Bireysel İş Hukuku

Yanıt Açıklaması: Haftalık kırkbeş saati aşan çalışmalardır. Günlük onbir saati aşan çalışmalar da fazla çalışma olarak kabul edilmelidir. Haftalık çalışma süresini aşmayan bir işçinin hafta tatili günündeki çalışması fazla çalışma olarak kabul edi­lemez. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu'nda fazla çalışma, üretimin arttırılması, üretim faaliyetlerindeki aksamaların önlenmesi, işletme ve toplumun bazı acil ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla,normal iş süreleri üzerinden yapılan çalışmalar olarak tanımlanabilir. Ayrıca normal çalışma saatleri dolduğu için, hafta tatilinde çalışılan süreye ilişkin ücretinde % 50 zamlı olarak ödenmesi gerekir. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nun 21. maddesi ile işe iade hakkı Türkiye de,  işçinin işe iade veya bazı ek tazminatlara hak kazanmasını sağlar. Tazminat işçi­nin dört ila sekiz aylık ücreti arasında değişebilir şe­kilde yargıç tarafından takdir edilir. Türk hukuk sisteminde işe iade hak­kı kazanan işçi, mahkemenin iade kararına rağmen işçiyi işe başlatmayabilir. İşçinin işe iade hakkı kazanılabilmesi, mahkemece feshin geçersiz kılınmasına bağlıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Normal çalışma süresi, haftada en çok kırkbeş saattir. Taraflar çalışma sürelerini farklı olarak belirlememiş iseler, çalışma sürelerinin kural olarak haftanın çalışılan günlerine eşit olarak bölünmesi gerekir. O¨rneğin cumartesi günü beş saat çalışılan bir işyerinde hafta içerisinde her gün sekiz saat çalışılmak durumundadır. Bununla birlikte tarafların bir günlük azami çalışma süresini onbir saati aşmamak şartıyla, çalışılan günlere farklı bir biçimde bölebilmesi de mümkündür.

Yanıt Açıklaması: Belirli süreli iş sözleşmeleri, sürenin bitmesi sebebiyle sona erdiğinde işçiye kıdem tazminatı hakkı doğurmaz. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: İş hukuku diğer hukuk dallarıyla kıyaslandığında genç bir hukuk dalı olup sanayi devrimiyle doğmuştur. Sanayi devrimi öncesi toplumlarda tarıma dayalı ekonomi esas olup, tarım yanı sıra meslek birlikleri altında örgütlenmiş zanaatkâr tipi işlerde çalışma yaygındı. Sanayi devrimi, çalışmanın toplumsal ilişkilerdeki yeri ve önemini esaslı bir biçimde değiştirmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Kıdem tazminatının Türkiye’deki işlevi, onun tarihsel yapısı dikkate alındığında değişim ve gelişim göstermiştir. 1936 yılında kıdem tazminatını hukukumuza dâhil eden 3008 sayılı ilk İş Kanunu’nda yer alan ifadeler, kıdem tazminatının ikramiye olarak nitelendirilmesini güçlendiren bir üslup olarak değerlendirilmiştir. Buna göre “bilimum işçiler hakkındaki fesihlerde, 5 seneden fazla olan her bir tam iş senesi için ayrıca 15 günlük ücret tutarında tazminat dahi verilir” (m.13, f.6). Kanunu takip eden dönemde verilen bir içtihadı birleştirme kararı da bu görüşü destekler nitelikte görülmüştür

Yanıt Açıklaması: Nitelikleri bakımından en çok otuz işgünü süren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş denir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nun 71. maddesine göre onbeş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır.

Yanıt Açıklaması: 1936 yılında kıdem tazminatını hukukumuza dâhil eden 3008 sayılı ilk İş Kanunu’nda yer alan ifadeler, kıdem tazminatının ikramiye olarak nitelendirilmesini güçlendiren bir üslup olarak değerlendirilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu, taraflara anlaşmak suretiyle işyerlerinde yoğunlaştırılmış iş haftası uygulama imka^nı getirmiştir. Gerçekten daha önce de ifade ettiğimiz gibi Kanun çalışma sürelerinin taraflarca haftanın farklı günlerine farklı bir biçimde dağıtılabilmesine imka^n tanımış, bu anlamda esneklik getirmiştir. Buna göre, tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak şartı ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bir hafta içerisinde işçinin mutlaka yirmidört saatlik dinlendirilme zorunluluğu da dikkate alındığında, altı gün, günde onbir saatlik çalışma ile haftada altmışaltı saatlik çalışma süresine ulaşılabilir. İşte bu şekilde işçinin kırkbeş saatlik süreyi aşarak yaptığı çalışma dönemine yoğunlaştırılmış iş haftası denir. Denkleştirme süresini taraflar iş sözleşmesi ile en çok iki ay olarak kararlaştırabilirler. Ancak, bu ha^lde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar da artırılabilir. Maddeye 6715 sayılı Kanun ile yapılan eklemeye göre, turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz ve denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleriyle altı aya kadar artırabilir.

Yanıt Açıklaması: İşçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm gününden başlayarak bir aylık; hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmişse, iki aylık ücret tutarında bir ödeme yapmakla yükümlüdür.

Yanıt Açıklaması: Günlük azami çalışma süresi 11 saati aşamaz.

Yanıt Açıklaması: Dört saat veya daha kısa süreli işlerde onbeş dakika, dört saatten fazla ve yedibuçuk saate kadar (yedibuçuk saat dâhil) süreli işlerde yarım saat, yedibuçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat, ara dinlenmesi verilir (İK m.68, f.1). Öngörülen bu süreler, asgari olup sözleşmeler ile artırılabilir.

Yanıt Açıklaması: Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkeklerin çalıştırılmaları yasaktır.

Yanıt Açıklaması: Kamu kuruluşları ulusal bayram ve genel tatil günlerinde tatil edilir. Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışma yapılabilmesi için işçinin muvafakati gereklidir. Özel işyerlerinde ise yalnızca 29 Ekim günü kural olarak çalışmak yasaktır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Haftalık normal çalışma süresi kırkbeş saattir.

Yanıt Açıklaması: Objektif nedenler; işin belirli süreli olması, belli bir işin tamamlanacak olması veya belirli bir olgunun ortaya çıkmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Ücret ayrımının kaldırılması, kadın işçinin iş ilişkisinin devamında ayrımcılığa karşı korunması ile ilgilidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Nitekim öğretide, aynı kanun değişikliği ile kıdem tazminatına hak kazanabilmek için daha önce aranan üç yıldan fazla çalışma koşulunun bir yıla indirilmesi ve her yıl için onbeş günlük ücret tutarında öngörülen tazminat miktarının otuz güne çıkarılması da, gerekçede belirtilen bu düşüncenin bir ürünü olarak görülmüştür.