Türk Vergi Sistemi

Yanıt Açıklaması: GVK’nın 81. maddesinde de aşağıdaki hallerde değer artışı kazancının hesaplanmayacağı ve vergilendirilmeyeceği hükmü bulunmaktadır. Kolektif ve adi komandit şirketlerin bu maddenin (2) numaralı bendinde yazılı şartlar dâhilinde nevi değiştirerek sermaye şirketi hâline dönüşmesi yer alır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal amaçlı indirim; Ücretli engelliler, Serbest meslek faaliyetinde bulunan engelliler, Basit usulde vergilendirilen engelliler, Bakmakla yükümlü olduğu kişiler arasında engelli kişi bulunan ücretliler ve serbest meslek erbabı sahiplerine uygulanır.

Yanıt Açıklaması: Kaynak Teorisi (Dar Anlamda Gelir): Bu teoriyi ortaya atan maliyeciler Gustav Cann, Adolph Vagner, Friedrich von Herman, Neumann, Philippovich, ve Schaffle’dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda vergiler şer’i ve örfi vergilerden oluşmaktadır. Şer’i vergilerin kaynağı İslam hukukudur. Örfi vergiler ise savaş gibi olağanüstü harcamaları karşılamak üzere dinî esaslar dışında örf ve âdetlere, koşullara göre belirlenen geçici ve düzensiz vergilerdir. Osmanlı İmparatorluğu’nda, Şer’i vergilerden sonra konulan ve ikinci Beyazıt Dönemi’nde “Hudusu Avarız” vergisiyle başlayan ve sayıları 100’e yaklaşan örfi vergiler, vergi sisteminin ağırlık merkezini oluşturmuştur. Şer’i vergiler grubu içerisinde zekat, aşar, haraç ve cizye yer almaktadır. Örfi vergiler grubu içerisinde yer alan vergilere ise avarız vergileri, Gümrük vergileri, Ağnam vergisi, Ancemattin vergisi, Emlak vergisi (Emlak vergisi eksikliklerine rağmen Emlak vergisi Kanunu 1931 tarihli Arazi ve Bina Vergisi Kanun’a kadar yürürlükte kalmıştır), Musakkafat vergisi, Temettü vergisi, Bedel-i Asker, Bedel-i Nakdi, Bedel-i Tarik, Baş vergisi örnek verilebilir.

Yanıt Açıklaması: Serbest meslek sahibinin, safi kazancının belirlenmesinde gider olarak düşebileceği bazı kalemler aşağıda açıklanmıştır: Gelirin elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler (Örneğin; elektrik, ısıtma, haberleşme, kırtasiye giderleri, çalışanların ücretleri), Mesleki faaliyetin ifasında başkalarına gördürülen hizmetler için ödenen paralar, İşle ilgili şehir içi ulaşım ücretleri ile posta ve telgraf ücreti gibi harcamalar, İş yeri kirası aynı çerçevede gider yazılabilir. İş yeri kendi mülkü olanlar, kira yerine amortismanı gider yazarlar), Hizmetli veya işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatındaki iaşe (yemek-içmekle alakalı) ibate (barınma ile alakalı) giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı ile GVK m. 27’de yazılı giyim giderleri, İşle ilgili olmak şartıyla seyahat ve konaklama giderleri, Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dâhil olan taşıtlar için Vergi Usul Kanunu’na göre ayrılan amortismanları, Kiralanan veya envantere dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri, Alınan mesleki yayınlar, dergiler, kitaplar için ödenen bedeller, Mesleki faaliyetin ifası için ödenen mal ve hizmet alım bedelleri, Serbest meslek faaliyeti dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen giriş ve emeklilik aidatları ile mesleki kuruluşlara ödenen aidatlar, Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile iş yerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçlar.

Yanıt Açıklaması: Mutasarrıf Bir mal veya hak üzerinde fiilen kullanma yetkisi olan kişidir.

Yanıt Açıklaması: Envanter çıkarmak

Yanıt Açıklaması: Bu istisnalar GVK’nın “Müteferrik İstisnalar” başlığını taşıyan Altıncı Bölümü’nde yer almaktadır (Bkz. GVK m. 23-29). Müteferrik kavramı ‘çeşitli’, ‘farklı’ anlamına gelmektedir. Bu bölümün 23. maddesi “Ücretlerde” başlığını taşımaktadır. Sayıları 15’i bulan bu istisnalar için 23. maddeye bakılabilir. Örneğin, hizmetçilerin ücretleri istisnadır. Hizmetçiler özel fertler tarafından evlerde, bahçelerde, apartmanlarda ve ticaret mahalli olmayan sair yerlerde orta hizmetçiliği, süt ninelik, dadılık, bahçıvanlık, kapıcılık gibi özel hizmetlerde çalıştırılanlardır. Mürebbiyelere ödenen ücretler istisna kapsamına dâhil değildir.

Yanıt Açıklaması: Örfi vergiler ise savaş gibi olağanüstü harcamaları karşılamak üzere dinî esaslar dışında örf ve âdetlere, koşullara göre belirlenen geçici ve düzensiz vergilerdir.

Yanıt Açıklaması: "Bağlı bulunduğu mesleğe ait bir odaya kayıt olmamak"  VUK'un 155. maddesinde yer alan gelir vergisi muaffiyetlerinden birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Stopaj, gerçek ücret (safi ücret) üzerinden yapılmaktadır. Safi ücret, işveren tarafından verilen para ve diğer maddi menfaatler toplamından, GVK’nın 63. maddesinde yazılı aşağıdaki indirimlerin yapılmasıyla bulunur. Emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri, Sosyal güvenlik destekleme primi, İşsizlik sigortası primi, Hayat/şahıs sigorta primleri, OYAK ve benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler, Sendikalara ödenen aidatlar (işçi ve memur sendikaları), Engellilik indirimi Sigortanın Türkiye’de kâin ve merkezi Türkiye’de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primlerin %50’si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler (İndirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Cumhurbaşkanı bu bentte yer alan oranları yarısına kadar indirmeye, iki katına kadar artırmaya ve belirtilen haddi, asgari ücretin yıllık tutarının iki katını geçmemek üzere yeniden belirlemeye yetkilidir).

Yanıt Açıklaması: Stopaj, gerçek ücret (safi ücret) üzerinden yapılmaktadır. Safi ücret, işveren tarafından verilen para ve diğer maddi menfaatler toplamından, GVK’nın 63. maddesinde yazılı aşağıdaki indirimlerin yapılmasıyla bulunur. • Emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri, • Sosyal güvenlik destekleme primi                                                                            • İşsizlik sigortası primi, • Hayat/şahıs sigorta primleri, • OYAK ve benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler, • Sendikalara ödenen aidatlar (işçi ve memur sendikaları), • Engellilik indirimi • Sigortanın Türkiye’de kâin ve merkezi Türkiye’de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat sigortası poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primlerin %50’si ile ölüm, kaza, sağlık, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler (İndirim konusu yapılacak primler toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin %15’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Cumhurbaşkanı bu bentte yer alan oranları yarısına kadar indirmeye, iki katına kadar artırmaya ve belirtilen haddi, asgari ücretin yıllık tutarının iki katını geçmemek üzere yeniden belirlemeye yetkilidir). Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Tacirler, çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve serbest meslek faaliyetlerinden kazanç elde etmeseler bile yıllık beyanname vermek zorundadırlar. (GVK m. 85) Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İsteğe bağlı münferit beyanname nin konusunu vergisi kaynakta kesilen telif ve patent hakkının satışından elde edilen gelirler oluşturur. Doğru Cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Zirai faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 75.000 Türk lirasına kadar olan kısmı, kanunda belirtilen şartların sağlanması halinde gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Serbest Meslek Kazancı: Örneğin; Türkiye’de yerleşmemiş olan bir yabancı sanatçının, Türkiye’de verdiği konserden elde ettiği gelirler.

Yanıt Açıklaması: Gelir vergisi dar mükelleflerinin (Türkiye’de yerleşmemiş olan gerçek kişilerin) Türkiye’de elde edebileceği gelirler, GVK m. 2’de yazılı yedi kazanç unsurundan biri veya birkaçı olabilir: Ticari kazanç Daimi temsilci Ticari mümessiller Zirai kazanç Ücret Serbest Meslek Kazancı Gayrimenkul Sermaye İradı Menkul Sermaye İradı Diğer Kazanç ve İratlar

Yanıt Açıklaması: Stopaj menkul kıymetin alım satımına aracılık eden kurum veya banka tarafından yapılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Son düzenlemeye göre beyannameler, gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması durumunda, izleyen yılın Şubat ayının son günü akşamına kadar verilir.

Yanıt Açıklaması: Daimi temsilci; bir hizmet veya vekâlet akdi ile temsil edilene bağlı olup onun nam ve hesabına, belli edilen veya edilmeyen bir süreyle ticari işlemler yapmaya yetkili bulunan kişidir.