İktisadi Düşünceler Tarihi

Yanıt Açıklaması: Yeni kurumcular neoklasik yaklaşımın bazı varsayımlarını yeniden tanımlamak suretiyle kullanılması gerektiğini ileri sürmektedirler. Kurumların oluşum ve gelişimini de bu mantıkla açıklamak gerektiğini savunurlar. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Ronald Coase 1937 yılında kaleme aldığı Firmanın Doğası isimli makalesinde, üretim faktörlerin serbestçe alınıp satıldığı iyi işleyen bir piyasa organizasyonu olmasına rağmen neden üretici birim olarak firmanın ortaya çıktığını, yani üretimin doğrudan piyasada değil de firma özelinde yapıldığını işlem maliyetleri çerçevesinde açıklamaktadır. Bu makalede Coase’nın ileri sürdüğü temel tezi; firmanın varoluş nedeni, piyasaya göre işlem maliyetlerini azaltmasıdır. Dolayısıyla işlem maliyetlerini azaltan firma başarı şansını kazanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1870’lerde birbirinden habersiz olarak Alman Carl Menger, İngiliz William Stanley Jevons ve Fransız Léon Walras isimli üç düşünür marjinal fayda kavramını geliştirmiş, bir malın değer veya fiyatının, tüketiciye sağladığı marjinal faydaya bağlı olduğunu ileri sürerek marjinal çözümlemeyi talep teorisine uygulamışlardır.

Yanıt Açıklaması: Petrol krizi sonrasında yüksek enflasyon ve ekonomik kriz yaşamaya başlayan bir çok gelişmekte olan ülke krizden çıkmak için IMF reçetelerini denemiştir. Bu süreçte devlet harcamaları ve sosyal ödemeler azaltılmış aynı zamanda vergi indirimleri ile ekonomi canlandırılmaya çalışılmıştır. Ancak uygulanan programlar soncunda enflasyon düşmekle beraber şirket iflasları ve yüksek işsizlik baş göstermiştir. Monetarist politikaları izlemek zorunda kalan gelişmekte olan ülkeler ağır toplumsal bedeller ödemek zorunda kalmıştır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Kurum kavramı; hukuk, ahlak, din, meslek kuralları, görgü kuralları dâhil tüm düzenleme ve yönlendirme gücü olan kurallar dizisini kapsamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Keynesgiller piyasaların çeşitli sebeplerle denge durumundan uzaklaşabileceğini dikkate alarak bu gibi durumlarda hükümetin dengeleyici paracı/moneter ya da maliye politikalarına başvurabileceğini kabul ederler. Yeni Keynesgil iktisatçılar işsizliğin nedenini piyasa katılıkları ile açıklamaktadır. Keza para politikasının da ekonomi üzerindeki kuvvetli etkisini fiyat ve ücret katılıkları ile açıklamaktadırlar. Yeni Keynesgil iktisat, katı Keynesgil tutumdan vazgeçerek maliye politikaları dışında para politikalarının da önemini kabul etmiştir. I-V’te yer alan bilgiler ise Monetarizm’e aittir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Chamberlin literatürde iki uç olan tam rekabet piyasası ile tekel piyasası arasında tanımlanabilecek tekelci rekabet adıyla yeni bir piyasa türünden bahseder. Bu piyasada firmalar, birbirinin aynısı olmayan ama tüketicinin aynı ihtiyacını karşılayan, yani birbiri yerine ikame edilebilir özellikler taşıyan ürünler üretirler. Firmalar, ürünlerini sanki rakip firmalarınkinden çok değişikmiş gibi farklılaştırır, tüketicinin kendi malları yerine diğer malları satın almaması için reklam ve tanıtım yaparlar. Her bir firmanın malına olan talep eğrileri, malın ikâme edilebilirliğine bağlı olarak, tekel ile tam rekabet piyasasının arasında bir eğimle, negatif eğimlidir. Cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Eski Kurumcu İktisat'ın öncülerinden olan Commons’a göre özgün ve yeni fikirlerin ortaya çıkışı, devrimci savaşların öncesinde veya sonrasına rastlamaktadır. Bu duruma Commons, Savaş Çevrimi adını vermektedir. Bu çevrimin dönüm noktaları 1689 İngiliz Devrimi, 1789 Fransız devrimi, 1861 Amerikan Devrimi, 1848 Avrupa Devrimi ve 1914’lerden itibaren ortaya çıkan birçok devrime rastlamaktadır. Commons bu devrimlerin hemen öncesinde ve sonrasında ortaya çıkan sosyal ve siyasal görüşlerin, sonraki dönemlerde de uzun süre etkili olduklarını ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Kurumcu iktisadın anavatanı Amerika’dır.

Yanıt Açıklaması: Neoklasik iktisat iki temel aksiyon üzerine kurulmuştur. Bunlardan biri maksimizasyon diğeri de rasyonellik ilkesidir.

Yanıt Açıklaması: İşlem maliyetleri, iktisadi değerlerin sahiplenebilme hakkının bireyler arasında değiştirilmesi ve bireylere özgü bu hakların uygulanabilmesi sırasında ortaya çıkan maliyetlere denir. Bu çerçevede, sözleşme yapma, bilgi edinme, ölçme ve danışmanlık maliyetleri de işlem maliyeti çerçevesinde ele alınmaktadır. Üretim maliyetleri mal ve hizmetlerin üretimde , işlem maliyetleri ise mal ve hizmetlerin el değişmesi sırasında ortaya çıkmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Gazali

Yanıt Açıklaması: Keynes ünlü sözünde “Uzun vadede hepimiz ölüyüz” diyerek özellikle kısa vade ile ilgilendiğini vurgulamıştır. Kısa vadede teknolojideki değişmeleri ihmal edebilir, böylece gelir düzeyinin istihdam düzeyi arasında kuvvetli bir karşılıklı ilişki olduğunu kabul edebiliriz. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Devlet kriz dönemlerinde genişletici para politikası aracılığıyla faiz oranlarının düşmesini sağlayarak özel yatırımların artmasını sağlayabilir.

Yanıt Açıklaması: Keynes iktisadi yatırımı yeni sermaye malı satın alımı olarak tanımlamıştır. Burada iktisadi yatırım ve finansal yatırımı birbirinden iyi ayırt etmek gerekir. Finansal yatırım pay senedi ve tahvil gibi finansal araçların satın alınmasını ifade eder. Keynes'e göre, finansal yatırımlar yatırım sayılamaz çünkü finansal yatırım doğrudan sermaye malı satın alımını ifade etmez, finansal yatırımlar basitçe bireylerin tasarruflarını değerlendirmek için kullandıkları alternatifler araçlardır. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Keynes, ücret kesintilerinin krizle mücadele etmek için iyi bir politika olmadığına ekonomik kesimleri oldukça ikna etmeyi başarmıştır.

Yanıt Açıklaması: Jevons’un Politik İktisat Teorisi adlı eserinin ikinci bölümünün başlığı “Haz ve Elem Teorisi”dir.

Yanıt Açıklaması: Marjinalistlere göre bir malın değeri, sağladığı faydaya bağlıdır ve bu fayda da geçmişten değil, şimdi ve gelecekte yapılacak tüketimden kaynaklanmaktadır.Dolayısıyla bir malın fiyatını belirleyen unsur, geçmişte o malı ödemek için maliyete katlanıldığı değil, tüketicinin o malı tüketmekle ne kadar fayda elde etmeyi umduğudur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Friedman'a göre devletin yapması gereken işler teknik tekelleri engellemek, ekonomik oyun kurallarının uygulanmasını sağlamak ve ithalatlarda hakemlik yaparak rekabeti geliştirmektir.

Yanıt Açıklaması: Kurumcu iktisat dendiğinde hemen akla, yazımına 1895 yılında başladığı ve binbir macera sonucu 1899 yılında yayınlanan Aylak Sınıfın Teorisi isimli kitabıyla Thorstein Veblen gelir. Yaptığı eleştirilerin tümüne katılınmasa da Veblen’in Amerikan toplumunu en iyi eleştiren düşünürler arasında yer aldığı kabul edilmektedir. Hatta C. W. Mills, Veblen için “Amerika’nın yetiştirdiği en iyi Amerika eleştirmeni” demektedir (Mills, 1957: XI). Veblen Amerikan toplumunu, yağmacı, saldırgan israfçı ve işbirliğine dayanmayan bir toplum olarak görür.