Para ve Banka

Yanıt Açıklaması: Çağdaş merkez bankaları likidite yönetimini temel olarak açık piyasa işlemleri ile yapmaktadırlar. Piyasada geçici likidite sıkışıklığı varsa bu sıkışıklığı gidermek için merkez bankasının kullanacağı ana araç ‘repo’ işlemidir. Repo, iki ayaklı bir işlemdir. İlk ayakta, merkez bankası ticari bankadan, menkul kıymet (örneğin tahvil) satın alır. Banka, bu satışı ‘geri almak’ vaadiyle yapar. Bu süreçe merkez bankası tarafından bakarsanız, merkez bankası geri satmak vaadi ile tahvil satın almış oluyor. Başka bir ifadeyle, bu tahvil bir süreliğine merkez bankasında kalıyor. İşlemin ikinci aşamasında ise ilk işlem tersine dönüyor.

Yanıt Açıklaması: Bu işlem sonucunda bankacılık sisteminin bilançosunda menkul kıymetler kaleminde 1000 liralık bir azalma olurken, rezervler kalemi 1000 lira artacaktır. Doğru cevap D' dir.

Yanıt Açıklaması: Bir ekonomide tüm bireylerin ve kurumların hemen harcanabilir durumda bulundurmak istedikleri para stoğuna para talebi denir. Dolayısıyla, burada ‘para’ değişim amacıyla kullanılan paradır. Ekonomik birimlerin bulundurmak istediği para miktarını belirleyen üç faktör vardır: • Fiyat düzeyi, • Faiz oranı, • Reel Gelir.

Yanıt Açıklaması: Parasal taban (MB), dolaşımdaki para miktarı (C) ile bankaların rezervlerinin (R) toplamından oluşur. Doğru cevap E' dir.

Yanıt Açıklaması: Finansal varlıklar ortaklık ya da alacaklılık hakkı sağlayan menkul kıymetlerdir. Ortaklık hakkı sağlayan finansal varlıklar hisse senetleridir.

Yanıt Açıklaması: Dolaşımdaki para + Vadesiz mevduatlar + Vadeli mevduatlar + Repo +Para Piyasası Fonları + İhraç edilen menkul kıymetler En geniş tanımlı parasal büyüklük M3’ tür. Daha sonra büyüklük sırasına göre M2, M1 ve dolaşımdaki para gelmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1990’ların başından beri durgunluk içerisinde olan Japonya 1999 ile 2005 yılları arasında deflasyon yaşamıştır.

Yanıt Açıklaması: Mal Para Sistemi: Para olarak kullanılan nesne söz konusu ekonomide paranın temel özelliklerini ve fonksiyonlarını yerine getiren bir nesnenin (metanın) para olarak kullanıldığı para sistemidir.

Yanıt Açıklaması: Yerli paranın kullanımdan kaldırılıp yabancı bir paranın kullanılmasına ‘resmi dolarizasyon’ adı veriliyor. Genellikle o başka para ‘dolar’ oluyor; bu nedenle rejimin adı ‘dolarizasyon’. Bu eyleme hükümetçe karar verildiği için de ‘resmi’.

Yanıt Açıklaması: Çeşitli finansal istikrarsızlık kaynakları var. En önemlileri şunlar: Açık döviz pozisyonu, vade uyuşmazlığı, sorunlu krediler, yetersiz sermaye, likidite yetmezliği.

Yanıt Açıklaması: A,B,C ve E seçeneklerindeki ifadeler yanlışken D seçeneğindeki ifade doğrudur. Satın alma gücü paritesi ise tek tek mallardan değil, iki ülkedeki aynı mal sepetinden yola çıkar.  Nominal döviz kurundaki artışın, yurtiçi enflasyon ile yurtdışı enflasyon arasındaki fark kadar olması gerektiğini göreli satın alma gücü paritesi ifade eder. Satın alma gücü paritesi kısa dönemde geçersizdir.  iki ülkenin para birimi arasındaki nominal döviz kuru, iki ülkedeki mal sepetlerinin fiyatlarını birbirlerine eşitleyen mutlak satın alma gücü paritesidir. Doğru seçenek "D" şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Küresel kriz, fiyat istikrarına rağmen oluştu. Dolayısıyla, fiyat istikrarını sağlamanın otomatik olarak finansal istikrarı sağlamaya yetmeyeceği görüldü. Elbette finansal istikrarı gözeten kurumlar da vardı. Hatta bazı ülkelerde bu görev merkez bankalarına aitti. Fakat finansal istikrarı sağlamak için finansal sistemin daha çok ‘mikro’ düzeyde denetlenmesinin ve gözetilmesinin yeterli olacağı düşünülüyordu. Ancak az önce anlatılan klasik enflasyon hedeflemesinde daha çok fiyat istikrarına odaklanılmıştı.

Yanıt Açıklaması: Harcamaları gelirlerinden fazla olan bir devletin, bu açığın finansmanı için borç alması gerekir. Devletin harcamalarının gelirinden fazla olması durumunda ortaya çıkan bütçe açıklarının finansman biçimi ekonomide çeşitli sorunlar doğurmaktadır. Merkez bankasına para bastırılarak finanse edilen bütçe açığı ile enflasyon arasında güçlü bir ilişki vardır. Devletin finansal piyasalardan daha fazla fon çekmesi, özel sektörün yatırımlar için kullanabileceği fon miktarını da olumsuz etkilemektedir.

Yanıt Açıklaması: Merkez bankasının borç verme faiz oranı, geçici likidite sıkışıklığına düşen bir bankanın merkez bankasından kısa vadeli borçlanmak için ödemeyi kabul ettiği faiz oranıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Banka bilançosunu incelerken kasada tutulan paranın nakit varlıklar olarak adlandırıldığından ve rezervlerin parçası olduğundan bahsetmiştik. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: Finansal kriz derken iki tür krizden bahsetmek mümkün, bunlar döviz krizleri ve bankacılık krizleri olarak adlandırılabilir. Ödemeler dengesi sorunlarıyla tetiklenen döviz piyasasına yönelik spekülatif ataklar sonucunda döviz kurundaki ani ve büyük hareketlerle başlayan döviz krizleri kur rejiminin türüne göre farklı özellikler gösterebilmektedir. 1970-1980 arasında gördüğümüz krizler daha çok bu tür döviz krizleri olarak ortaya çıkarken 1980’lerden sonra bankacılık krizlerinin daha sık ortaya çıktığını ve bu dönemde çoğunlukla bankacılık krizleri ile döviz krizlerinin beraber ortaya çıktığını görmekteyiz.

Yanıt Açıklaması: Zorunlu karşılık oranları artırılarak bankaların açabilecekleri kredi miktarı azaltılabilir. Böylece bankaların kaydi para oluşturması ve para arzı bundan olumsuz etkilenecektir. Böylelikle bir anlamda daraltıcı para politikası uygulanmış olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 2001 yılında TCMB kanununda gerçekleştirilen değişiklik ile bankanın temel maçı fiyat istikrarı olmuştur.

Yanıt Açıklaması: İktisatçılar, parasal tabanı merkez bankasının kendi dışındaki kesimlere, diğer bir ifadeyle, bankacılık kesimine ve banka dışı kesimlere karşı yükümlülüğü olarak yorumlarlar.

Yanıt Açıklaması: Soru 230/(1+0,15)=200 TL şeklinde çözüme kavuşturulabilir.