Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Sınıf veya zümre diktatörlüğünü veya herhangi bir tür diktatörlüğü savunmak ve yerleştirmeyi amaçlamak; siyasal çıkar veya nüfuz sağlamak amacıyla dini veya din duygularını istismar etmek ve kötüye kullanmak; Türkiye Cumhuriyeti üzerinde azınlıklar yaratarak millet bütünlüğünün bozulması amacını gütmek; Devlet’in tekliği ilkesini değiştirmek amacını gütmek siyasal partilerin amaçlarına ilişkin yasaklardır. “Ticari faaliyetlere girişmek” siyasal partilerin örgütlenme ve çalışmalarına ilişkin yasaklardan biridir. Doğru cevap D’dır.

Yanıt Açıklaması: Hakimlerin herhangi bir baskı veya tehditle karşılaşmaksızın görevlerini tam bir serbestlik ve tarafsızlıkla yerine getirebilmelerine hakimlik teminatı denir.

Yanıt Açıklaması: TBMM vekilleri Cumhurbaşkanının ataması ile değil, seçimle görev başına gelir; Cumhurbaşkanı, Cumhurbaşkanı yardımcısını ve bakanları atar ve görevlerine son verir.

Yanıt Açıklaması: Tüzükler yürütme organı tarafından yapılan düzenleyici işlemlerdir.

Yanıt Açıklaması: Cumhurbaşkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında görevleriyle ilgili suç işledikleri iddiasıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğunun vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebilir. Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından, her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak onbeş kişilik bir komisyon tarafından soruşturma yapılır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir Değişiklikten önce soruşturma açılması kararı özel bir yetersayıya bağlanmış olmadığı halde, halen bu yetersayı, üye tamsayısının beşte üçüdür. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasacılık akımının tarihsel kökeninde, hükümdarların mutlak iktidarını burjuvazinin hak ve hürriyetleri lehine sınırlandırma çabası yattığına göre, bunu gerçekleştirecek aracın, “kuvvetler ayrılığı” ilkesi olduğu düşünülmüştür. İngiliz düşünürü Locke ve Fransız düşünürü Montesquieu tarafından savunulmuş olan, fakat literatürde daha çok Montesquieu’nun adıyla özdeşleştirilen teoriye göre, devletin yasam, yürütme ve yargı olmak üzere üç iktidarı vardır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal Devlet: Devletin sosyal barışı ve adaleti sağlamak amacıyla toplumsal ve ekonomik yaşama müdahalesini gerekli kılan devlet anlayışıdır.

Yanıt Açıklaması: Yarı-başkanlık sisteminin iki temel ve zorunlu unsuru, Cumhurbaşkanının halkça seçilmesi ve önemli anayasal yetkilere sahip olmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa Mahkemesi, bu konudaki ilk kararını, 16.6.1970 tarihinde vermiştir. Bu kararla Anayasa Mahkemesi, 1961 Anayasası’nın 68. maddesinde milletvekili seçilme yeterliliği ile ilgili olarak 1188 sayılı Kanunla yapılan değişikliği şekil yönünden iptal etmiş, ancak kararın gerekçesinde Mahkeme’nin, esas yönünden denetim yapmaya da yetkili olduğu görüşünü belirtmiştir.

Yanıt Açıklaması: Anayasada belirtilen bazı kişi ya da organların bir kanuna karşı Anayasa Mahkemesinde dava açmalarıyla gerçekleştirilen denetime soyut norm denetimi adı verilir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: Genel görüşme, toplumu ve Devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda görüşülmesidir.

Yanıt Açıklaması: Kurucu İktidar: Bir devletin temel siyasal yapısını, yaptığı ya da değiştirdiği anayasa ile belirleyen iktidardır.

Yanıt Açıklaması: 1876 Kânûn-i Esâsî'sine göre anayasa değişikliği teklifi Bakanlar Kurulu, Âyan ve Mebusan meclislerinden birine aitti.

Yanıt Açıklaması: Anayasanın 108’inci maddesine göre, “İdarenin hukuka uygunluğunun, düzenli ve verimli şekilde yürütülmesinin ve geliştirilmesinin sağlanması amacıyla, Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak kurulan Devlet Denetleme Kurulu, Cumhurbaşkanının isteği üzerine, tüm kamu kurum ve kuruluşlarında ve sermayesinin yarısından fazlasına bu kurum ve kuruluşların katıldığı her türlü kuruluşta, kamu kurumu niteliğinde olan meslek kuruluşlarında, her düzeydeki işçi ve işveren meslek kuruluşlarında, kamuya yararlı derneklerle vakıflarda, her türlü inceleme, araştırma ve denetlemeleri yapar. Silahlı Kuvvetler ve yargı organları, Devlet Denetleme Kurulunun görev alanı dışındadır.” Fakat 2017 yılında yapılan değişiklikle, Kurulun yetkilerine, “idari^ soruşturma yapma” eklenmiş, sila^hlı kuvvetler ise Kurulun görev alanına dahil edilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Anayasanın 2017 değişikliğinden önceki hükmüne göre (m. 88/1) kanun teklif etmeye Bakanlar Kurulu ve milletvekilleri yetkilidir. Bakanlar Kurulunca yapılan öneriye kanun tasarısı, milletvekillerince yapılan öneriye kanun teklifi adı verilmektedir. Değişiklikle, “Bakanlar Kurulu” ibaresi çıkarılmış ve kanun teklif etme yetkisi sadece milletvekillerine tanınmıştır. Doğru yanıt C'dir.

Yanıt Açıklaması: 2007 yılında Cumhurbaşkanı seçiminde aranacak Meclis çoğunluğunun ne olması gerektiği konusundaki ihtila^f üzerine, bir Anayasa değişikliğine gidilmiştir ve Cumhurbaşkanının halkça seçilmesi yöntemi benimsenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Millî Güvenlik Kurulu; Cumhurbaşkanının başkanlığında, Cumhurbaşkanı yardımcıları Adalet, Millî Savunma, İçişleri, Dışişleri Bakanları, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava kuvvetleri komutanlarından kurulur.

Yanıt Açıklaması: 2017 Anayasa değişikliği ile sıkıyönetim, olağanüstü yönetim usülleri arasından kaldırılmıştır. Olağanüstü hal, Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu tarafından değil, Cumhurbaşkanı tarafından ilan edilebilir. Olağanüstü halin gerekli kıldığı düzenlemeler, olağanüstü hal Kanun Hükmünde Kararnameleri ile değil, Cumhurbaşkanı kararnamesi ile yapılır. Savaş ve mücbir sebeplerle TBMM'nin toplanamaması hariç olmak üzere, olağanüstü hal sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri 1 ay içinde TBMM'de görüşülür ve karar bağlanır. Cumhurbaşkanının talebiyle TBMM her defasında 4 ayı geçmemek üzere olağanüstü hal süresini uzatabilir.

Yanıt Açıklaması: Diğer hükûmetlerden ayrı olarak, 21 Eylül 1980'de kurulmuş olan Bülend Ulusu hükûmeti, 12 Eylül Askerî müdahalesi neticesi, 1982 Anayasası olarak da bilinen anayasayı, yukarıdaki tanıma uygun olarak yürürlüğe koymuştur.

Yanıt Açıklaması: 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrası İçişleri Bakanlığı'na bağlanan Jandarma Genel Komutanlığı Kurul'dan çıkarılmıştır.