Bireysel İş Hukuku

Yanıt Açıklaması: İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta sonra sözleşme feshedilmiş sayılacağından, bildirimin 4 hafta önce yanı 1 Kasım tarihinde yapılması gerekir.

Yanıt Açıklaması: Doğrudan cinsiyet ayrımcılığı, işçinin cinsiyetinin veya cinsiyetinin sonucu olan bir özel- liğinin işverence öne sürülmesi yoluyla işe alınmaması, farklı çalışma koşulları veya ücret uygulamalarına tabi tutulması durumunda söz konusudur. Buna karşılık, dolaylı cinsiyet ayrımcılığında ise söz konusu uygulama, ilk bakışta bir ayrımcılık olarak algılanamamak- ta, bununla birlikte sonuçları açısından farklılık yaratması, cinsiyet ayrımcılığı yapıldığını ortaya koymaktadır.

Yanıt Açıklaması: Çalışma süresi, işçinin iş görme borcunu yerine getirmek amacıyla ne zaman ve ne kadar süre ile çalıştırılabileceğini ifade eder. İş Kanunu'na ilişkin çalışma süreleri yönetmeliğinin 3. maddesinde çalışma süresi; işçinin çalıştırıldığı işte geçirdiği süredir. Yani başka bir deyişle çalışma süresi; sadece işçinin fiilen çalıştığı süreyi ifade etmez. Çalışılmış gibi sayılan süreler şunlardır: 1. Yer veya su altında iniş ve çıkışlarda geçen süreler. 2. İşçinin başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmesi durumunda yolda geçen süreler. 3. İşçinin işe hazır halde beklediği süreler. 4. İşçinin iş verenin buyruğu altında asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler. 5. Emzirme izni sırasında geçen süreler. İşin niteliğinden doğmayıp ta iş veren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla iş yerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma süreleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten fazla olamaz. Sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışanların çalışma süreleri günde beş ve haftada otuz saatten fazla olamaz. Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Yeni iş arama izni verilmeyen işçi çalıştığı süreye ilişkin ücreti yanında, kendisine izin kullandırılmadığı için de o süreye ilişkin ücretini toplam %100 zamlı alacaktır.

Yanıt Açıklaması: İşyeri içi geçerli fesih sebebi örnekleri ise: Yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması, işyerinin daraltılması, yeni teknolojinin uygulanması, işyerlerinin bazı bölümlerinin iptal edilmesi, bazı iş türlerinin kaldırılması gibi sebepler olabilir.

Yanıt Açıklaması: Astım hastası olan bir işçi, buharlı bir işyeri ortamında çalışmak durumunda kaldığında, Bölgede bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerekti­ren elektrik kesintisinin olması halinde. Bu hallerde işçi iş akdini haklı sebeple derhal fesh edebilir. İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edile­meyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalış­masında sakınca bulunduğunun Sağlık Ku­rulunca saptanması durumu ise işverenin hak­lı sebeple derhal fesih hakkı ile ilgilidir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Prim, işçinin üstün bir çaba göstererek nitelik ve nicelik olarak başarılı çalışmasının ödüllendirilmesi amacıyla ödenen ücret eki niteliğindedir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nda süreli feshin geçerli sebebe dayandırılması ve geçersiz fesihte işçiye iş güvencesi sağlanması ancak sınırlı bir uygulama olarak hükme bağlanmış ve ancak 30 (tarım işlerinde en az 50 işçi) veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde, en az altı aylık kıdemi olan belirsiz süreli sözleşme ile çalışan işçiler için öngörülmüştür.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesinin fesih dışı sona erme sebepleri, sözleşmenin süresinin bitmesi, ikale ve ölümdür.

Yanıt Açıklaması: Yer altı ve su altında yapılan işlerde engelli işçi çalıştırılamaz. İşyerinde çalıştırılan engelli, toplam işçi sayısının hesabında göz önünde tutulmazlar. İşyerinin işçisi iken engelli olanlara çalıştırma yükümlülüğü açısından öncelik verilmek gerekir. Engelli çalıştırma yükümlülüğü ancak sürekli işlerde söz konusudur. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Kanun koyucu haftalık çalışma süresini azami 45 saat olarak belirlemiştir. Bunun üzerinde bir çalışma süresinin kararlaştırılabilmesi mümkün değildir. Fakat söz konusu düzenlemenin ( sosyal Kamu düzeni kuralı ) nisbi emredici olması karşısında 45 saatin altında bir tespit de mümkündür. Örneğin taraflar anlaşmak suretiyle çalışma süresini 40 saat olarak da belirleyebilirler. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: 1936 yılında kıdem tazminatını hukukumuza dâhil eden 3008 sayılı ilk İş Kanunu’nda yer alan ifadeler, kıdem tazminatının ikramiye olarak nitelendirilmesini güçlendiren bir üslup olarak değerlendirilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Çalışmaları da yasaktır (Yön. m.6-7).  Kadın işçiler için de çalışma sürelerine ilişkin özel hükümler bulunmaktadır. Gerçekten gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçi günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz (Gebe EKİY. m.10).

Yanıt Açıklaması: Kıdem tazminatının ekonomik boyutu kadar önemli bir diğer yanı hukuksal boyutudur. Bu boyut daha ziyade istihdamın daraldığı, teknolojik gelişmelerin olduğu ya da ekonomik krizlerin yaşandığı dönemlerde karşılaşılan fesihlerle gündeme gelmekte ve yargı önüne taşınmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İş arama izninin iş saatleri içinde ve ücret ke­sintisi yapılmadan verilmesi gerekir. Yasaya göre sözü edilen izin, günde iki saatten az olamaz ve işçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirerek toplu da kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kul­lanmak isteyen işçi, bunu işten ayrılacağı günden önceki günlere rastlatmak ve bu durumu işverene bildirmek zorundadır.

Yanıt Açıklaması: Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz. Hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir. İşveren tarafından kul­landırılacak izin en az yirmi gün olmalıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Çocuk işçi, ondört yaşını bitirmiş, onbeş yaşını doldur­mamış ve ilköğretimini tamamlamış; Genç işçi ise onbeş yaşını tamamlamış fakat onsekiz yaşını dol­durmamış kişiyi anlatır. Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ile çocuk ve genç işçinin tanımı ile söz konusu kimselerin çalıştırılabilecekleri işleri belirlemiştir. Anayasa m.10’a göre, Çocuklar için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: genç işçi onbeş yaşını tamamlamış fakat onsekiz yaşını doldurmamış kişiyi anlatır.

Yanıt Açıklaması: Yıllık izin süresi belirlenirken, işçinin yıllık ücretli izne hak kazandığı tarihteki kıdemi esas alınır.