Uluslararası İktisat

Yanıt Açıklaması: Merkez bankaları, döviz piyasalarında para otoritesini temsil eder ve gerektiğinde piyasaya müdahalede bulunur. Piyasanın talep fazlasını kendi rezervlerinden karşılar, arz fazlasını ise piyasadan emer. Açık piyasa işlemlerine başvurarak kurlarda istikrar sağlamaya çalışır, ticaret bankaları ve kambiyo komisyoncularının faaliyetlerini kontrol eder.

Yanıt Açıklaması: Ödemeler dengesi bir ülke yerleşiklerinin diğer ülkeler yerleşikleriyle belirli bir zaman diliminde, genellikle bir yıl içinde gerçekleştirdikleri bütün işlemleri içeren bir özet rapordur.

Yanıt Açıklaması: Karşılıklı Talep Kanunu’na göre, dış ticaret hadleri iki ülkenin birbirlerinin mallarına olan karşılıklı taleplerinin eşitlendiği noktada oluşur. Bu kanun ilk defa John Stuart Mill tarafından ifade edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: "Bir mal dış ticaret öncesinde diğer mala göre emek yoğun tekniklerle üretilirken diş ticaretten sonra nispeten sermaye yoğun tekniklerle üretilir hale geliyorsa"bu durum Faktör yoğunluğunun tersine dönmesi olarak tanımlanır.

Yanıt Açıklaması: Swap; Belirli miktarda yabancı paranın teslim tarihleri (valör) farklı olmak üzere aynı anda hem alınması hem de satılması biçiminde yapılan işlemlere denir.

Yanıt Açıklaması: Dalgalı döviz kuru sisteminde döviz kuru, dışarıdan herhangi bir müdahale olmak- sızın döviz piyasasında döviz arzı ve talebi tarafından belirlenmektedir. Dalgalı döviz kuru sistemini benimsemiş bir ekonomide herhangi bir nedenle dış açık veya dış fazla oluşması durumunda ilgili dengesizlik döviz kurundaki değişiklik nedeniyle kendiliğinden giderilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Dalgalı döviz kuru sistemine, esnek (flexible), dalgalanan (fluctuating) ya da yüzen (floating) kur sistemi de denir. Sistem, Chicago Okulu'ndan M. Friedman, E. Sohmen ve L. Yeager gibi iktisatçılar tarafından savunulmaktadır. Esnek kur sisteminde ülke parasının değeri, serbest bir şekilde işleyen arz ve talep mekanizmasına terkedilmiştir. Döviz kuru, döviz piyasalarında arz ve talep koşullarına göre günlük olarak belirlenir ve kurun belirlenmesinde kamunun müdahalesi yoktur. Yani bu sistemde döviz kurlarında arz ve talebe bağlı olarak büyük dalgalanmalar görülmesine rağmen döviz piyasası hükûmet denetiminin dışındadır. Döviz piyasası dengesinin ve ödemeler dengesinin düzeltme işlemleri doğrudan doğruya döviz kurundaki değişme ile sağlanır. Döviz kuru yükseldiğinde ihracat teşvik edilirken döviz kuru düştüğünde ihracat azalır. Böylece ekonominin dış dengesi, arz ve talep koşullarına göre her zaman değişebilen döviz kurları ile sağlanır. Esnek kur sisteminde ülke parası yabancı paralar karşısında dalgalanmaya bırakıldığı için ülkede oluşan enflasyon kadar paranın dış değeri düşer. Diğer bir deyişle ulusal paranın değer kaybı süreklilik kazanır.

Yanıt Açıklaması: Sabit döviz kuru sistemi (fixed exchange rate system) en iyi şekilde altın para standardı sisteminde işler.

Yanıt Açıklaması: Cari İşlemler Hesabı ile Sermaye ve Finans Hesabı’na kaydedilen işlemler ekonomik yaşamın işleyişinden kaynaklanan ve ödemeler dengesizlikleri yaratabilen işlemlerdir. Bu işlemler otonom işlemler (autonomous transactions) olarak adlandırılmaktadır. Otonom işlemlerden kaynaklanan odemeler dengesizliklerini ortadan kaldırmaya yönelik işlemler ise denkleştirici işlemler (accommodating transactions) olarak adlandırılmakta ve Rezerv Varlıklar Hesabı ile Net Hata ve Noksan (NHN) Hesabı’nda izlenmektedir.

Yanıt Açıklaması: Esneklik kazandırılmış sabit kur sisteminde dış dengenin sağlanmasında kullanılan en önemli önlem döviz kuru ayarlamalarıdır. Kur ayarlamaları iki şekilde yapılabilir. Kur ayarlamaları kapsamında, hükûmetler aldıkları bir kararla kendi ulusal paralarının dış değerini düşürür (devalüasyon) veya ulusal paralarının dış değerini yükseltirler (revalüasyon). Devalüasyon, bir anlamda fazla değerlenmiş (overvalued) kur düzeninin, revalüasyon ise tersine az değerlenmiş (undervalued) kur düzeninin sonucudur. Kur ayarlaması olan devalüasyon ve revalüasyon esnek kur sistemlerinde de ortaya çıkabilir.

Yanıt Açıklaması: Dış borç sorunlarının nedenleri; Petrol fiyatlarındaki artış, Gelişmiş ülkelerde 1970’li yıllarda başlayan ve 1980’li yılların ortalarına kadar süren resesyon, Reel faiz oranları, İlksel malların fiyatlarındaki düşüş, Gelişmekte olan ülkelerde uygulanan yanlış ekonomi programları, Gelişmekte olan ülkelerden yerleşik sermaye çıkışı, Gelişmiş ülke ticari bankalarının borç verme arzusu.

Yanıt Açıklaması: ●Gümrük Birliği’nde birlik içinde yer alan ülkeler kendi aralarında malların serbest dolaşımını sağlarken, mal ticaretinde üçüncü ülkelere karşı ortak gümrük tarifesi (OGT) uygulamaktadırlar. ●İlk gümrük birliği 19. yüzyılda gerçekleştirilen Alman Gümrük Birliği (Zollverein)’dir. ●20. yüzyılda gümrük birliklerinin ilk örneklerinden biri de Belçika, Hollanda ve Lüksemburg arasında kurulan Benelüks (Benelux)’tür.

Yanıt Açıklaması: Devalüasyon, ulusal paranın dış değerinin ani ve iradi olarak hükûmet tarafından düşürülmesidir. Doğru cevap D.

Yanıt Açıklaması: Faktör yoğunluğu malların üretiminde kullanılan göreceli sermaye/emek oranlarını ifade eder. Bu durumda A ülkesinde sermaye/emek oranı daha büyük olduğu için.

Yanıt Açıklaması: ●Bir ülkenin kendi kendine yeterliliğine otarşi denir. ●Otarşi, bir ekonominin ihtiyaçlarını kendi bünyesinde karşılayarak uluslararası iktisadi ilişkilerini en düşük seviyeye indirmesi hâlidir. ●Bu politika ile dışarıdan ithal edilenlerin yerine bunların aynısı veya ikame malı üretilerek iktisadi bağımsızlık kısmen veya tamamen sağlanmaya çalışılır.

Yanıt Açıklaması: -Hükûmetin gelirinden fazla harcama yapması yani bütçe açığı yaratması ve özel sektörün tasarruflarından fazla yatırım yapması cari işlemler hesabı açığına yol açmaktadır. -Bütçe açığı ile cari işlemler hesabı açığının bir arada olduğu duruma ikiz açıklar adı verilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sermaye Hesabı, çok uluslu şirketler tarafından gerçekleştirilen özel doğrudan yabancı sermaye yatırımlarını, uluslararası bankalardan sağlanan ödünçleri, yabancı ülkelerden sağlanan dış borçlar ile yardımları ve Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlardan elde edilen kredileri kapsamaktadır. Tablo 8.1.’e dönecek olursak doğrudan yabancı yatırımlar (G) ve dış borçlar (H) ülkeye sermaye girişini göstermektedir. Bu nedenle (G + H) bir alacak işlemidir ve ödemeler bilançosunda artı işaretle yer alacaktır. Elde edilen toplamdan yerleşik sermaye çıkışı (I) çıkartılarak toplam Sermaye Hesabı dengesine (G + H - I) ulaşılmaktadır. Bilindiği gibi yerleşik sermaye çıkışı, ülkeden sermaye çıkışını göstermektedir ve bu nedenle bir borç işlemidir ve ödemeler bilançosunda eksi işaretle yer alacaktır. Cari İşlemler Hesabı dengesinde olduğu gibi pozitif denge Sermaye Hesabı fazlasına, negatif denge ise Sermaye Hesabı açığına işaret etmektedir. Yerleşik sermaye çıkışı özellikle borçlu ülkeler için büyük önem arz etmektedir. Cari İşlemler Hesabı dengesini sağlamak için yeterli sermaye birikimine sahip olmayan az gelişmiş ve borçlu ülkeler, ellerindeki kıt sermayeyi de yurt dışında değerlendirmek üzere gönderdiklerinde baş edilmesi güç cari açık ve dış borç sorunlarıyla karşılaşmaktadır. Nitekim 1980’lerdeki dış borç krizi döneminde zengin az gelişmiş ülke vatandaşları paralarını değerlendirmek üzere gelişmiş ülke bankalarında hesap açtırmış, hisse senedi, tahvil ve gayrimenkul satın almıştır. İlgili yerleşik sermaye çıkışının bazı borçlu ülkelerin toplam borçlarının yaklaşık yarısına karşılık geldiği tahmin edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Klasik dış ticaret teorilerini anlayabilmek için bilinmesi gereken varsayımlar şunlardır: Dünyada yalnızca iki ülke ve iki mal vardır. Uluslararası ticarette para kullanılmaz Tüm faktör ve mal piyasalarında tam rekabet şartları geçerlidir Ekonomiye ve dolayısıyla dış ticarete devlet müdahalesi yoktur Üretimde kullanılan tek üretim faktörü emektir ve homojendir. Emek ülke içinde tam hareketli ülkelerarasında ise tam hareketsizdir Ekonomi tam istihdam durumundadır Üretimde sabit maliyet şartları geçerlidir Teknolojide ve faktör miktarında değişiklik olmamaktadır Dış ticaret ülke içinde gelir dağılımını etkilememektedir.

Yanıt Açıklaması: Gümrük vergileri ülkelerin kendileri tarafından yasa ile belirleniyorsa bu tarifeler otonom tarifelerdir.

Yanıt Açıklaması: Balassa (1961, s. 174) ise ekonomik bütünleşmeyi en zayıftan en derine doğ­ru 5 farklı düzeye ayırmıştır. Bunlar; Serbest Ticaret Bölgesi, Gümrük Birliği, Ortak Pazar, Ekonomik Birlik ve Tam Ekonomik Bütünleşme dir.