Bireysel İş Hukuku

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu anlamında işveren vekili sayılmak için işyeri yönetiminin herhangi bir seviyesinde görev almak yeterlidir. Usta, ustabaşı, posta başı, formen, fabrika müdürü, nihayet şirketin genel müdürü de işveren vekili sıfatı taşır.

Yanıt Açıklaması: Alt işveren işçileri asıl işverene ait işyerinde çalışmaları hâlinde İş Kanunu anlamında bir asıl işveren-alt işveren ilişkisinden bahsedilebilir. Asıl işveren kendi işçileri ile yan yana birlikte çalışan alt işveren işçilerinden de sorumlu kılınmıştır. Fason iş verme biçiminde adlandırılan ve alt işverenin işi kendi bağımsız işyerinde gördüğü hâllerde İş Kanunu çerçevesinde bir asıl işveren alt işveren ilişkisinden bahsedilemez.

Yanıt Açıklaması: • Yasama • Yürütme • Yargı

Yanıt Açıklaması: I. Çocuk ve Genç İşçiler Bakımından II. Kadın İşçiler Bakımından III. Yabancılar Bakımında tümü

Yanıt Açıklaması: İşçilere normal bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin gıda, konut, giyim, sağlık, ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden karşılamaya yetecek ücret asgari ücrettir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Devralan işveren, işçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür (İK m.6, f.2). İşçinin kıdemine bağlanan ihbar süreleri, kıdem tazminatı, yıllık izin miktarı gibi haklar, devreden işveren yanında işe başladığı tarihten itibaren hesaplanır.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nun 2. maddesi uyarınca işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren denir. Şirket, dernek, vakıf gibi özel hukuk tüzel kişileri işveren olabileceği gibi üniversite, belediye, devlet gibi kamu tüzel kişileri de işveren olabilir. İşveren olmanın iki önemli niteliği vardır; • İş sözleşmesinin tarafı olma, • Sözleşmeden kaynaklanan yönetim hakkını en üst düzeyde kullanma.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nun 2. maddesine göre iş sözleşmesiyle çalışan gerçek kişiye işçi denir. Kişinin işçi sıfatı taşımasında belirleyici olan iş sözleşmesi ile çalışmasıdır, yaptığı işin niteliği önem taşımaz.

Yanıt Açıklaması: İç yönetmelik hükümleri iş sözleşmesinin bir parçası niteliği taşıdığı için kaynaklar hiyerarşisinde iş sözleşmeleri ile aynı sıradadır. Bu nedenle yasaların ve toplu iş sözleşmelerinin altında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Kural olarak işçinin kişisel özelliklerinin önemli olduğu kabul edilerek işçinin işi bizzat yapmakla yükümlü olduğu öngörülmüştür. Belirtmek gerekir ki işin bizzat ifası, yapılacak işin nitelikli işçi gerektirmesi hâlinde olduğu gibi, niteliksiz işçi tarafından yerine getirilebilecek olması durumunda da geçerlidir. İş görme borcunun bizzat yerine getirilmesinin sonucu olarak işçinin ölümü hâlinde iş sözleşmesi sona erer, mirasçılarla devam etmez. Bu nedenle (I) ve (II) yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: 397. madde

Yanıt Açıklaması: İşverenin borçlarından bir diğeri eşit davranma borcudur. Eşitlik ilkesinin temelinde adalet ve hakkaniyet düşüncesi yer alır. Eşitlik ilkesi eşit durumda olanlara eşit davranılmasını öngörür, ayrım yapılmasını yasaklar. İş Kanunu’nun 5. maddesinde de, Anayasanın 10. maddesi ve uluslararası düzenlemelere paralel olarak eşit davranma ilkesi düzenlenmiştir. Buna göre, “İş ilişkisinde dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayırım yapılamaz” (m.5, f.1).

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesi, bir özel hukuk sözleşmesidir. İş sözleşmesi tarafların serbest iradelerine dayanır. İşçi tarafı daima bir gerçek kişidir. İşveren tarafı ise gerçek veya tüzel kişi hatta tüzel kişiliği olmayan kurum veya kuruluş olabilir (İK m.2).

Yanıt Açıklaması: Kanunda; • Belirli süresi 1 yıl veya daha fazla olan iş sözleşmeleri (İK m.8, f.2), • Çağrı üzerine çalışma sözleşmesi (İK m.14, f.1), • Uzaktan çalışma sözleşmesi (İK m.14, f.4), • Takım sözleşmesi (İK m.16, f.2), • Ondört yaşını doldurmamış çocukların sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalıştırılması amacıyla yapılacak sözleşme (İK m.71, f.1), • Basın İş Kanunu gereğince gazetecilerle yapılan iş sözleşmesi (Basın İK m.4, f.1), • Deniz İş Kanunu gereğince gemi adamlarıyla yapılan iş sözleşmesi (Deniz İK m.5), bakımından yazılı şekil zorunluluğu getirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesinde işçi; yapılacak işin türü, niteliği, işin yapılma yeri, zamanı ile yöntemi bakımından işverenin talimatları ile bağlıdır. İşveren, yönetim hakkı çerçevesinde vereceği talimatlarla iş edimini düzenlerken işçinin talimatlara uyma borcu bulunmaktadır. İşte bu ilişki kişisel-hukuki bağımlılık olarak adlandırılır. İşçi, iş görme borcunu işverenin yönetim, gözetim ve denetimi altında yerine getirir. İşveren belirli koşulların varlığı hâlinde işçiye disiplin cezası uygulayabilir. Diğer iş görme borcu doğuran sözleşme ilişkilerinde de az veya çok bağımlılık ilişkisi görülebilir. Ancak, iş ilişkisinde bu bağımlılık daha yoğun olarak ortaya çıkar.

Yanıt Açıklaması: Toplu iş sözleşmeleri işyerindeki çalışma koşulları yanı sıra, toplu sözleşmenin tarafını oluşturan işçi sendikası ile işveren sendikasının karşılıklı hak ve borçlarına, sözleşmenin uygulanması ve denetimine, uyuşmazlıkların çözümü için başvurulacak yollara ilişkin hükümler de ihtiva edebilir. Ayrıca toplu iş sözleşmesinin iş sözleşmelerinin kuruluşu, içeriği ve sona ermesine ilişkin hükümleri toplu sözleşmenin normatif hükümleri olarak adlandırılır. dolayısıyla doğru cevap yalnız III'tür.

Yanıt Açıklaması: Askerden dönen işçi iki ay içinde başvurursa eski işverenince işe alınmak zorundadır.

Yanıt Açıklaması: Kurtuluş Savaşı sırasında 1921 yılında TBMM tarafından kabul edilen Ereğli Havzai Fahmiyesi Maden Amelesi Hukukuna Müteaallik Kanun ile Kömür Tozları Kanunu’nun kabulü dikkat çekicidir

Yanıt Açıklaması: Devlet organları dışındaki kişi ve kurumlar tarafından oluşturulmuş hukuki normlar hukukun özel kaynaklarını oluşturur. Bunlar ise; • Toplu İş Sözleşmesi • İş Sözleşmesi • İç Yönetmelikler • İşyeri Uygulaması • Yönetim Hakkı

Yanıt Açıklaması: Toplu iş sözleşmesinden yararlanan bir işçi, iş sözleşmesine fazla çalışma saatlerinin yüzde yüz zamlı ödenece­ğine dair bir hüküm koydurmuş olabilir. Bu halde işçiye fazla çalışma ücretinin hangi oran üzerinden ödeneceği yararlılık ilkesi çerçevesinde belirlenir. Doğru cevap A şıkkıdır.