İş Sağlığı ve Güvenliği

Yanıt Açıklaması: U¨lkemizde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili karşılaşılan sorunları şu başlıklar altında toplayabiliriz: İşyerlerinin yapısından kaynaklanan sorunlar, Kanuni düzenlemelerden kaynaklanan sorunlar, İstatistiksel verilerden ve araştırma sonuçlarından kaynaklanan sorunlar, O¨rgütlenme ve koordinasyon yetersizliklerinden kaynaklanan sorunlar, Eğitimle ilgili sorunlar, Kazalardan sonra ortaya çıkan sorunlar. Tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinden kaynaklanan sorunlar daha çok kazalardan sonra ortaya çıkan sorunlar içerisinde değerlendirilebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: İSGÜM aşağıdaki birimlerden oluşmaktadır: • Kalite Bölümü, • İş Sağlığı ve Meslek Hastalıkları Bölümü, • İş Hijyeni Bölümü, • Laboratuvar Yetkilendirme Bölümü, • Kontrol Belgesi Bölümü, • Eğitim ve Organizasyon Bölümü, • Uluslararası İşbirlikleri, • Proje ve Strateji Bölümü, • KKD Bölümü, • İş Güvenliği Bölümü.

Yanıt Açıklaması: Kusur: Hukuka uygun olmayan, hukuk düzeninin kınadığı bir irade veya irade noksanıdır.

Yanıt Açıklaması: A, B, D ve E seçeneklerinde verilenler meslek hastalıklarına neden olan kimyasallardandır. Bunların yanı sıra zehirli gazlar, asitler ve haşere öldürücüler de bu tür kimyasallar arasında sıralanır. Şarbon ise ot yiyen hayvanlarda görülen ve bu hayvanlarla temas ya da bunların besin olarak tüketilmesiyle insana bulaşan, bakterilerin yol açtığı bir hastalıktır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Uykusuzluk, yorgunluk, fiziksel yetersizlikler ve fiziksel uyumsuzluk tehlikeli davranışlara yol açan kişisel özellikler olmayıp fizyolojik faktörlerdirler.

Yanıt Açıklaması: Aşılama, aktif bağışıklama olarak da adlandırılmaktadır. Aşılamada, zayıflatılmış mikroplar hasta olmayan kişiye verilerek hastalığa karşı bağışıklık kazanması sağlanmaktadır. Seroprofilaksi, pasif bağışıklama olarak adlandırılmaktadır. İşçileri, meslek hastalıklarından koruyabilmek amacıyla serum kullanılması uygulanmasına seroprofilaksi denilmektedir. Kemoprofilaksi, belirli hastalık etkenlerinin ortaya çıkmasını, hastalığın ilerlemesini ya da istenmeyen sonuçlar doğmasını önlemek amacıyla sağlıklı bireylere belirli farmakolojik özellikleri olan maddeler verilerek yürütülen bir koruyucu sağlık hizmetidir. Beslenme işçiler açından önemli bir koruyucu yöntemdir. İşçilerin yeterli ve dengeli beslenememeleri durumunda vücutlarının zayıf düşmesi, dirençlerinin azalması ve hastalanma ihtimallerini artırmaktadır. Erken tanı çalışmaları ve portör taramaları da işçilere yönelik koruyucu sağlık hizmetlerinden bir diğeridir. Muayenelerde, portör taraması yapılarak kişinin herhangi bir hastalığı taşıyıp taşımadığı da belirlenmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap D şıkkıdır . İş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üze­re AÇSHB tarafından yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, AÇSHB ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mü­hendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemandır (m.3/1, f). Teknik eleman, teknik öğretmen, fizikçi, kimyager ve biyolog unva­nına sahip olanlar ile üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği programı mezunları­dır (m.3/1, s).

Yanıt Açıklaması: Çalışanların yaptıkları işten zarar görebilecekleri Hipokrat tarafından ileri sürülmüştür. Hipokrat, ilk kez kurşunun zehirli etkilerinden söz etmiştir.

Yanıt Açıklaması: Tehlikeli davranışlara yol açan fizyolojik faktörler, iş kazalarına yol açan insana bağlı nedenlerden ikincisidir. Bu faktörler fiziksel yetersizlikler, fiziksel uyumsuzluk, uykusuzluk ve yorgunluk olarak gruplandırılabilir.

Yanıt Açıklaması: Anayasa m.50’de , iş güvenliği hakkını ilgilendiren bir başka hüküm bulun­maktadır. Bu hükme göre, “Kimse yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar” . Doğru cevap D’dir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili kurum ve kuruluşlar, çok sayıda ve dağınıktır. Bunlar, değişik düzeylerde iş güvenliğine ilişkin çalışmalar yapmaktadırlar. Böylece ortaya koordinasyon yokluğu, kuruluşlar arasında dağınıklık, kurum ve kuruluşlar arasında görev benzerliği, etkili denetim yapılamaması ve adil yaptırımlar sağlanamaması ve standartlar geliştirilememesi gibi sorunlar çıkmaktadır. Doğru cevap A^dır. b) İş sağlığı ve güvenliği konusunda rakamsal verilere ulaşma zorluğu (İstatiksel verilerin sonuçlarından kaynaklanan sorunlardır.) c) Küçük ölçekli işletmelerin ek maliyetlerden kaçınması (İşyerlerinin yapısından kaynaklanan sorunlardır. d) Denetim yapacak müfettişlerin yeterince bilgi sahibi olmaması (Eğitimle ilgili sorunlardır.) e) Kazalardan sonra acil müdahalelerin yapılamaması (Kaza sonrası karşılaşılan sorulardır)

Yanıt Açıklaması: Doğru cevap E şıkkıdır. Risk değerlendirmeleri yapılırken amaç, risklerden kaçınmak olmalıdır. Diğer şıklar yanlıştır.

Yanıt Açıklaması: İş kazası veya meslek hastalığının ortaya çıkması, işverenin iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına aykırı davranışları nedeniyle yani iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini gerektiği gibi almamasından ya da kasıtlı olarak olumsuz davranmasından kaynaklanmış olabilir. İşte böyle bir durum varsa SGK tarafından yapılan sağlık harcamalarının tamamı işverene tazmin ettirilir. SGK’nın yaptığı harcamalar hesaplanırken yol giderleri, gündelikler ve refakatçi giderleri de dikkate alınır (SSGSSK m.76/IV). Burada işverenin iş sözleşmesinden doğan bir kusur sorumluluğu bulunduğu tartışmasızdır. İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almaması nedeniyle ortaya çıkmış ve SGK tarafından sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği verilmişse işveren, SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik tutarını SGK’ya ödemek zorundadır (SSGSSK m.21/III). Yukarıda değinildiği gibi SSGSSK m.76/III ve m.76/IV, genel sağlık sigortasından yapılan giderlerin işverenden geri istenebilmesi hususunu ayrıca düzenlemektedir.

Yanıt Açıklaması: ş kazalarının meydana gelmesinde etkili olan psikolojik faktörlerden biridir. SGK’nın 2015 yılına ilişkin iş kazalarının iş saatlerine göre dağılımını gösteren tablo 2.3 incelendiğinde, iş kazalarının en çok sabah 09:00 ile 11:00 arasında meydana geldiği görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Aşılama, aktif bağışıklama olarak da adlandırılmaktadır. Aşılamada, zayıflatılmış mikroplar hasta olmayan kişiye verilerek hastalığa karşı bağışıklık kazanması sağlanmaktadır. Seroprofilaksi, pasif bağışıklama olarak adlandırılmaktadır. İşçileri, meslek hastalıklarından koruyabilmek amacıyla serum kullanılması uygulanmasına seroprofilaksi denilmektedir. Kemoprofilaksi, belirli hastalık etkenlerinin ortaya çıkmasını, hastalığın ilerlemesini ya da istenmeyen sonuçlar doğmasını önlemek amacıyla sağlıklı bireylere belirli farmakolojik özellikleri olan maddeler verilerek yü­rütülen bir koruyucu sağlık hizmetidir. Beslenme işçiler açından önemli bir koruyucu yöntemdir. İşçilerin ye­terli ve dengeli beslenememeleri durumunda vücutlarının zayıf düşmesi, dirençlerinin azalması ve hastalanma ihtimallerini artırmaktadır. Erken tanı çalışmaları ve portör taramaları da işçilere yönelik koruyucu sağlık hizmetlerinden bir diğeridir. Muayenelerde, portör taraması yapılarak kişinin herhangi bir hastalığı taşıyıp taşımadığı da belirlenmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Olağan Sebep Sorumluluğu (Özen Sorumluluğu): Olağan sebep sorumluluğu, kanunda öngörülen özen yükümlülüğünün yerine getirilmemesine dayanan bir kusursuz sorumluluk hali olup, sebep sorumluluğunun en hafif şeklidir.

Yanıt Açıklaması: 5510 sayılı SSGSSK’da, iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle sigortalıyı çalıştıran işveren ve üçüncü kişilerin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) karşısındaki sorumluluğu düzenlenmiştir (m.21). Ayrıca SSGSSK’da, iş kazası ve meslek hastalığının üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmesi halinde üçüncü kişilerin sorumluluğu (m.21/IV) ve SGK’nın sigortalıya veya hak sahiplerine yaptığı yardımlar nedeniyle işverene başvurması (rücu hakkı) düzenlenmiştir (m.21/I). Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: A, B, C ve E seçeneklerinde verilenler işverenlerin uğradığı ve katlanmak durumunda oldukları iş kazaları ve meslek hastalıklarının oluşturduğu doğrudan maliyetler arasındadır. Kazanın gerektirdiği fazla mesainin maliyeti ise dolaylı bir maliyettir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Yorgunluk ve uykusuzluk tehlikeli davranışlara yol açan fizyolojik faktörler iken; medeni durum ve statü tehlikeli davranışlara yol açan kişisel özelliklerden biridir. Tehlikeli davranışlara yol açan psikolojik faktörler ise zihinsel yetenek, duygusal yapı, sakarlık, duygusal uyumsuzluk, aşırı güven duygusu, stres ve ihmalkarlık olarak sıralanabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği alanında çeşitli kanun tasarıları gündeme gelmiş ve 20.06.2012 tarihinde 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (RG, T.30.06.2012, S.28339) kabul edilmiştir. Doğru cevap A‘dır.