oluşturup değerlendirmeye yöneltir. Taraflar, ulaşılabilir amaçlara odaklanır ve sonra da ikinci aşama olan ve son aşamaya ulaşılmaya olanak veren pazarlık aşamasına geçer. Bu aşamada, açıklanmış talepler arasındaki farklılıkların her bir taraf açısından değerlendirilmesi gerekir ve taraflar arasında mübadele gerçekleşebilir. Buna göre, taraflar çözüm aşamasında ya anlaşmaya ulaşırlar ya da kriz yaşarlar. Her iki tarafın görüşme ekiplerinin anlaşması durumunda, sendika üyelerinin onayıyla toplu iş sözleşmesi imzalanır. Kriz durumunda ise, açmaz arabuluculuk gibi barışçı ve grev ve lokavt gibi mücadeleci yollarla çözüme kavuşturulmaya çalışılır. Tarafların anlaşması durumunda, sendika üyelerinin onayıyla toplu iş sözleşmesi bağıtlanır.

Yanıt Açıklaması: Aderfer’in ERG Teorisindeki Aidiyet İhtiyacı: Birey için önemli olan, başka insanlarla ilişkide bulunmasıdır. Bu gereksinimde karşılıklılık vardır. Doyuma ulaşmak, başka insanlarla birlikte zaman geçirmektir. Başka insanlar da bireylerin düşüncelerini, duygularını paylaştığı kimselerdir. Aidiyet ihtiyacı, işte ve iş dışındaki yaşamda başkalarıyla ilişki içinde olma ve başkaları tarafından kabul görme, takdir edilme ihtiyaçlarını içermektedir. Maslow'un sosyal ihtiyaçlarına karşılık gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: Başarılı bir görüşmecide olması beklenen nitelikler aşağıdaki gibi sıralanabilir: 1. Belirgin amaçlar oluşturmak, 2. Acele etmemek, 3. Kuşkuya düştüğünde toplantı istemek, 4. Hazır olmak, 5. Esnekliğini sürdürmek, 6. Karşı tarafın davranışlarını sürekli gözden geçirmek, 7. Karşı tarafça kullanılan durumu kurtarmaya yönelik taktiklere saygı göstermek, 8. Teklif edilen öncelikler aracılığıyla karşı tarafın gerçek menfaatlerini öğrenmeye çalışmak, 9. Aktif olarak dinlemek, 10. Dürüst fakat katı olmayan bir itibar oluşturmak, 11. Duygularını kontrol etmek, 12. Karşı tarafın her bir pazarlık davranışına ilişkin değerlendirmelerini hatırlamak, 13. Nihai amaçlara yönelik süregelen pazarlığı değerlendirmek, 14. Tekliflerin ifade biçimine özen göstermek, 15. Taraflardan hiçbirinin bütünüyle kazanmak ya da kaybetmek için çabalamasının gerekmediğini anlamak ve karşılıklı ödün vererek anlaşmanın başarılı görüşmeler için anahtar nitelik taşıdığını hatırlamak, 16. İnsanları empati yoluyla anlamaya çalışmak, 17. Tarafların gelecekteki ilişkilerinde şimdiki görüşmelerin etkisini dikkate almak.

Yanıt Açıklaması: Çalışanın fiziksel ve psikolojik sağlığına etki eden işyeri koşullarına işyerinin psikolojik çevresi denir.

Yanıt Açıklaması: Eğitim sürecinin planlanmasında öncelikle her bir eğitim ihtiyaç analizi düzeyinde (örgütsel, demografik, kişi ve görev düzeyleri) analizler yapılarak, örgüt içinden yönetim ve çalışan düzeyinde kimlerin hangi eğitimlere katılacağının belirlenmesi gerekir. Belirlenen her bir eğitim için yer, zaman, eğitim alman kurum ve katılımcı kişi bilgilerinin bir çizelge haline getirilmesi ve eğitim planına dönüştürülmesi ikinci aşamadır. Üçüncü aşamada eğitimlerin işyerinde mi işyeri dışında mı yapılacağına karar verilir, Buna uygun eğitim materyalinin geliştirilmesi ve malzemelerin eğitim yapılacak alanda düzenlenmesi sağlanır. Daha sonraki aşamada eğitim programları denenir ve örgütün eğitim ihtiyaçlarına göre eğitim üzerinde gerekli iyileştirmeler yapılır, Son hali verilen eğitimleri, çalışanların alması sağlanır. Alman eğitim programı ve eğitim sonuçları uygun değerlendirme yöntemiyle değerlendirilir. Son olarak, eğitim etkinliğinin değerlendirilmesi sonucu elde edilen bilgiler, bir yandan mevcut eğitim programlarını iyileştirmek için kullanılırken aynı zamanda bir dönem sonraki eğitim planlamasını daha etkili bir şekilde hazırlamak için kullanılırlar.