İktisadi Düşünceler Tarihi

Yanıt Açıklaması: Veblen, ekonominin konularını üretken ya da açgözlü bir amaca hizmet etmesine göre iki gruba ayırmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Yeni klasik iktisadın öncüleri Amerikalı Robert Lucas Jr., Thomas Sargent, Edward Prescott ve Neil Wallace rasyonel beklentiler üzerine önemli çalışmalar yayımlamışlardır. Ayrıca, İngiltere’de Patrick Minford yeni klasik iktisat okulunun önde gelen isimleri olmuşlardır.

Yanıt Açıklaması: İşlem maliyetleri, iktisadi değerlerin sahiplenebilme hakkının bireyler arasında değiştirilmesi ve bireylere özgü bu hakların uygulanabilmesi sırasında ortaya çıkan maliyetlere denmektedir .

Yanıt Açıklaması: Kurumcu iktisatçı Thortein Bunde Veblen israfçı tüketim üzerinde durmuştur. Gösterişçi tüketimde bir mal veya hizmetin faydası, sahip olduğu niteliklerden değil, kişinin alım gücünün yüksekliğini yansıtarak başkalarına gösteriş yapmanın verdiği hazdan kaynaklanmaktadır. Tüketim türünde, malın niteliklerinin değil, onun pahalı olması, yani bir güç gösterisini sergilediği için pahalı olmanın bizzat kendisi bir değer ifade etmektedir. Tüketim üzerindeki bu etkiye literatürde “Veblen etkisi” denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Keynes’in yaşadığı dönemde batı ekonomilerinde büyüme oranının hızla düşüyor olması, Keynes’i bu gibi konulara çözüm aramaya yönlendirmiştir. Batı dünyasının özel sektör girişimine dayalı ekonomileri Birinci Dünya Savaşı sonrasında savaş öncesine nazaran enerjisini kaybetmekteydi

Yanıt Açıklaması: Sermayenin gelecekteki gelirlere yapacağı katkı üç unsura bağlıdır: • Sermayenin üretkenliği, • Firmanın sattığı ürünün fiyatına yapacağı katkı, • Yeni sermayenin kullanımıyla birlikte ortaya çıkacak ücretlerdeki artış ve ham madde maliyeti. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Neoklasik iktisat iki temel aksiyom üzerine kurulmuştur. Bunlardan birisi maksimizasyon diğeri de rasyonellik ilkesidir. Marjinalizmle birlikte iktisatta, tümevarımdan ziyade tümdengelimsel yöntemler ağırlık kazanmaya başlamıştır. Marjinalistler bir malın üretimi sırasında geçmişte katlanılan büyük maliyetlerin zorunlu olarak o malın fiyatının yüksek olmasını gerektirmediğini ileri sürmektedirler. Bunlara göre bir malın değeri, sağladığı faydaya bağlıdır ve bu fayda da geçmişten değil, şimdi ve gelecekte yapılacak tüketimden kaynaklanmaktadır. Emek Değer teorisi ise Neo-Klasik iktisat tarafından değerin kaynağını açıklamakta yetersiz görülmekte, değerin kaynağı fayda ile açıklanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Emeğin sermaye ile ikamesi sonucu ortaya çıkan işsizliğe “teknolojik işsizlik” denir. Klasik yaklaşım uzun dönemde teknolojik işsizliğin söz konusu olamayacağı görüşüne sahiptir. Marx ise teknolojik işsizliğin uzun dönemde de geçerli olacağını ortaya koyarak, “Say Kanunu” nu ve onun çıkarımı olan tam istihdam öngörüsünü reddetmiş olur.

Yanıt Açıklaması: Eski kurumcu iktisat Thorstein Veblen ve John R. Commons'un görüşlerine dayanmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İktisat teorisini; “tarihsel, iktisadi, siyasal ve sosyal olayların içgüdesel-alışkanlıklara bağlı insan davranışları tarafından biçimlenen grup özellikleri tarafından belirlenir ve en iyi bunlarla betimlenebilir” olarak tanımlayan Kurumcu iktisatçı Thorstein Bunde Veblen’dir (1857-1929).

Yanıt Açıklaması: Çalışmalarını eski kurumculardan Thorstein B. Veblen, iş çevrimi kurumunu geliştiren Wesley C. Mitchell, ekonomide çarpan ve hızlandıran ilişkisinin öncülerinden John Maurice Clark ve John R. Commons’ın görüşlerinin çizdiği çerçevede sürdüren John K.  Galbraith,Gunner Myrdal, Waren J. Samuels gibi düşünürlere neokurumcu da denmektedir. Aralarında R. Coase, Williamson, D. North, Posner gibi iktisatçıların bulunduğu ve yerleşik iktisadın kavramsal araçlarını kurumsal iktisadın inceleme konularına uyarlayarak yerleşik iktisadın alanını genişleten iktisatçılara da yeni kurumcular denmektedir.

Yanıt Açıklaması: 1968’de İsviçreli iktisatçı Karl Brunner (1926-1989)’in Federal Reserv Bank Saint Louis Review’de yayınlanan makalesinde “Monetarizm” kavramını ilk kez kullanılarak 1920’lerde bilinen ve sonra unutulan para prensiplerini başka bir deyişle klasiklerin miktar teorisini yeniden hatırlatmıştır.

Yanıt Açıklaması: Chamberlin literatürde iki uç olan tam rekabet piyasası ile tekel piyasası arasında tanımlanabilecek tekelci rekabet adıyla yeni bir piyasa türünden bahseder. Bu piyasada firmalar, birbirinin aynısı olmayan ama tüketicinin aynı ihtiyacını karşılayan, yani birbiri yerine ikame edilebilir özellikler taşıyan ürünler üretirler. Firmalar, ürünlerini sanki rakip firmalarınkinden çok değişikmiş gibi farklılaştırır, tüketicinin kendi malları yerine diğer malları satın almaması için reklam ve tanıtım yaparlar. Bu yönüyle tekel gibidirler. Ama fiyatı yükselttiklerinde, bütün çabalarına rağmen, tüketicilerinin bir kısmının rakip firmaların ürünlerini almalarına da engel olamazlar. Yani her bir firmanın malına olan talep eğrileri, malın ikâme edilebilirliğine bağlı olarak, tekel ile tam rekabet piyasasının arasında bir eğimle, negatif eğimlidir.

Yanıt Açıklaması: Tekelci rekabet piyasası.

Yanıt Açıklaması: Rasyonel Beklentiler Teorisi, monetaristlerden bir adım daha ileri giderek fertlerin uyumcu değil, rasyonel beklentiler içinde olduğunu ve bu nedenle iktisat politikaları karşısında hemen aktif bir tavır takınıp iktisat politikasını tamamen etkisiz hâle getirebildiğini ileri sürmektedir. Çünkü bütün ekonomik birimler doğru modeli ve onun parametrelerini bilirler; politika yapımcılarının bütün reaksiyonlarını hesaba katarlar. Bir tahmine varabilmek için de ekonomik model çerçevesi içindeki bütün bilgileri elde eder ve kullanırlar.

Yanıt Açıklaması: Stagflasyon ekonominin eksik istihdam ve potansiyel üretim seviyesinin altında olmasına karşılık genel fiyat seviyesinin yükseldiği durumdur.

Yanıt Açıklaması: 19. yüzyılda soyutlamacı ve neoklasik iktisada ilk tepkiler Tarihçi Okul tarafından verilmiştir. Tarihçiler, zaman ve mekândan bağımsız bir iktisadi açıklamanın olamayacağını ifade ederler. Tarihçilerin görüşleri, İngiltere ve Fransa’da da ilgi görse de Alman Tarihçi okulu iktisadi düşünce tarihinde daha çok temayüz etmiştir. Öncüleri arasında W. Rosher, B. Hildebrand ve K. Knies gibi düşünürlerin bulunduğu Alman Tarihçi Okulunun en ünlü temsilcileri G. Schmoller ve W. Sombarttır. Tarihçi Okul, esas olarak, yerleşik iktisadın doğal düzen varsayımına dayalı olarak bütün toplumlarda benzer yasaların olduğu ve iktisat biliminin bu yasaları ortaya çıkarmakla görevli olduğu tezine karşı çıkar. Tarihçi Okula göre toplumsal kurallar zaman içinde değiştiği için, bütün zamanlarda geçerli toplumsal kuralları keşfetme gayreti doğru değildir. Bütün toplumlar için geçerli kuralların olmaması, farklı toplumlarda farklı uygulamaların yapılmasına, böylece devletin ekonomiye müdahalesine kapı aralanıyordu.

Yanıt Açıklaması: Fisher'e göre dolanımdaki para miktarındaki artış aynı oranda enflasyona yol açar.

Yanıt Açıklaması: Friedman’a göre Chicago geleneği, 1930’lar ve 1940’lar boyunca parasal konulara ve para teorisine eğilen, paranın problem olduğunu öne süren ve miktar teorisini geliştiren bir yaklaşımdır; İlk kuşak Chicago Miktar Teorisinden farkı öncelikle, V sabit veya istikrarlı değildir. Piyasadaki para sabit kalsa bile banka sisteminin özellikleri nedeniyle para miktarı değişmektedir; bu nedenle hükümet V’deki değişmeleri dengelemek için M’yi ayarlamalıdır.

Yanıt Açıklaması: Firma davranışlarının çözümlenmesinde marjinal değerleri kullanan ve monopol teorisine ilk önce katkıda bulunan Augustin Cournot adlı iktisatçıdır.