Para ve Banka

Yanıt Açıklaması: Para arzını belirleyen iki temel değişken parasal taban ve para çarpanıdır.

Yanıt Açıklaması: Kapsanmamış faiz haddi paritesine göre döviz kurunun bugün alacağı değer, yurt içi ve yurt dışı faiz hadlerinin yanısıra döviz kurunun ileride alması beklenen değere de bağlıdır. Beklenen değer ne kadar yüksekse, aynı yurt içi ve yurt dışı faiz hadlerine karşı daha yüksek döviz kuru gelecektir. Bekleyişler kuramı çerçevesinde, ekonomik birimler ne riskten kaçınan ne de riski seven tipteler ise yani risk-yansız iseler farklı vadedeki tahvillerin sadece beklenen getirileri ile ilgililerdir. Vadeleri dışındaki özellikleri aynı olan tahvilleri incelediğimizi unutmayın. Bunlar, mesela bir ülkenin hazinesinin tahvilleri olsun. Bu durumda, hangi vadedeki tahvilin beklenen getirisi daha fazla ise o vadedeki tahvile olan talep yükselecektir. Talebi artan tahvilin fiyatının yükseleceğini ve dolayısıyla faizinin düşeceğini biliyoruz. Talebi düşen tahvilin ise faizi yükselecek.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap C' dir.

Yanıt Açıklaması: Enflasyon hedeflemesi rejiminin özü şu: Merkez bankasına yasayla fiyat istikrarını sağlama görevi veriliyor. Bu, onun temel amacı oluyor. Yine yasayla o merkez bankasının kamu kesimine kredi açması yasaklanıyor ve temel amacı doğrultusunda istediği politika aracını serbestçe kullanılmasına izin veriliyor. Ya hükümetle birlikte, ya hükümet tarafından ya da merkez bankasınca kısa ve orta vadeli enflasyon hedefleri belirleniyor ve kamuoyuna açıklanıyor.

Yanıt Açıklaması: Reeskont kredisi merkez bankalarınca finansal kurumlara veriliyor. Amaç, bankaların geçici likidite ihtiyaçlarını karşılamak. Merkez bankaları reeskont faizini ve teminat olarak istedikleri mali varlıkların çeşitlerini değiştirerek ekonominin likiditesini ayarlamaya çalışabilirler.

Yanıt Açıklaması: Finansal istikrar, TCMB'nin bir para politikası aracı değil amacıdır. Diğer seçenekler ise TCMB'nin politika araçları arasında sayılabilir.

Yanıt Açıklaması: Karma Döviz Kuru Rejimleri, döviz kuruna dayalı rejimlerden birisi değildir.

Yanıt Açıklaması: Bütün yatırımcılar gelecekteki belirsizlik karflısında riski azaltmak üzere bazı önlemler alırlar. Bu önlemlerin özünde ‘yumurtaları aynı sepete koymamak’ ilkesi vardır. Zira o sepet düştüğünde tüm yumurtaların kırılması riski söz konusudur. Bu nedenle, yumurtalarınızı farklı sepetlere dağıtmak tüm yumurtaların birlikte kırılması riskini azaltır. Bu durumda yatırımcı, yatırımlarını alternatif finansal varlıklar arasında pay etmesi gerekmektedir. Bu nedenle doğru seçenek E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Bir ekonomide fiyatların toplam talep ile toplam arzı dengelemek üzere değiştiğini belirtmiştik. Eğer toplam talep önemli ölçüde azalırsa toplam arz toplam talebi geçecek ve fiyatlar düşecektir. Bir diğer seçenek ise toplam arzda ani ve geniş çaplı bir artış olmasıdır. Enflasyon konusunda olduğu gibi burada da bir arz şoku var, ancak bu sefer şok ekonomideki üretimi arttırarak fiyatları düşürüyor.

Yanıt Açıklaması: Makro sakıngan önlemler; bankaların işler iyiye giderken gaza daha az, işler kötüye giderken de bu sefer frene daha az basmalarını sağlamaya çalışmaktır.

Yanıt Açıklaması: 2011’de şiddetlenen Avrupa krizinde önce Yunanistan’ın, sonra Portekiz, İrlanda ve İspanya’nın, daha sonra da İtalya’nın borçlarını ödemekte zorlanacağı kanısı giderek piyasalara hakim oldu. Bu devletlerin tahvillerini ellerinde tutanlar hızla bu tahvillerden kurtulmak istediler. İkincil piyasada tahvil arzı arttı ve tahvillerin fiyatları düştü. Bilançolarında hâlâ bu tahvillerden tutan bankaların varlıklarının piyasa değerleri böylelikle azaldı. Bu tür gelişmeler finansal istikrarı bozmuştur.

Yanıt Açıklaması: Deflasyondan çıkış oldukça uzun sürebilmektedir. İki nedenle. Birincisi, deflasyonist sürece bir kere girildiğinde, ekonomik birimlerde gelecek dönemlerde fiyatların daha da düşeceği beklentisi oluşacak ve planlanan harcamalar sonraki dönemlere ertelenecektir. Yani, bireyler bugün almayı planladıkları malları, daha sonra almayı tercih edeceklerdir. Bir taraftan fiyatlar genel seviyesinde yaşanan düşüşler şirketlerin karlılığını önemli ölçüde azaltacak, diğer taraftan ise harcamaların ertelenmesine bağlı olarak toplam talep azalmaya devam edecektir. Bu süreçte maliyetlerde bir azaltmaya gidilmek amacıyla işten çıkartmalar ve ücretlerde indirimler olacaktır. İşsiz sayısındaki artış ve ücretlerdeki düşüşle birlikte ekonominin genelinde alım gücü düşecek ve ekonomik faaliyetler daha da yavaşlayacaktır. Kısaca, ekonomide içinden çıkılması zor bir deflasyonist döngüye girilecektir. Deflasyondan çıkmanın zaman almasının ikinci nedeni likidite tuzağı ile ilgilidir. Likidite tuzağı, bir ekonomide gerçekleşen üretim düzeyi potansiyel üretim düzeyinin altındayken nominal faizlerin sıfır sınırına düşmesidir. Nominal faiz oranları sıfırın altına inemez. Faiz oranlarının sıfır veya sıfır sınırında olması durumunda ekonomik birimler servetlerini yoğunlukla olarak para olarak tutacaklardır. Aksini düşünün ve tahvil tuttuklarını varsayın. İkinci ünitede tahvilin fiyatı ile faizi arasında ters bir ilişki olduğunu gördük. Faiz oranları ileride artacak olursa ellerinde tuttukları tahvillerin fiyatları düşecektir. Bu tahvilleri satmaya kalkarlarsa getiri oranları negatif olacaktır.

Yanıt Açıklaması: Parasal aktarım mekanizması, faiz kanalı, kur kanalı, kredi kanalı ve bilanço kanalını içermektedir. Doğru yanıt "E" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kur bekleyişleri yurtiçi faiz haddindeki yükselmeden daha fazla artarak döviz kurunu yükseltebilir.

Yanıt Açıklaması: Disiplinli bir maliye politikası aynı zamanda mali baskınlığın olmaması anlamına gelmektedir. Mali baskınlığı, kısaca yüksek bütçe açığı ve enflasyonu az önemseyen bir ekonomik yapı olarak tasvir edebiliriz. Bu yapıda, kamu gelirlerinin kamu harcamalarının tamamını karşılamaması durumunda, bu fark para basılarak veya borçlanılarak karşılanacaktır. Mali baskınlığın yaşandığı ekonomik ortamlarda, mali otorite cari yılda ve gelecek yıllarda beklenen bütçe açıklarını, para politikası hedeflerini dikkate almadan belirlemektedir. Yani, mali baskınlıkta maliye politikası aktif konumda, para politikası ise pasif konumdadır. Tıpkı sevimsiz monetarist aritmetikte olduğu gibi.

Yanıt Açıklaması: 9 Mayıs 2001'de yürürlüğe giren TCMB kanunuyla TCMB bağımsız olmuştur.

Yanıt Açıklaması: Merkez bankalarına yatırılacak zorunlu karşılıklar günlük mevduattan hesaplanmıyor. Uygulama genellikle şöyle oluyor: Her ayın belli bir günündeki mevduat ya da o günden önceki bir dönemin mevduatının ortalaması, zorunlu karşılık oranı ile çarpılarak merkez bankasına yatacak zorunlu karşılık tutarı hesaplanıyor. Sonra bir süre veriliyor. Hesaplanan zorunlu karşılık miktarı, bu süreden sonra başlayan bir dönemde merkez bankasında tutuluyor. Bu döneme ‘zorunlu karşılık tesis dönemi’ deniliyor. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Para arzı miktarını M1 ve parasal tabanı MB ile gösterirsek çarpanın (m) değerine aşağıdaki eşitlikle ulaşırız: M1 = m × MB Çarpanı bulmamızda yardımcı olacak değişkenler arasındaki ilişkiler şu şekildedir: Para arzı dolaşımdaki para (C) ve vadesiz mevduatların (D) toplamına eşittir. Parasal taban ise dolaşımdaki para ile bankacılık sisteminin rezervlerinin (R) toplamına eşittir. Rezervler ise zorunlu karşılıklar (RR) ile serbest rezervlerin (ESR) toplamından oluşmaktadır. Bu ilişkileri basit eşitlikler hâlinde alt alta yazarsak: M1 = C+D, Para arzı = Dolaşımdaki para + Vadesiz mevduatlar MB = C+R, Parasal taban = Dolaşımdaki para + Rezervler R = RR+SR, Rezervler = Zorunlu karşılıklar + Serbest rezervler

Yanıt Açıklaması: Merkez Bankasının parasal tabanı arttırmak amacıyla, açık piyasa işlemleri aracılığıyla bankalardan doğrudan hazine tahvili alımı yapar.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de faaliyet gösteren diğer aracı kurumlardan bahsedeceğiz. Bu aracı kurumlar finansal kiralama, tüketici finansman, faktöring ve varlık yönetim şirketleri olarak sıralanabilir. d şıkkında yer alan "Kamu emeklilik fonu" is bu kapsam dışındadır.