Bireysel İş Hukuku

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nun 17. maddesi, süreli fesihte uygulanan bildirim sürelerini düzenlemiştir. Taraflar, belirlenen bu bildirim sürelerine uyarak, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden belirli bir süre önce durumun (fesih iradesinin) diğer tarafa bildirilmesi gerekir. İş sözleşmesi işi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, bildirim yapılmasından başlayarak sekiz hafta sonra feshedilmiş sayılacaktır.

Yanıt Açıklaması: Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde kendi arzusu ile iş sözleşmesini sona erdirmesi hâlinde kıdem tazminatı hakkı doğar.

Yanıt Açıklaması: İK m.6, f.3: Yukarıdaki hükümlere göre devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Ancak bu yükümlülüklerden devreden işverenin sorumluluğu devir tarihinden itibaren iki yıl ile sınırlıdır.

Yanıt Açıklaması: İK'nın 18. maddesine göre " Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.  Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz. "

Yanıt Açıklaması: Yüzde usulü ücrette işyerinde hizmet edilen müşterilerin hesap pusulalarına belirli bir yüzdenin eklenmesi suretiyle ücretin müşteriler (üçüncü kişi) tarafından ödenmesi söz konusudur. Otel, lokanta, eğlence yerleri ve benzeri yerlerde veya içki verilen hemen yenilip içilmesi için çeşitli yiyecek maddelerinin satıldığı yerlerde yüzde usulüne göre ücret sistemi uygulanabilir.

Yanıt Açıklaması: Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkeklerin çalıştırılmaları yasaktır (İK m.72). Yine, sanayiye ait işlerde gece döneminde onsekiz yaşını doldurmamış erkek işçilerin çalıştırılmaları da yasaktır (İK m.73, f.1). Görüldüğü gibi sadece sanayiye ait gece işlerde "gece dönminde" on sekiz yaşını doldurmamış erkek işçilerin çalışması yasaktır. Ayrıca Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 176. maddesine göre de onsekiz yaşından küçük çocukların bar, kabare, dans salonları, kahve, gazino ve hamamlarda çalıştırılmaları yasaklanmıştır.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nda geçerli fesih sebepleri işçiye ve işyerine ilişkin olmak üzere iki grup altında toplanabilir. İşçiye ilişkin olan geçerli fesih sebepleri onun yeterliği ve davranışlarına ilişkindir.

Yanıt Açıklaması: Yer veya su altına iniş ve çıkışlarda geçen süreler. Emzirme izni sırasında geçen süreler. Araçta geçen süreler. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Haklı sebeple derhâl fesihlerde, işverenin iş sözleşmesini feshedebilmesi için, kural olarak, belli bir süre önceden işçiye ihbarda bulunması gerekmez. Yasal sebebin ortaya çıkması hâlinde sözleşme derhâl feshedilebilir. Bununla birlikte kanun koyucu, sağlık sebeplerinde (m.25/I), zorlayıcı hâllerde (m.25/III) ve tutukluluk (m.25/IV) durumunda, işçinin mağduriyetini azaltmak için işverene belli bir süre bekleme yükümlülüğü getirmiş, feshin ancak bu süre sonunda yapılabilmesini sağlamıştır. Ancak bu hâller dışında fesih için bekleme gereği yoktur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Gece çalışması, saat 20.00-06.00 arasına rastlayan dönemde yapılan ve en fazla onbir saat süren çalışmadır.

Yanıt Açıklaması: İşçinin çalışma koşullarını ağırlaştıran çalışma koşullarında esaslı değişiklik, değişikliğin işçiye yazılı olarak bildirilmesi ve işçinin altı işgünü içinde yazılı kabulü ile gerçekleşir.

Yanıt Açıklaması: Bireysel iş ilişkileri hukukumuzda esas itibariyle, İş Kanunu, Deniz İş Kanunu, Basın İş Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu tarafından düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesinin sona erme sebepleri şu şekilde sıralanabilir: Sözleşmenin Süresinin Bitmesi İkale Ölüm Süreli Fesih Haklı Sebeple Derhal Fesif

Yanıt Açıklaması: İş arama izninin iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapılmadan verilmesi gerekir. Yasaya göre sözü edilen izin, günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu da kullanabilir.

Yanıt Açıklaması: Tazminata esas aylık ücret, işçinin saat ücretinin önce yedi buçuk sonra da otuz ile çarpımı sonucu belirlenir. Yani saat ücretinden yevmiyeye, oradan da otuz günlük aylık ücrete ulaşılır. Yoksa aylık ücretin tespitinin işçinin fiilen çalıştığı gün sayısı üzerinden hesaplanması doğru olmaz.

Yanıt Açıklaması: İşveren vekilinin eylem ve işlemlerinden doğan hukuki sorumluluk işverenlere aittir. İşveren vekillerinin yapmış oldukları eylem ve işlemlerden doğan hukuki sorumluluk, bir başka deyişle haklar ve borçlar işverene ait olmakla beraber, işveren vekilleri görev ve yetkileri çerçevesinde ortaya çıkacak hukuka aykırılıklardan kaynaklanan idari sorumluluğu taşırlar. Doğru cevap B'dir.

Yanıt Açıklaması: Çalışılmış gibi sayılan süreler şunlardır: • Yer veya su altına iniş ve çıkışlarda geçen süreler • İşçinin başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmesi durumunda yolda geçen süreler, • İşçinin işe hazır hâlde beklediği süreler, • İşçinin işverenin buyruğu altında asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler, • Emzirme izni sırasında geçen süreler • Araçta geçen süreler.

Yanıt Açıklaması: Gece postalarında çalışan kadın işçilerin eve geliş ve gidişleri işveren tarafından sağlanmalıdır. Sanayiye ait işlerde onsekiz yaşından küçük erkek işçilerin geceleyin çalıştırılması yasaktır. Turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla yedibuçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılabilir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nun 30. maddesine göre işverenler, 50 veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör iş yerlerinde yüzde üç engelli, kamu iş yerlerinde ise yüzde dört engelli ve yüzde iki eski hükümlü işçiyi çalıştırmakla yükümlüdür. 300 işçinin çalıştığı bir özel sektör iş yerinde işverenin yalnız 9 engelli işçi çalıştırma yükümlülüğü vardır.

Yanıt Açıklaması: İşçinin ölümü halinde mirasçılara yapılacak bir diğer ödeme Türk Borçlar Kanununda düzenlenmiştir. Buna göre işveren, işçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm gününden başlayarak bir aylık; hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmişse, iki aylık ücret tutarında bir ödeme yapmakla yükümlüdür (TBK m.440).