Anayasa Hukuku

Yanıt Açıklaması: Fransız düşünür Montesquieu tarafından savunulan ve devletlerin yasama, yürütme ve yargı olmak üzere üç iktidarı olduğunu ifade eden anayasal ilke kuvvetler ayrılığı ilkesidir.

Yanıt Açıklaması: - Her iki Anayasa, askeri müdahaleler sonucu oluşmuştur. - Her iki Anayasa, bir kanadı askeri harekatın liderliğini yapan kuruldan (MBK ve Millî Güvenlik Konseyi) diğer kanadı ise sivillerden (Temsilciler Meclisi ve Danışma Meclisi) oluşan Kurucu Meclis’ler tarafından hazırlanmıştır. - Her iki durumda da Kurucu Meclis, daha doğrusu bu Meclis’in sivil kanadı seçimle oluşmamıştır. - Her iki durumda da Kurucu Meclisçe hazırlanan Anayasa, halkoyuna sunulmak suretiyle kesinleşmiştir. Ancak; Temsilciler Meclisi MBK karşısında, Danışma Meclisi’nin Millî Güvenlik Konseyi karşısındaki durumuna oranla daha geniş yetkili bir kuruluştur. 1961 sisteminde Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilen metin MBK tarafından aynen kabul edilmediği, Temsilciler Meclisi de MBK tarafından yapılan değişliklikleri benimsemediği takdirde, iki meclisin üyelerinden oluşan bir Karma Komisyon kurulması ve Karma Komisyon metninin Kurucu Meclis birleşik toplantısında oylanması öngörülmüştü. Bu durum, sayıca daha kalabalık olan Temsilciler Meclisi’ne bir üstünlük sağlıyordu. 1981-83 sisteminde ise Millî Güvenlik Konseyi, Danışma Meclisi’nce kabul edilen metinde dilediği değişikliği yapma veya bunu tümüyle reddetme yetkisini kendisinde saklı tutmuştur. Millî Güvenlik Konseyi’nce değiştirilerek kabul edilen metnin tekrar Danışma Meclisi’ne gönderilmesi gibi bir yöntem öngörülmemiştir. Bu anlamda Anayasa’nın yapımında nihai söz, Millî Güvenlik Konseyi’ndedir. Danışma Meclisi, nihayet bir danışma veya ön çalışma organıdır. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İlk Osmanlı-Türk Anayasası da 1876 yılında kabul edilmiş olan “Kânûn-i Esâsî” dir.

Yanıt Açıklaması: Çerçeve Anayasa, genel ilkeleri düzenleyen ve bunların uygulanma biçimlerini kanunlara bırakan anayasa tipidir. Katı Anayasa, değiştirilmesi olağan kanunlardan daha güç koşullara bağlanan anayasa tipidir. Rasyonelleştirilmiş Parlamentarizm, parlamenter sisteme daha işlerlik kazandırmak, gereksiz tıkanma ve bunalımları aşmak amacıyla bazı kurum ve kuralların öngörüldüğü bir modeldir. Saf Millî İrade, halk tarafından seçilen yasama organının ve onun içinden çıkan hükümetin, genel oyla seçilmeyen bazı kurum ve kuruluşlarca sınırlandırılamaması kuramıdır.

Yanıt Açıklaması: 1961 ve 1982 Anayasalarının benzerlikleri şu şekildedir; Her iki Anayasa, askeri müdahaleler sonucu oluşmuştur. Her iki Anayasa, bir kanadı askeri harekatın liderliğini yapan kuruldan (MBK ve Milli^ Güvenlik Konseyi) diğer kanadı ise sivillerden (Temsilciler Meclisi ve Danışma Meclisi) oluşan Kurucu Meclis’ler tarafından hazırlanmıştır. Her iki durumda da Kurucu Meclis, daha doğrusu bu Meclis’in sivil kanadı seçimle oluşmamıştır. Her iki durumda da Kurucu Meclisçe hazırlanan Anayasa, halkoyuna sunulmak suretiyle kesinleşmiştir. Her iki durumda da sivil kanadın, Bakanlar Kurulu’nun kurulması ve düşürülmesine ilişkin yetkileri yoktur. Diğer yandan 1961 Hakoylaması'nda Anayasanın kabulü Cumhurbaşkanı seçimi ile birleşmemiştir. 1982 Halkoylaması'nda siyasi partilerin halkın oyuna etkide bulunamayacağı kararı verilmiştir. 1961 Temsilciler Meclisi, 1982 Danışma Meclisi'nden daha temsili niteliktedir. Danışma Meclisi, Temsilciler Meclisi'ne oranla daha bürokratik bir yapıdadır.

Yanıt Açıklaması: Verilen şıklardan yalnızca C şıkkındaki ibare her iki anayasa için de doğrudur. İki anayasa da halkoyuna sunularak kabul edilmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: 1961 Anayasası amaçladığı çoğulcu demokratik düzeni gerçekleştirebilmek için, çoğulcu toplum yapısının ve onu oluşturan gönüllü kuruluşların geliştirilmesine öncelik vermiş, bunu kolaylaştırıcı bir dizi hüküm kabul etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Bugünkü anlamda ilk anayasa Amerikan Anayasası olmakla birlikte, dünyada ilk anayasal metin İngilizlerin Instrument of Government isimli metnidir. Doğru cevap E şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Genel ilkeleri düzenleyen ve bunların uygulanma biçimlerini kanunlara bırakan anayasa tipi çerçeve anayasa olarak adlandırılmaktadır.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve D seçeneklerinde yer alan önermelerin tamamı yanlıştır. Ancak E seçeneğinde belirtildiği gibi 1924 Anayasası bir anayasa yargısı sistemi getirmemiştir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Dünyada ilk yazılı anayasa metni, İngiliz ihlali sırasında kabul edilmiş ve ömrü oldukça kısa sürmüş olan Hüku^met Aracı (Instrument of Government) adlı bir belgedir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası, katı, yazılı ve kazuistik bir anayasadır.

Yanıt Açıklaması: Yapılması ve değiştirilmesi tamamen olağan kanunlarla aynı yöntemlere tabi olan anayasaya verilen isim Yumuşak anayasadır.

Yanıt Açıklaması: Anayasa, en basit tanımıyla, bir devletin temel örgütleniş tarzını, organlarını, bu organlar arasındaki ilişkileri ve devletle birey arasındaki ilişkilerin temel kurallarını belirleyen üstün bir kanundur. Bu tanımdaki “üstün” kelimesinin ifade ettiği anlam, anayasayı yapma ve değiştirme yöntemlerinin, olağan kanunlardakinden farklı oluşudur.

Yanıt Açıklaması: Yapılması ve değiştirilmesi, tamamen olağan (adi) kanunlarla aynı yöntemlere tabi olan anayasaya yumuşak anayasa denir

Yanıt Açıklaması: anayasalcılık akımının ortaya çıkmasındaki temel amaç devletin mutlak iktidarını birey hürriyetleri lehine sınırlandırmaktır.

Yanıt Açıklaması: Sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır. Egemenliğin kullanılmasına ilişkin hüküm yanında, 1961 Anayasası'nın 8. maddesi de anayasanın üstünlüğünü kuşkuya yer bırakmayacak açıklıkla belirtmektedir: “Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz. Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını idare makamlarını ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdırı”.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası'nda sadece genel ilkeleri ortaya koyup, bunların uygulanma biçimlerini kanunlara bırakma amacını güden çerçeve anayasa anlayışının benimsenmeyip, birçok muhtemel durumları düzenlemek isteyen kazüistik bir yönteme yer verildiği gözlemlenmektedir. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: 1982 Anayasası'na göre ölüm cezası ve genel müsadere cezasına karar verilemez.

Yanıt Açıklaması: Batı toplumlarının 19. yüzyıl içindeki değişimi, devlet kontrolünden uzak biçimde kanunlarına göre işlemeye terk edilen piyasa ekonomisinin sanayileşmeyi büyük ölçüde gerçekleştirdiği fakat ağır sosyal sorunlar yarattığı, gelir ve servet eşitsizliklerini arttırdığı, sınıf çatışmalarını yoğunlaştırdığı gerçeğine dayanarak cumhuriyetin niteliklerinden biri olarak sosyal devlet ilkesi benimsenmiştir.