Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Gerek Temsilciler Meclisi gerek Danışma Meclisi, genel seçim sonucunda oluşmamakla beraber, 1961 Temsilciler Meclisi’nin daha temsilî nitelik taşıdığı görülmektedir. Bu meclisin üyelerinin aşağı yukarı üçte biri dolaylı bir seçimle üyelik sıfatını kazanmış, önemli bir bölümü de kooptasyon, yani çeşitli meslek kuruluşlarının kendi temsilcilerini belirlemesi yoluyla oluşmuştur. Buna karşılık Danışma Meclisi üyelerinin tümü Millî Güvenlik Konseyi tarafından atanmıştır.

Yanıt Açıklaması: Ülke içindeki üstün gücün bir sınıfın elinde toplanması ve bütün diğer sınıfların egemenliğin kullanılmasından dışlanmasına sınıf egemenliği denir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa Hukuku kaynakları, anayasa metni, ülkenin siyasal hayatıyla ilgili seçim kanunları, meclis iç tüzükleri, yargı kararları, bilimsel eserlerdir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası’nın ne bakımlardan 1961 Anayasası’ndan daha katı olduğuna burada kısaca değinmek istiyoruz: (a) 1982 Anayasası’nda, hiç bir şekilde değiştirilemeyecek ve değiştirilmesi teklif edilemeyecek hükümlerin kapsamı genişletilmiştir; (b) Anayasa değişikliği sürecine, 1961 Anayasası’nda mevcut olmayan bir onay safhası eklenmiştir. Cumhurbaşkanı, onaylamadığı Anayasa değişikliğini halkoyuna sunma yetkisine sahip kılınmıştır; (c) Geçici 9.madde gereğince, Cumhurbaşkanı’nca geri gönderilen Anayasa değişikliği hakkındaki kanunun TBMM ce tekrar aynen kabul edilebilmesi, altı yıllık bir süre için, üye tam sayısının dörtte üç çoğunluğunun oyu şartına bağlanmıştır; (d) Doğrudan doğruya anayasanın katılığı sorunuyla ilgili olmamakla beraber, Millî Güvenlik Konseyi rejiminin devlet hayatının pek çok yönünü ayrıntılı kanunlarla düzenlemiş olması ve Anayasa’nın geçici 15. maddesi gereğince bunların anayasaya aykırılığının iddia edilememesi, böylece sözü geçen kanunların diğer kanunlar karşısında daha ayrıcalıklı bir statüye kavuşturulması da devlet hayatında esnekliği azaltan faktörlerden biridir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı A şıkkıdır.  Osmanlı İmparatorluğu’nda anayasal gelişmenin ilk adımı olarak, 1808 y›l›nda merkezî hükümetin temsilcileri ile âyan temsilcileri arasında kabul edilip imzalanan Sened-i İttifak gösterilir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa ve anayasacılık kavramları, Yakın Çağ’ın ürünleridir. Daha önceki çağlarda devlet düzenine ilişkin bazı hukuk kuralları bulunmakla birlikte, bugün tanımladığımız anlamda anayasalar yoktu.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasasının kabulü için yapılan halkoylamasında Cumhurbaşkanı seçimi de gerçekleşmiştir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1876 Anayasası, Meclis-i Umumi adını alan bir parlamento kurmuştur. Bu parlamento, iki meclisten meydana gelmektedir. Heyet-i Ayan adını taşıyan meclisin bütün üyeleri, padişah tarafından atanmaktadır. Heyet-i Mebusan üyeleri ise halk tarafından iki dereceli seçimle belirlenmektedir. Anayasa, parlamentonun yetkilerini hayli dar tutmuştur. Devlet yönetiminde ağırlık, gene de padişahtadır. Ancak padişahın yetkilerini sınırlayacak bir meclis 1876 Kanun-i Esasi ile getirilmiştir. Diğer seçeneklerdeki anayasal gelişmeler uyruk, din ayrımı gözetmeksizin kişilere bazı hak ve güvenceler sağlamıştır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa Mahkemesi’nin kurulması, anayasa’nın üstünlüğünün; yasama, yürütme ve yargının ayrı devlet organlarına verilmesi, devlet iktidarının paylaşılmasının; siyasal partilerin daha güvenceli bir hukuki statüye kavuşturulması çoğulcu toplum yapısının geliştirilmesinin; hak ve hürriyetlerin çok daha ayrıntılı biçimde düzenlenmesi ise temel hakların genişletilmesi ve güçlendirilmesinin sonuçlarındandır. 1961 Anayasası’nın vesayetçi anlayışının sonuçlarından biri Milli Güvenlik Kurulu’nun bir anayasal organ olarak kurulmasıdır. Doğru cevap C’ dir.

Yanıt Açıklaması: Genel ve objektif hukuk kurallarını somut ve bireysel durumlara uygulama iktidarı yasama iktidarıdır.

Yanıt Açıklaması: Verilen maddelerin tümü anayasa hukukçusunun ilgi alanları içindedir.

Yanıt Açıklaması: Sınırlama, ancak kanunla yapılabilir. Sınırlama, anayasanın sözüne ve ruhuna uygun olmak zorundadır. Kanuni sınırlama, ancak anayasanın ilgili maddesinde o hürriyet için öngörülmüş sınırlama sebeplerine dayanabilir. Ölçülülük ilkesi, sınırlamada başvurulan aracın sınırlama amacını gerçekleştirmeye elverişli olmasını; bu aracın, sınırlama amacı açısından gerekli olmasını ve araçla amacın ölçüsüz bir oran içinde bulunmamasını ifade eder. Bir hak veya hürriyetin özü, onun vazgeçilmez unsuru, dokunulduğu takdirde söz konusu hürriyeti anlamsız kılacak olan aslî çekirdeğidir.  Kanunun temel hak ve hürriyetlerinin özüne dokunamayacağı ilkesi 1961 Anayasası kabul etmiştir. 1982 Anayasası, ilk şekliyle hakkın özü kavramına yer vermeyerek, onun yerine “demokratik toplum düzeninin gerekleri” kriterini kabul etmişti. Anayasanın 13/2. maddesine göre “temel hak ve hürriyetlerle ilgili genel ve özel sınırlamalar demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olamaz”. Anayasa’nın 13. maddesinde 3.10.2001 tarihli ve 4709 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikle, hakkın özü güvencesi, demokratik toplum düzeninin gerekleri güvencesine ek olarak açıkça belirtilmiştir. Ayrıca, sınırlamaların laik Cumhuriyet gereklerine aykırı olmaması unsuru da 13. maddeye eklenmiştir.

Yanıt Açıklaması: İngiltere, yaygın ve güçlü demokrasi kültürü sayesinde yazılı bir anayasaya sahip olmamasına rağmen anayasal bir devlet olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Bugünkü anlamında ilk anayasalar, 1787 ABD ve 1791 Fransa anayasalarıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Avrupa mutlak monarşilerinin anayasal (meşruti) monarşilere dönüşmesi 19. yüzyılda gerçekleşmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Osmanlı İmparatorluğu’nda anayasal gelişmenin ilk adımı olarak 1808 yılında merkezî hükumetin temsilcileri ile âyan temsilcileri arasında kabul edilip imzalanan Sened-i İttifak kabul edilir. İlk defa Padişahın yetkileri bu belgeyle sınırlandırılmış padişahın otoritesinin yanında ayanlar ayrı bir güç olarak kabul edilmiştir

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasası’nda egemenliğin kayıtısz şartsız Türk Milleti’nin olduğu yolundaki ifade korunmakla birlikte, milletin egemenliğini “Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organlar eliyle” kullanacağı belirtilmiştir (m.4). Böylece TBMM, egemenliğin kullanılışında tek yetkili organ olmaktan çıkarılmış, egemenliğin kullanılmasını anayasada belirtilen diğer devlet organları ile paylaşır olmuştur. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1924 Anayasası’nın, meclis hükûmeti ile parlamenter rejim arasında karma bir sistem kurduğu söylenmiştir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa ve onunla yakından ilgili diğer hukuki mevzuatı açıklayan, yorumlayan ve sistemleştiren bir hukuk bilimi dalı anayasa hukukudur

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası siyasal karar alma mekanizmalarındaki tıkanıklıkları giderici hükümler getirmiştir.