Sosyal Güvenlik Hukuku

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal güvenlik kurumu genel kurulu 3 yılda bir kez toplanır.

Yanıt Açıklaması: 4. maddenin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı sayılanların her ay için otuz tam gün prim ödemesi zorunludur. Kuruma fiilen ödenmeyen prim tutarları, gelir vergisi ve kurumlar vergisi uygulamasında gider yazılamaz. Prim borçları, katma değer vergisi iade alacağından mahsubu suretiyle de ödenebilir. Kurum, prim ve her türlü alacaklarını, işverenlere olan borçlarından mahsup etmek suretiyle tahsil etmeye yetkilidir. Primlerin özel ödeme şekilleri kullanılmak suretiyle ödenmesi zorunluluğunu getirmeye ve primlerin yatırılacağı tahsilat kuruluşlarını belirlemeye Kurum yetkilidir.

Yanıt Açıklaması: İstek üzerine yapılan emekliye sevk onaylarında yetkili makam kamu idaresinin en yüksek amiridir.

Yanıt Açıklaması: Geçici olarak yurt dışında görevlendirilen işçiler ve kamu görevlileri (m.60/ a/1’de sıralanan sigortalılar) bu kapsamda yurt dışında tedavi imkânından faydalanabilirler (m.66/a). Görevlendirmelerin Kurumca belirlenen usule yahut da kamu kurumlarının mevzuatlarına uygun olarak yapılmış olması gerekir. Yurt dışında geçici süre ile görevlendirilmiş olan genel sağlık sigortalıları ancak acil hâllerde yurt dışında tedavi hizmeti alabilirler. Acil hâllerde yurt dışında aldıkları tedavi hizmetleri genel sağlık sigortası tarafından finanse edilir. Yurt dışında tedavi imkânından sigortalının yalnızca kendisi istifade eder. Bakmakla yükümlü oldukları kişiler sigortalı ile birlikte yurt dışında bulunsalar dahi sağlık hizmetlerinden yararlanamazlar. Geçici görevlendirmelerde ödenecek sağlık hizmet bedellerinin Kurumca karşılanacak kısmı, aynı tedavi için yurt içinde sözleşmeli sağlık hizmet sunucularına ödenen tutarı geçemez. Bu düzenleme farklı yönlerden eleştirilebilir ise de görevlendirmeleri kontrol imkânı bulunmayan SGK’nin bu alanda suistimalin önüne geçebilmek için getirdiği bir tedbir hükmü olarak kabul edilmelidir. Yurt dışında sürekli görevlendirilme, ilgili yönetmelik hükümlerine göre yurt dışında 6 aydan fazla görevlendirmeyi ifade eder (GSS İşlemleri Yön. m.44/2). Sürekli olarak yurt dışında görevlendirilmiş bulunan genel sağlık sigortalılarından (m.60/1/a/1’de sıralanan sigortalılar) “işverenleri tarafından Kurumca belirlenen usule uygun olarak veya kamu idareleri için özel mevzuatlarında belirtilen usule uygun olarak sürekli görevle yurt dışına gönderilenler ile bunların yurt dışında birlikte yaşadıkları bakmakla yükümlü olduğu kişiler” yurt dışında tedavi hizmetlerinden faydalanırlar (m.66/b). Yurt dışında sürekli görevlendirmelerde yurt dışından alınacak sağlık hizmetlerin bütününün SGK tarafından karşılanması söz konusu değildir. Yurt dışında sağlanan sağlık hizmetlerinin Kurumca karşılanacak miktarı, aynı tedavi için yurt içindeki sözleşmeli sağlık hizmet sunucularına ödenen tutarı geçemez. Bu tutarı aşan kısım, işverenler tarafından ödenir. Kanuni düzenlemede işverenlere yük yüklenmesi de dikkat çekici, sigortalıyı koruyucu bir düzenleme niteliğindedir. Yurt dışında tedavi için, genel sağlık sigortalısının ve bakmakla yükümlü bulunduğu kimselerin hastalığının Türkiye’de tedavisinin mümkün olmadığı, yurt dışında tedavisinin mümkün olduğuna dair kurumla sözleşmeli sağlık hizmet sunucuları sağlık kurulu tarafından bir rapor ile durumun tespit edilmiş olması; bu raporun Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış bulunması hâlinde bu hastalığın yurt dışında tedavisi için yurt dışında yapılacak tedavi giderleri SGK tarafından karşılanır (m.66/c). Bu çerçevede yurt dışına sevk edilen kişilerin sağlık hizmeti bedelinin tümü ödenir. Kanun koyucu, bu ödemelere bir sınır getirmiştir. Bu sınır, “Bu tutar varsa Kurumun yurt dışında sevke konu tedaviye ilişkin sözleşmeli olduğu sağlık hizmet sunucularına ödenen tutarı geçemez.” şeklinde konmuştur.

Yanıt Açıklaması: İşveren, işyeri sahipleri; işyeri defter, kayıt ve belgelerini ilgili olduğu yılı takip eden yıl başından başlamak üzere on yıl süreyle, kamu idareleri otuz yıl süreyle, tasfiye ve iflâs idaresi memurları ise görevleri süresince saklamak ve Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilen memurlarınca istenmesi hâlinde on beş gün içinde ibraz etmek zorundadır (86/2).

Yanıt Açıklaması: İşveren ve sigortalı arasında çağrı üzerine çalışmaya dayalı yazılı iş sözleşmesinde taraflar arasında çalışma süresi gün, hafta ve ay olarak belirlenmemiş ise sigortalının ay içindeki prim ödeme gün sayısı haftalık çalışma süresi en az yirmi saat kararlaştırılmış sayılarak bir üstteki paragrafa göre hesaplanır (m.80/1/ı).

Yanıt Açıklaması: Kamu idareleri vazife malullüğüne sebep olan olayı; o yer yetkili kolluk kuvvetlerine veya kendi mevzuatına göre yetkili mercilere derhal, Kuruma da en geç on beş iş günü içinde bildirmekle yükümlüdür

Yanıt Açıklaması: Memurlar ve diğer kamu görevlileri, 5510 sayılı Kanun'da m.4/c kapsamında sigortalılar olarak sigortalı sayılanlar arasında yer almaktadırlar.

Yanıt Açıklaması: Hükümde iki yıl geçmekle zaman aşımına uğrayan hakkın beş yıl geçmekle tamamen ortadan kalması kabul edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Aşağıda sayılan kimseler ve bunların bağımlıları genel sağlık sigortalısı sayılmazlar: • Sigortalılıkları askerlik süresince de devam edenler hariç olmak üzere askerlik görevini er ve erbaş olarak yapmakta olanlar (m.6/1), • Yedek subay okulu öğrencileri, • Yabancı bir ülkede kurulu bir kuruluş adına ve hesabına Türkiye’ye gönderilen ve kendi ülkesinde sosyal sigortalı olduğunu belgeleyenler, • İsteğe bağlı sigortalı olan yabancı ülke vatandaşlarından Türkiye’de yerleşik olma hâli bir yılı doldurmayanlar, • Türkiye’de bağımsız çalışan ve yabancı ülkede ikamet eden ve o ülkede sigortalı olduğunu belgeleyenler, • Yabancı ülkede ikamet eden ve o ülkede sürekli ikamet eden, o ülke vatandaşlığını iktisap etmiş ve sigortalı olan Türk vatandaşlarından Türk kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde istihdam edilenler, • Türk vatandaşı olup da bulunduğu yabancı ülkede sigortalı olan ve kamu idarelerinin dış temsilciliklerinde sözleşmeli olarak istihdam edilen kişiler, • Ceza infaz kurumlarında tutuklu ve hükümlü olarak bulunanlar, • Mütekabiliyet ilkesi dikkate alınmak şartıyla Türkiye’de bir yıldan az süreli ikamet eden yabancılar, • 30/05/1978 tarihli ve 2147 sayılı ve 8/5/1985 tarihli ve 3201 sayılı kanunlara göre borçlanarak aylık bağlanan Türk vatandaşlarından Türkiye’de ikamet etmeyenler, • Yurt dışında ikamet edip de Türkiye’de kendi adına ve hesabına çalışan Türk vatandaşlarından ikamet ettikleri ülke sosyal güvenlik sistemine tabi olduklarını ve sağlık ya da hastalık sigortası kapsamında sigortalı olduklarını belgeleyenler (m.60/III), • Kamu idareleri, kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar, kamu yararına faaliyet gösteren dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflar tarafından tam burs sağlanan ve Yükseköğretim Kurulu tarafından ayrılan kontenjanlar dâhilinde yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler (Bu öğrencilerin sağlık giderleri 2547 sayılı Kanun m.46-47 hükümlerine göre üniversite bütçelerine konulan ödenekten karşılanır.).

Yanıt Açıklaması: 5434 sayılı Kanun’da dul ve yetim aylığı bağlanabilmesi için iştirakçinin (sigortalının) en az 10 yıldan beri fiilî hizmetinin varlığı aranırdı. 5510 sayılı Kanun ile bu süre 5 yıla düşürülmüştür (m.32). Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 5510 sayılı Kanuna göre, aylıksız izin alan 4/1, c’li sigortalıların aylıksız izinli oldukları süreler için genel sağlık sigortası primi işverenleri tarafından ödenir.

Yanıt Açıklaması: 5510 sayılı Kanuna göre, iş kazası ve meslek hastalığı sigortasından sigortalının ölümü nedeniyle kendisine gelir bağlanmış olan kız çocuklarının evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları gelirlerinin 2 yıllık tutarı evlenme ödeneği olarak verilir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Ayrıca m.4/c kapsamında sigortalılar kapsamına (i) Kuruluş ve personel kanunları veya diğer kanunlar gereğince seçimle veya atama yoluyla kamu idarelerinde göreve gelenlerden bu görevleri sebebiyle kendilerine ilgili kanunlarında Devlet memuru gibi emeklilik hakkı tanınmış olanlardan hizmet akdi ile çalışmayanlar, (ii) Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Belediye başkanları, İl Encümeninin seçimle gelen üyeleri, (iii) 5510 sayılı Kanun m.4/c kapsamında iken Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu kapsamında kurulan sendikalar, sendika şubeleri ve konfederasyonların başkanları ve yönetim kuruluna seçilenler den aylıksız izne ayrılanlar, (iv) Harp okulları ile fakülte ve yüksekokullarda, Milli Savunma Bakanlığı hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken askerî öğrenci olanlar ile astsubay meslek yüksekokulları ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tâbi tutulan adaylar, (v) Polis Akademisi ile fakülte ve yüksek okullarda, Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Emniyet Genel Müdürlüğü hesabına okumaya devam eden öğrenciler ile polis nasbedilmek üzere Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, (vi) Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi ile fakülte ve yüksekokullarda Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına okuyan veya kendi hesabına okumakta iken Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına okumaya devam edenler ile subay ve astsubay naspedilmek üzere temel askerlik eğitimine tabi tutulan adaylar, (vii) Sözleşmeli er ve erbaşlar, (viii) Geçici m.4’e göre 5434 sayılı kanun hükümleri uygulanacaklar da girerler

Yanıt Açıklaması: Sağlık hizmet sunucusu, hizmetlerini Sağlık Bakanlığının koyduğu kurallara ve SGK ile yaptığı anlaşmaya uygun olarak sunmakla yükümlüdür. Ayrıca 5510 sayılı Kanun’dan doğan birtakım yükümlülükleri de bulunmaktadır. Bunlar; Sır saklama yükümlülüğü Sunduğu sağlık hizmetleri ile ilgili belge tutma ve bilgi verme yükümlülüğü Başvuru sahibinin belgelerini kontrol etme yükümlülüğü Kurumun denetimine katlanma yükümlülüğüdür. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde genel sağlık sigortası kurulmasına ilişkin çalışmalar 1967 yılında başlamıştır.

Yanıt Açıklaması: Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmaya başlamış olup çalışmaya başlamadan önce ilgili mevzuatına göre alınmış ve en az % 40 oranında özürlü olduklarını gösterir sağlık kurulu raporu bulunanlar ile en az % 40 oranında doğuştan özürlü olduklarını belgeleyenlerden aylık talep tarihinde bu Kanun’un 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlara; en az 5400 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş ya da emekli keseneği ödenmiş olması kaydıyla, istekleri hâlinde bu madde hükümleri esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanır

Yanıt Açıklaması: GSS sigortalılığı m.4/a, b ve c kapsamındaki zorunlu sigortalılar bakımından bu niteliğin kaybedildiği tarihte sona erer. Zorunlu sigortalılığın sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle sigortalılığı sona eren kimseler, genel sağlık sigortasından faydalanırlar (m.67/4). Eğer bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle bakmakla yükümlü olduğu kişiler dâhil sağlık hizmetlerinden yararlandırılırlar (m.67/4).