İş Sağlığı ve Güvenliği

Yanıt Açıklaması: İSGK m.19’da, “Çalışanların yükümlülükleri” başlığı altında getirilen düzenlemeye göre çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdürler.

Yanıt Açıklaması: Sözleşmeden doğan sorumlulukta zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Yanıt Açıklaması: Başka iş yerlerinden çalışmak üzere kendi iş yerine gelen çalışanların genel nitelikteki bilgileri almalarını sağlamak üzere bu çalışanların işverenlerine gerekli bilgileri verilmesi, İşverenin genel bilgilendirmelerin dışında vermesi gereken bilgiler arasında yer alır.

Yanıt Açıklaması: Cevap D şıkkıdır. Ülkemizde genelde yaygın olan üretim sistemi, küçük ve orta ölçekli işletmelere dayanmaktadır. İşte bu durum, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin etkin bir şekilde uygulanamamasının en önemli nedenidir. Yayınlanan istatistikler incelendiğinde, sanayi ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren işletmelerin %90’ından fazlası 1-9 arasındaki sayıda işçi çalıştırmaktadır. Bu yapıya ve çalışma düzenine sahip olan işyerlerine etkin şekilde hizmet götürülmesi de, denetim yapılması da çok zordur.

Yanıt Açıklaması: Üretim organizasyonunun yol açtığı kazaların nedenleri; Mühendislik bilgisinin veya makinelerin kurulacağı alanın yeterli olmaması nedeniyle üretim organizasyonun yanlış planlanması ve uygunsuz yerleştirilmiş olması, Makinelerin kullanımının ve çalıştırılma düzeninin insanın doğasına ve yapısına uyumlu olmaması (ergonomik olmaması), İşe alınırken işçinin işe uygun olup olmadığına dikkat edilmemesi yani işçi seçiminde titiz davranılmaması, İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin gerekli tüm tedbirlerin alınmamış olması, İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin gerekli araç ve gereçlerin eksik olması, İşçilere, genel iş sağlığı ve güvenliği eğitimi ile kullanacağı makine, araç ve gereçlerle ilgili yeterli eğitimin verilmemiş olması, İşverenin ve devletin iş sağlığı ve güvenliği denetimine gereken önemi göstermemesi, Yeterli iş güvenliği uzmanının bulunmaması, bulunanların da işyerlerinde istihdam edilmesinden kaçınılmasıdır.

Yanıt Açıklaması: Yaygın olarak kullanılan kimyasalların sayısı gün geçtikçe artmakta ve buna bağlı olarak meslek hastalıklarının sayısında da artış olmaktadır. Örneğin, havuzlarda çalışanlarda, havuzun temizlenmesinde kullanılan kimyasal maddeler nedeniyle meslek hastalıkları gündeme gelmiştir.Yeni teknolojilere bağlı olarak geleneksel riskler azalmakta, niteliği değişmekte ancak yeni riskler söz konusu olmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sosyal Zorunluluklar

Yanıt Açıklaması: Aşırı güven duygusu, zihinsel yetenek ve sakarlık tehlikeli davranışlara yol açan psikolojik faktörler iken; fiziksel yetersizlikler tehlikeli davranışlara yol açan fizyolojik faktörlerden biridir. Tehlikeli davranışlara yol açan kişisel özellikler ise yaş, cinsiyet, medeni durum, statü, kıdem ve eğitim düzeyi olarak gruplandırılabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ergonomi: Kişilerin, fiziksel ve psikolojik özelliklerini gözönünde bulundurarak işin kişilere, kişilerin işe uyumu için gerekli şartları ortaya koyan çok disiplinli bir bilim dalıdır.

Yanıt Açıklaması: Yargıtay’ın eski tarihli kararlarında kusur sorumluluğunu, daha yeni kararlarında ise kusursuz sorumluluğu kabul ettiği görülmektedir. Nitekim Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin (HD) 3.11.1967 tarih ve 8057/10174 sayılı ve 27.3.1957 gün ve 1/3 sayılı içtihadı birleştirme kararında yer alan risk nazariyesinden hareketle iş hukuku alanındaki bilimsel içtihatlar ve özellikle risk nazariyesinin, sanayinin gelişmesiyle iş kazalarına karşı işçileri koruma zorunluluğunun bir ifadesi olduğu belirtilmiştir. Yargıtay 9. HD bu kararında, “kusursuz sorumluluğu” kabul ederken, görüşünü ekonomik ve sosyal olaylara ve işçi ve işveren arasındaki ekonomik açıdan farklılığa dayandırmış ve bu görüşünü birçok kararda da sürdürmüştür.

Yanıt Açıklaması: Brusella da hayvanlardan insanlara geçen meslek hastalıklarından biridir. Malta humması adı da verilen bu hastalık, hayvanlarla doğrudan temas veya koyun, keçi, sığır, manda gibi hayvanların etleri, süt ve idrar gibi vücut sıvıları, enfekte süt ile hazırlanan süt ürünleri aracılığı ile insanlara bulaşmaktadır. Solunum yoluyla da bulaşabilmektedir. Titreme ile yükselen ateş, kas ve büyük eklem ağrıları ile seyreden bir hastalıktır. Bu hastalık da daha çok çiftçiler, hayvan bakıcıları, veterinerler ve mezbahalarda çalışanlar ile kasaplarda görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Ergonomi: Kişilerin, fiziksel ve psikolojik özelliklerini gözönünde bulundurarak işin kişilere, kişilerin işe uyumu için gerekli şartları ortaya koyan çok disiplinli bir bilimdalıdır. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: İşçilerin iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle uğradıkları kayıplar; işçilerin çalışma gücünde meydana gelen kayıplar, meslekte kazanma gücünde kayıplar, gelir kaybı veya gelirde azalma ile kazanın neden olduğu psikolojik sorunlar olarak sınıflandırılabilir.

Yanıt Açıklaması: İş kazaları ve meslek hastalıkları meydana gelmeden önce önlemek

Yanıt Açıklaması: Anayasa m.61 ise sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler başlığı altında devletin engellilerin korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alma görevini ifade etmektedir. Doğru cevap E’dir.

Yanıt Açıklaması: İşyerlerinin Yapısından Kaynaklanan Sorunlar Ülkemizde genelde yaygın olan üretim sistemi, küçük ve orta ölçekli işletmelere dayanmaktadır. İşte bu durum, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin etkin bir şekilde Uygulanamamasının en önemli nedenidir. Çünkü işçi sayısı 6-7 civarında olan bir işletmede, yapılacak her yeni düzenleme çok doğal olarak iş sağlığı ve güvenliği konusundaki maliyeti de yükseltecektir. Zaten sınırlı olanaklarla ve nispeten geri teknolojilerle çalışan küçük işletmeler, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin yükleyeceği ek maliyetlerden kaçınmaktadırlar. Büyük işletmelerin, bu konuda daha rahat mali olanaklar bulabildiği ve genellikle gereken tedbirleri aldıkları gözlenmektedir. Doğru cevap C’dir.

Yanıt Açıklaması: 6 Mayıs 1930 tarih ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nda da, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin hükümler mevcuttur (m.173-180).

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap A şıkkıdır. TBK kapsamında işverenin işçiyi gözetme borcu TBK m.417’de düzenlenmiştir. TBK m.417, “İşveren, hizmet ilişkisinde işçinin ki­şiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir dü­zeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Yanıt Açıklaması: Kazaların temel nedenleri  insana bağlı nedenler ile fiziksel ve mekanik çevre koşullarına bağlı nedenlerdir.

Yanıt Açıklaması: 1869 tarihli Maadin Nizamnamesi, iş güvenliği ile ilgili kurallara daha fazla yer vermiş, Dilaver Paşa Nizamnamesi’nin eksiklerini tamamlamıştır. Maadin Nizamnamesi ile madenlerde zorla çalıştırma sistemi tamamıyla ortadan kaldırılmıştır.