Bireysel İş Hukuku

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde çıkarılan ilk İş Kanunu 1936 tarihli 3008 sayılı İş Kanunu’dur.

Yanıt Açıklaması: Bireysel İş Hukuku • İş Kanunu • Basın İş Kanunu • Deniz İş Kanunu • Türk Borçlar Kanunu

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nda iş sözleşmesinin şekli için kural olarak şekil serbestisi ilkesi benimsenmiştir. Kanunun 8. maddesinin 1. fıkrasına göre, “İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tabi değildir”. Kanunda şekil serbestisinin istisnası olarak bazı tür iş sözleşmelerinin yazılı yapılması zorunluluğu öngörülmüştür. Kanunda; • Belirli süresi 1 yıl veya daha fazla olan iş sözleşmeleri (İK m.8, f.2), • Çağrı üzerine çalışma sözleşmesi (İK m.14, f.1), • Uzaktan çalışma sözleşmesi (İK m.14, f.4), • Takım sözleşmesi (İK m.16, f.2), • Ondört yaşını doldurmamış çocukların sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalıştırılması amacıyla yapılacak sözleşme (İK m.71, f.1), • Basın İş Kanunu gereğince gazetecilerle yapılan iş sözleşmesi (Basın İK m.4, f.1), • Deniz İş Kanunu gereğince gemi adamlarıyla yapılan iş sözleşmesi (Deniz İK m.5), bakımından yazılı şekil zorunluluğu getirilmiştir. Belirli süresi bir yıldan az olan iş sözleşmeleri, belirsiz süreli iş sözleşmeleri ve süreksiz iş sözleşmeleri herhangi bir şekil koşuluna tabi değildir. Diğer bir ifadeyle bu sözleşmeler yazılı veya sözlü olarak yapılabilir.

Yanıt Açıklaması: İK md. 4'e göre Aşağıda belirtilen işlerde ve iş ilişkilerinde bu Kanun hükümleri uygulanmamaktadır. a) Deniz ve hava taşıma işlerinde, b) 50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde, c) Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri, d) Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde, e) Ev hizmetlerinde, f) (…) (1) çıraklar hakkında, (1) g) Sporcular hakkında, h) Rehabilite edilenler hakkında, ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde.

Yanıt Açıklaması: Çağrı üzerine çalışmaya dayalı iş sözleşmesi, hukuki niteliği bakımından kısmi süreli bir iş sözleşmesidir.

Yanıt Açıklaması: İşverenin borçları, Türk Borçlar Kanunu’nda temel borç olan ücret ödeme borcunun yanında, işçinin kişiliğinin korunması borcu olarak yer almış, İş Kanunu’nda ise ücret ödeme borcuna ilişkin esasların yanında işçinin kişiliğinin korunması kapsamına dâhil iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması ile eşit işlem yapma borcu düzenlenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Asıl işin hangi şartlar altında alt işverene verilebileceği oldukça yoğun tartışmalara konu olmuştur. İş Kanunu uyarınca asıl iş “... işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde...” alt işverene verilebilir. Yargıtay’ın yerleşik içtihadı ve Alt İşverenlik Yönetmeliği uyarınca kanunda belirtilen iki koşul bir arada aranır. • Asıl iş ancak teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiriyorsa ve • İşin alt işverene verilmesi işletmenin ve işin gereği olarak nitelendirilebiliyorsa asıl iş bölünerek alt işverene verilebilir. Dolayısıyla işveren asıl işi hiç bir gerekçe göstermeksizin bölümlere ayırarak alt işverenler arasında paylaştıramaz.

Yanıt Açıklaması: Kanunda ceza olarak işçi ücretlerinden yapıla­cak kesintinin miktarı da sınırlandırılmış, kesinti­nin bir ayda iki gündelikten veya parça başı yahut yapılan iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla olamayacağı öngörül­müştür.

Yanıt Açıklaması: Zam

Yanıt Açıklaması: İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür.

Yanıt Açıklaması: Parça başı ücrette, parça sayısı, uzunluk, büyüklük, ağırlık gibi birimlere göre ücret belirlenir. Örneğin, boyanan her metrekare duvar için (x) rakamının, dokunan her metre kumaş için (y) rakamının tespitinde olduğu gibi. Bu ücret şeklinde belirli bir çalışma dönemi içinde (günlük, haftalık, aylık) ödenecek ücret belirlenen bu birim rakamın üretilen parça veya yapılan iş miktarı ile çarpılması sonucu bulunur. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İşçinin, işverene ait maki­neleri, araç ve gereçleri, teknik sistemleri, tesisleri ve taşıtları usulüne uygun olarak kullanma yükümlülüğü özen borcunu tanımlamaktadır. Bu nedenle doğru şık “d”dir.

Yanıt Açıklaması: Kalfalar iş sözleşmesi ile çalışıp işçi olarak İş Kanunu hükümlerine tabidir

Yanıt Açıklaması: Alt işveren işçileri asıl işverene ait işyerinde çalışmaları hâlinde İş Kanunu anlamında bir asıl işveren-alt işveren ilişkisinden bahsedilebilir. Asıl işveren kendi işçileri ile yan yana birlikte çalışan alt işveren işçilerinden de sorumlu kılınmıştır. Fason iş verme biçiminde adlandırılan ve alt işverenin işi kendi bağımsız işyerinde gördüğü hâllerde İş Kanunu çerçevesinde bir asıl işveren alt işveren ilişkisinden bahsedilemez. Dolayısıyla cevap Yalnız III'tür.

Yanıt Açıklaması: İşçi benzeri bir diğer grup, stajyerlerdir. Stajyerler, teorik bilgilere sahip oldukları bir mesleğin uygulamasını izleyerek o mesleğin uygulamasını öğrenmek üzere işyerinde bulunan kişilerdir. Stajyerler ekonomik bir değer yaratmak üzere işyerinde bulunmadığından işçiden, mesleğin teorik bilgisine sahip oldukları için de çıraklardan ayrılır. Mesleki Eğitim Kanununun 25. maddesi uyarınca stajyerlere ödenmesi gereken ücret miktarı da çıraklardan farklıdır. Kanun uyarınca işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında staj veya tamamlayıcı eğitim gören öğrencilere asgari ücretin net tutarının; yirmi ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde otuzundan, yirmiden az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde onbeşinden aşağı ücret ödenemez. Uygulamada bu haller dışında da stajyerlere ücret ödeyebilmektedir. Ücret ödenmesi stajyerin işçi sayılmasını gerektirmez.  Stajyerler iş sözleşmesi ile çalışmadıkları için iş mevzuatı dışında kalırlar. Ancak işyerlerinde bulundukları sırada iş kazaları ve meslek hastalıkları riskine maruzdurlar. Bu nedenle stajyerler de İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun kapsamına alınmıştır

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’na göre deneme süresi en çok iki ay olabilir.

Yanıt Açıklaması: İşçi ve işveren sendikalarının kuruluş ve işleyiş esasları, sendikalara üyelik, sendikal hak ve özgürlüklerin korunması sendikalar hukuku altında incelenir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nun 10. maddesinde işin niteliği dikkate alınarak iş sözleşmeleri sürekli ve süreksiz iş sözleşmeleri olarak ikiye ayrılmıştır. Madde uyarınca, “Nitelikleri bakımından en çok otuz işgünü güren işlere süreksiz iş, bundan fazla devam edenlere sürekli iş denir”. Bu süre için kurulacak iş sözleşmesi süreksiz iş sözleşmesidir.

Yanıt Açıklaması: İşçinin iş sözleşmesinden doğan temel borcu, iş görme borcudur. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

Yanıt Açıklaması: İşçinin yapabileceği işlerin belirlenmesi,vardiya ve çalışma saatlerinin düzenlenmesine yönelik verilen talimatlara uyma zorunluluğu düzenlemelere ve talimatlara uyma zorunluluğu kapsamında belirtilmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.