Toplu İş Hukuku

Yanıt Açıklaması: Kendilerine 42. madde hükmü uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tabliğ edildiği tarihten itibaren altı işgünü içinde mahkemeye yapabilir (m.43/I).

Yanıt Açıklaması: Ortaya çıkan toplu hak uyuşmazlığının çözümlenmesinde arabuluculuk ve tahkim gibi barışçı çözüm yollarına veya grev ve lokavt gibi mücadeleci çözüm yollarına başvurulamaz. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununda toplu hak uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde yorum davası ve eda davası açılabileceği öngörülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Toplu iş sözleşmesinin yapılmasındaki safhalar şunlardır: • Yetki tespiti, • Toplu görüşmeye çağrı, • Toplu görüşme, • Toplu iş sözleşmesinin imzalanmasıdır. Ancak uyuşmazlık çıkması halinde arabuluculuğa gidilir.

Yanıt Açıklaması: A şıkkı doğrudur. Toplu çıkar uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde başvurulan bir diğer yol, arabuluculuktur. Arabuluculukta uzlaştırmadan farklı olarak, arabulucu sadece tarafların anlaşmasına yardımcı olmak ve uyuşmazlığı gidermeye çalışmakla görevlidir. Bu faaliyetinin neticesinde bir anlaşma sağlanamazsa, arabulucunun görevi sona erer. Uzlaştırmada olduğu gibi arabulucu bir uzlaşma metni hazırlayamaz ve bunu taraflara tavsiye edemez.

Yanıt Açıklaması: Kuruluşlar genel kurulları kararıyla nakit mevcudlarının yüzde kırkından fazla olmamak üzere sanayi ve ticaret kuruluşlarına yatırımda bulunabilirler

Yanıt Açıklaması: Bu bağlamda belirtmek gerekir ki, toplu iş sözleşmeleri yürürlük süresi sona erdiğinde bu sözleşmeden doğan haklar da sona ereceğinden, yeni bir toplu iş sözleşmesi bağıtlanmamışsa ortaya çıkacak boşluğu doldurmak üzere, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 36. maddesinin ikinci fıkrasında, her ne sebeple olursa olsun sona eren toplu iş sözleşmesinin bireysel iş sözleşmesine ilişkin (normatif) hükümlerinin yenisi yürürlüğe girinceye kadar iş sözleşmesi hükmü olarak devam edeceği öngörülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Koruma, düzen, barış, adil gelir dağılımı ve devletin düzenleme alanının sınırlanması toplu iş sözleşmelerinin işlevleridir.

Yanıt Açıklaması: İş koşullarının tekrar tartışmaya açılamaması, toplu sözleşmede yer alan bir barış hükmü gereği sadece toplu sözleşmede kararlaştırılan iş koşullarıyla sınırlı olmasına nispi barış borcu adı verilir.

Yanıt Açıklaması: Yorum davasında, İş Mahkemesi iki ay içinde karar verir. Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması halinde bölge adliye mahkemesi uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.

Yanıt Açıklaması: B şıkkı doğrudur. A ve E şıkkı yanlıştır. Hak uyuşmazlığında, işçi ya da işverenin iş ilişkisinin temelini oluşturan mevzuat, toplu iş sözleşmesi ve iş sözleşmesinde öngörülen hakların hiç ya da gereği gibi yerine getirilmemesinden ortaya çıkan bir uyuşmazlık söz konusudur. C ve D şıkkı yanlıştır. Hak uyuşmazlıklarından farklı olarak, menfaat uyuşmazlıklarında, taraflar arasında mevcut bir hakkın hiç ya da gereği gibi yerine getirilmemesinden değil, daha önce mevcut olmayan yeni bir hakkın tanınması, yeni bir hakka ilişkin yeni bir düzenleme yapılması amacıyla ortaya çıkan bir iş uyuşmazlığı söz konusu olmaktadır. Söz gelimi; işçi ücretlerinde yapılacak artışlar, o güne kadar ödenmekte olan ikramiye sayısının toplu iş sözleşmesiyle ikiden üçe çıkarılması, yıllık izin sürelerinin arttırılması veya çalışma sürelerinin azaltılması gibi hallerde ortaya çıkan uyuşmazlıklar, menfaat uyuşmazlığıdır.

Yanıt Açıklaması: Toplu iş sözleşmesine taraf olan sendikanın tüzel kişiliğinin sona ermesi, faaliyetinin durdurulması, işçi sendikasının yetkiyi kaybetmesi ve toplu iş sözleşmesinin uygulandığı işyerlerinde işverenin veya işyerinin girdiği işkolunun değişmesi toplu iş sözleşmesini sona erdirmez (m.37/I). Bu nedenle I de verilen bilgi yanlış. II ve III de verilen bilgiler doğrudur.

Yanıt Açıklaması: Grevden söz edilebilmesi için işçilerin topluca çalışmamak suretiyle işi bırakmaları şarttır.

Yanıt Açıklaması: Grevin kanuni bir grev niteliğini taşıması için mutlaka işçi sendikası tarafından Kanunda belirlenmiş usule uygun olarak alınmış bir iş bırakma kararının mevcut olması gereklidir.

Yanıt Açıklaması: Toplu iş sözleşmelerinin iş sözleşmeleri üzerinde genel ve objektif bir hukuk normu gibi doğrudan ve emredici etki göstermesi kural olmakla birlikte Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 36. maddesinin birinci fıkrasına göre, toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmelerine aykırı hükümlerin bulunması halinde iş sözleşmelerinin işçi lehindeki hükümleri geçerlidir

Yanıt Açıklaması: Kuruluş genel kurulunca, taşınmaz satın alınması veya mevcut taşınmazların satılması hususunda yönetim kuruluna yetki verilebilir. Aksi takdirde taşınmaz mal satışına karar verme yetkisi kuruluşun genel kuruluna aittir (m.11/g).

Yanıt Açıklaması: Toplu iş sözleşmesi tarafı olma hakkı “ehliyet” kavramı ile açıklanır. Toplu iş sözleşmelerinin işçi tarafı, işçi sendikalarıdır. İşveren tarafı ise işveren veya işveren sendikası olabilmektedir. Yürürlükteki mevzuatımıza göre konfederasyonların toplu iş sözleşmesi yapma ehliyetleri yoktur.

Yanıt Açıklaması: Toplu çıkar uyuşmazlıklarında toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantıya taraflardan birinin gelmemesi, geldiği halde görüşmeye başlamaması, toplu görüşmeye başladıktan sonra toplantıya devam etmemesi veya toplu görüşme için kararlaştırılan ilk toplantı tarihinden itibaren altmış günlük toplu görüşme süresi içerisinde tarafların anlaşamadıklarını bir tutanakla tespit etmeleri yahut toplu görüşme süresinin anlaşma olmaksızın sona ermesi hallerinde, tarafların grev ve lokavta ya da zorunlu tahkim yoluna gitmelerinden önce uyuşmazlığın çözümlenmesi için taraflar olağan arabuluculuk yoluna başvururlar.

Yanıt Açıklaması: İşye­rinde çalışan işçi sayısı kapsamında, işyerinin ana faaliyet konusu olan işte çalışan işçiler, yardımcı iş­lerde çalışan işçiler dahil olmak üzere bütün çalışan işçiler dikkate alınmalıdır. Tam süreli ve kısmi iş sözleşmesi ile çalışan bütün işçiler dikkate alınma­lıdır. İşyerinde alt işveren veya alt işverenler varsa, alt işverene bağlı olarak çalışan işçiler, çoğun­luk tespitinde dikkate alınmayacaklardır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Grev Cumhurbaşkanınca ertelendiğinde veya grevin işçiler tarafından grev oylaması yoluyla uygulanmaması sağlandığında yahut mahkeme kararıyla grev durdurulduğunda grev engeli ortaya çıkmış olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Toplu iş sözleşmelerinin işlevleri şunlardır: • Koruma işlevi, • Düzen işlevi, • Barış işlevi, • Adil gelir dağılımı işlevi, • Devletin düzenleme alanının sınırlanması işlevi, • Ekonomiyi etkileme işlevi.