Bireysel İş Hukuku

Yanıt Açıklaması: 6331 sayılı Kanun’un iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için iş yeri örgütlenmesi konusunda öngördüğü ikinci yükümlülük iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurulmasıdır. İSGK m.22 uyarınca, 50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı iş yerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği’ne göre de, “onsekiz yaşını doldurmamış işçiler”e fazla çalışma yaptırılamaz.

Yanıt Açıklaması: İşveren yalnızca yönetim hakkının sahibi değil aynı zamanda sözleşmeden kaynaklanan hukuki sorumluluğu taşır. Yine idari ve cezai sorumlulukların da muhatabıdır. İş sözleşmesinin tarafı olarak işveren, hukuki sorumluluğu taşır. Sözleşmeden doğan hakların ve borçların sahibidir. İş mevzuatında öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde idari yaptırımlara muhatap olabilir. Yine işyerinde Ceza Kanunu anlamında suç niteliği taşıyan bir eylemin gerçekleşmesi hâlinde, örneğin iş kazası neticesinde bir işçinin ölümü veya yaralanması hâlinde, kasten veya taksirli olarak bu kazaya yol açan gerçek kişi işveren ceza sorumluluğunu taşır. Doğru cevap D'dir çünkü "İşveren, iş mevzuatında öngörülen yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde idari yaptırımlara muhatap olabilir."

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nda süreli feshin geçerli sebebe dayandırılması ve geçersiz fesihte işçiye iş güvencesi sağlanması ancak sınırlı bir uygulama olarak hükme bağlanmış ve ancak 30 (tarım işlerinde en az 50 işçi) veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde, en az altı aylık kıdemi olan belirsiz süreli sözleşme ile çalışan işçiler için öngörülmüştür.

Yanıt Açıklaması: Hizmet süresi, bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl da^hil) olanlara yılda ondört gün, beş yıldan fazla ve onbeş yıldan az olanlara yılda yirmi gün, onbeş yıl ve daha fazla olanlara yılda yirmi altı gün izin verilir.

Yanıt Açıklaması: Dezavantajlı grupların korunması gereğine ilişkin olarak belki de ilk uluslararası belgenin ILO’nun Anayasası olarak kabul edilen Philedelphia Bildirgesi olduğu söylenebilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İki bağımsız işveren arasındaki hukuki ilişkinin asıl işveren-alt işveren ilişkisi olarak nitelendirilmesi için aşağıdaki şartları taşıması gerekir: İşi veren işveren olmalıdır. İşi alan işveren olmalıdır. İş asıl işverene ait işyerinde görülmelidir. Alt işveren işçileri sadece asıl işverene ait işte çalışmalıdır. İşin işyerinde yürütülen mal ve hizmet üretimine ilişkin bir iş olması Alt işverene verilen iş yardımcı bir iş veya teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren asıl işin bir parçası olmalıdır. Doğru cevap E'dir.

Yanıt Açıklaması: Belirli süreli sözleşme, süresinin bitiminden sonra örtülü olarak sürdürülüyorsa belirsiz süreli sözleşmeye dönüşür.

Yanıt Açıklaması: 1924 tarihli hafta tatili hakkındaki kanunda, iş yerlerinin haftada bir gün kapatılması gerektiği ve pazar günleri de çalışmak zorunda olan iş yerlerinin, ilgili belediyeden ruhsat alma zorunluluğu gibi özel düzenlemeler yer almaktadır. İşçinin hafta tatilinden yararlanabilmesi için, haftanın çalışılması gereken diğer günlerinde çalışması gerekmektedir. 7 günlük bir zaman diliminde kesintisiz en az 24 saat dinlenme ( hafta tatili ) verilir. Ve iş veren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İşlevi tartışılmakla birlikte söz konusu maddede yer verilen kıdem tazminatına hak kazanılabilmesi, herhangi bir zararın gerçekleşmesi aranmaksızın en az bir yıl çalışmış olmaya ve kanunun belirttiği türlerden biriyle iş sözleşmesinin sona ermiş olmasına bağlı tutulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Cinsiyet Ayırımcılığına Karşı Koruma, İşin Düzenlenmesinde Koruma, Kıdem Tazminatı Açısından Korumadır

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesinde tarafların ölümünün sözleşme­ye etkisi, Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş­tir. Buna göre iş sözleşmesi, işçinin ölümüyle ken­diliğinden sona erer. Bu durumda işveren, işçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm günün­den başlayarak bir aylık ücret tutarında bir ödeme yapmakla yükümlüdür. Hizmet ilişkisi beş yıldan uzun bir süre devam etmişse, işveren tarafından ya­pılacak ödeme iki aylık ücret tutarında olmalıdır.

Yanıt Açıklaması: İş sözleşmesi süreli fesih yolu ile ancak kötüniyetle feshedilen işçiye ihbar tazminatının üç katı tutarında kötüniyet tazminatı ödenecektir.

Yanıt Açıklaması: Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak şartı ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bir hafta içerisinde işçinin mutlaka yirmidört saatlik dinlendirilme zorunluluğu da dikkate alındığında, altı gün, günde onbir saatlik çalışma ile haftada altmışaltı saatlik çalışma süresine ulaşılabilir. İşte bu şekilde işçinin kırkbeş saatlik süreyi aşarak yaptığı çalışma dönemine yoğunlaştırılmış iş haftası denir. Bu bağlamda ilk beş hafta, her hafta 66 saat olacak şekilde çalışan işçi kalan üç hafta içerisinde en fazla 30 saat çalıştırılmalıdır.

Yanıt Açıklaması: Kadın işçilerin sanayiden sayılan işlerde gece döneminde çalıştırılabilmeleri birtakım tedbirlerle mümkündür. Gerçekten, Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik kadın işçilerin gece döneminde çalıştırılmalarına ilişkin koruyucu hükümler getirmiştir. Bunlar arasında, kadın işçilerin işyerine getirilip götürülmelerine, eşleri ile aynı postada çalışma isteklerinin dikkate alınmasına, sağlık raporu ile çalıştırılabilmelerine ve gebe olanların gebelik süresince, emzikli olanların da doğumdan itibaren bir yıl boyunca çalıştırılmalarının yasaklanmasına ilişkin hükümler sayılabilir. Yer altı ve su altında yapılan işlerde hiçbir şekilde kadın işçi çalıştırılamaz. I numaralı maddede verilen bilgi yanlıştır. Kadınlar bazı tedbirler alınması şartıyla sanayiden sayılan işlerde gece döneminde çalıştırılabilirler. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Pa­zarlama, müşteri listesi, reklam stratejisi, gelir kaynakları, personel yapısı ve benzeri konulara ilişkin bilgiler iş sırrını tanımlar. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu anlamında bir ilişkinin alt işverenlik olarak nitelendirilmesi hâlinde asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak İş Kanunu’ndan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur. Asıl işveren alt işveren işçisinin ödenmeyen ücretinden, fazla çalışma ücretlerinden veya kendi işyerinde çalışırken ortaya çıkan iş kazasından kaynaklanan tazminattan alt işverenle birlikte sorumludur. Hatta 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu asıl işvereni alt işveren işçilerinin ödenmeyen prim borçlarından ve diğer sosyal sigorta yükümlülüklerinden alt işverenle birlikte sorumlu tutmuştur (SSGSK m.12, f.son).

Yanıt Açıklaması: İşyerinde oluşan bir arıza veya arıza çıkması olasılığı karşısında veya işyerinde mevcut makine, araç ve gereçler için hemen yapılması gerekli acele işlerde yahut zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkmasında, işyerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak koşulu ile işçilerin hepsi veya bir kısmının yapmak zorunda olduğu fazla çalışmaya, zorunlu sebeplerle fazla çalışma denir. Bu nedenle yapılan fazla çalışmada muvafakat aranmaz. Yalnız işçinin sağlık durumu fazla çalışma yapmaya müsait değilse zorunlu sebeple de olsa fazla çalışmaya zorlanmamalıdır.

Yanıt Açıklaması: Değişik açılardan tartışma konusu yapılan kıdem tazminatı, ülkemizde temel olarak iki açıdan ele alınmaktadır. Bunlardan ilkinde tazminat, ekonomik boyutu ile irdelenmekte; istihdam politikaları, işsizlik ve işverenler üzerinde yarattığı etkiler üzerinde durulmaktadır. Konunun diğer yanını ise hukuksal boyutu oluşturmakta ve bu alanda tazminatın yasal koşullarına uyulup uyulmadığı ele alınarak işten çıkarılan işçilerin kıdem tazminatı haklarının yarattığı hukuksal sorunlar incelenmektedir.

Yanıt Açıklaması: K ota rejimi, Ayrımcılığı önleyici mevzuat hükümlerinin benimsenmesi suretiyle engellilerin istihdamının sağlanması, Korumalı iş yerleri oluşturulmak suretiyle, özellikli iş yerlerinde belirli nitelikleri bulunan engellilerin istihdamı teşvik edilmesi. Doğru cevap D şıkkıdır.