İktisadi Düşünceler Tarihi

Yanıt Açıklaması: Phelps’in incelediği bu yedi okul: • Keynes makroiktisadı • Monetarist/Paracı Gelenek • Yeni Klasik okul • Yeni Keynesgil okul • Arz-Yönlü makroiktisat • Neoklasik ve Neo-Neoklasik Reel Konjonktür/İş çevrimi Teorisi • Parasal Olmayan İşsizlik Dalgalanmaları: Yapısal okul olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Veblen’e göre üç içgüdüsel eğilim insan toplumlarının ilerlemeci evrimsel gelişimine katkıda bulunur. Bunlar ustalık, ebeveynlik ve aylak merak içgüdüleridir.

Yanıt Açıklaması: On üçüncü yüzyılın en önemli siyaset bilimcilerinden Nasreddin Tusi Ahlak-ı Nasıri adlı kitabını, Yunanca bir kaynağı esas alarak, İslam ve Fars düşüncesinden de yararlanarak yazmıştır. Tusi bu kitabında Helenistik felsefi gelenekten yararlanarak bir ahlak sistemi oluşturmaya çalışmıştır.

Yanıt Açıklaması: İşlem maliyeti; bir mal veya hizmetin üretim maliyet kalemleri içinde yer almayan ve bu yüzden piyasa fiyatına yansımayan ancak malın mülkiyetinin edinimi veya değişimi sürecinde ortaya çıkan maliyettir.

Yanıt Açıklaması: Formel kurumlar, devletin yaptırım gücü ile desteklenen, enformel kurumlar ise devletin yaptırım gücüne ihtiyaç duymadan varlığını sürdüren kurumlardır. Mahkeme ve polis gücü ile hayata geçirilen hukuk sistemi formel kurumlara örnektir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Stagflasyon ekonominin eksik istihdam ve potansiyel üretim seviyesinin altında olmasına karşılık, genel fiyat seviyesinin yükseldiği durumdur. Başka bir deyişle, ekonominin, aynı anda hem işsizlik hem de enflasyon içinde bulunması durumunu ifade eder. Moneteristlere göre, ekonomi politikası otoritelerinin işsizliği, doğal işsizlik oranın altına çekmek için toplam talebi uyarmaları yönündeki politikalar stagflasyona neden olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Chamberlin literatürde iki uç olan tam rekabet piyasası ile tekel piyasası arasında tanımlanabilecek tekelci rekabet adıyla yeni bir piyasa türünden bahseder.

Yanıt Açıklaması: Neoklasik iktisat modelinin (NİM’nin) üç temel öğesi vardır: Tüketici, üretici, pazar ya da piyasa.

Yanıt Açıklaması: Refah iktisadı alanını geliştirenler ikinci kuşak marjinalistlerdir. Bu konuda özellikle Edgeworth ve Pareto'nun isimleri öne çıkmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Stagflasyon ekonominin eksik istihdam ve potansiyel üretim seviyesinin altında olmasına karşılık, genel fiyat seviyesinin yükseldiği durumdur. Başka bir deyişle, ekonominin, aynı anda hem işsizlik hem de enflasyon içinde bulunması durumunu ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Neoklasik iktisat iki temel aksiyom üzerine kurulmuştur. Bunlardan birisi maksimizasyon diğeri de rasyonellik ilkesidir. Cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kurumcu iktisadın aynı dönemde yazmaya başlayan iki Amerikalı düşünüründen biri Thorstein Veblen'dir.

Yanıt Açıklaması: 1933 yılında yayımladığı Eksik Rekabet Ekonomisi adlı eseri, aynı yıl yayımlanan Chamberlin’nın Tekelci Rekabet Teorisi isimli eseri ile çok benzer konuları ele almaktaydı. Joan Robinson, Sraffa’nın yaklaşımından yola çıkarak, tam rekabet piyasasının gerçek hayatta yaygın olarak var olan bir piyasa türü olmadığını, gerçek hayattaki piyasaların tam rekabet piyasa modelinin öngördüğü özelliklerden bir kısmını taşımayan, bu yönüyle de eksik rekabet şartlarının bulunduğu piyasalar olduğunu dile getirmiş, bu piyasa türünde firma davranışlarını ele almıştır. O da Chamberlin gibi yakın ikâme malların üretildiği bir sektörde piyasaya girişin serbest olmasının aşırı kârları ortadan kaldıracağını öngörmekteydi. Denge üretim düzeyi, marjinal maliyet ile marjinal hasılatın eşitlendiği ve ortalama maliyetin ortalama hasılata eşit olduğu noktada oluşuncaya kadar piyasaya girişlerin devam edeceğini ileri sürmüştür.

Yanıt Açıklaması: I. Neoklasik iktisadın temel aksiyomları insanların kıt olan kaynakların insan iradesinin devreye sokulması durumunda ortaya çıkacak seçimin mantığını açıklamaya çalışmaktadır. (Doğru) II. Maksimizasyon İlkesi; insanların tercihlerinde, kendilerine en az maliyet yükleyecek ve en fazla fayda veya kazanç sağlayacak seçenekleri tercih etmeleri anlamına gelir. (Yanlış, rasyonellik ilkesinin tanımıdır.) III. Rasyonellik İlkesi; üreticilerin amacının kârı, tüketicilerin ise faydayı maksimuma çıkarma olduğu varsayımı olduğunu söyler. (Yanlış, maksimizasyon ilkesinin tanımıdır.) Cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İkinci dönem marjinalistler arasında Vilfredo Poareto ve Francis Ysidro Edgeworth bulunur. Doğru cevap "A" dır.

Yanıt Açıklaması: Marjinalist devrim, Avrupa'da 1870'lerden sonra ortaya çıkan ve iktisadi davranışları marjinal fayda kavramıyla açıklayan yeni iktisada ilişkin bir nitelemedir.

Yanıt Açıklaması: Yukarıda sözü edilen yaklaşımlar, özellikle son yaklaşımın analitik araçlarda ve metodolojik çerçevede Friedman yaklaşımından oldukça farklı olmasına ve başlı başına bir ekol oluşturmasına karşın, hemen hepsi özünde temel prensiplerde birleşmektedirler. Bunlar: Ekonominin, piyasa mekanizmasının ekonomileri dengeye getirici etkin güç olduğu; devletin ekonomiye müdahalelerinin, kaynak ve gelir dağılımını bozduğu ve konjonktür dalgalarını yaratan en önemli etkenin beklenmeyen parasal değişmeler olduğudur. Bu ortak düşünceler aynı ya da benzer politika önerilerinin savunulmasına zemin hazırlamıştır: Parasal kuralların, isteğe bağlı (discretionary) politikalara göre daha üstün olduğu; para ve maliye politikalarının etkinsiz olduğu, politika yapımcıların, güvenilir ve itibarlı olmasının başlı başına bir politika aracı olduğu önerileridir.

Yanıt Açıklaması: İnsanların taşımak istediği aktif türlerinin ve bilançolarının yapısının analizi olan “Portföy Analizi” yaklaşımıyla miktar teorisine bakan bu yeni yaklaşım ilk (özellikle Fisher tipi) yaklaşımlardan oldukça farklı ve detaylıdır. Bilindiği gibi, Keynesyen Teori’de, para ve tahvil birbirini tam ikame etmekte, tahvilin getirisi para tutmanın tek alternatifini oluşturmaktadır. Buna karşın Portföy Teorisi, bir yatırımcının varlıklarını getirisi farklı alternatif yatırım şekilleri arasında nasıl dağıttığını incelemektedir. Teoride, finansal varlıklarla reel varlıklar arasında sınırlı ikame ilişkisi olduğu varsayılmaktadır. Cambridge ve Keynesyen yaklaşımın geliştirilmiş hali olan bu yeni mikro bazlı Para Talebi Teorisi yaklaşımında hem bireyler (nihai servet sahipleri) hem girişimciler, bir bütçe sınırı (servet sınırı) altında kendileri için en uygun portföy bileşimini oluşturma çabasındadırlar. Teoride, önemli değişiklik, para talebi güdülerinin (ihtiyat, işlem ve spekülasyon güdüleri) dikkate alınmamasıdır.

Yanıt Açıklaması: Keynes’e göre, ekonomi her zaman büyüme ve daralmalara gebedir; çünkü planlanan yatırım harcamaları sürekli değişir. Planlanan yatırımlarda meydana gelen değişim, ulusal gelir ve çıktı düzeyinde daha büyük miktarda bir değişime yol açar. Yatırım harcamaları; faiz oranı ve sermayenin marjinal verimliliği tarafından birlikte belirlenir. Sermayenin marjinal verimliliği; yeni yatırımdan beklenen yatırımın maliyetinin üzerindeki bir getiri oranıdır. Faiz oranı; kişilerin likidite tercihlerine ve para miktarına bağlıdır. Sermayenin marjinal verimliliği yatırımın gelecekte beklenen karlılığı ve sermayenin tedarik fiyatı tarafından belirlenir. Yatırımların gelecekte beklenen karlılığı oldukça değişkendir, bu planlanan yatırımların sürekli değişmesine neden olur. Dolayısıyla planlanan yatırımlardaki sürekli değişme de iktisadi dalgalanmalara neden olur. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: I. Wicksell'e paranın dolanım hızı sabit kabul edildiğinde fiyatlar genel düzeyindeki artışlar para arzı tarafından belirlenir. (Yanlış, bu yaklaşıma karşı çıkmıştır.) II. Paranın miktar kuramı olarak da bilinen Fisher denklemi MV=PQ’dur. (Doğru) III.  Böhm-Bawerk'e göre üretimi artırmak için faiz yolluyla bugünkü tüketimi sınırlamak mümkündür. (Doğru)