Çalışma Yaşamının Denetimi

Yanıt Açıklaması: Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 1593 sayılı ve 1930 tarihli Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun bazı hükümleri çalışma yaşamının denetimine ilişkin hükümler içermektedir. Gerçi hükümlerin bir kısmı günümüzde anlamını yitirmişse de (mesela 12 yaşından aşağı bütün çocukların fabrika ve imalathane gibi her türlü sanat müesseseleriyle maden işlerinde amele ve çırak olarak istihdamını yasaklayan hüküm gibi (mad.173) varlığını hâlen devam ettirmektedir. Ayrıca başka hükümlerde de eskimiş sayılan düzenlemelere rastlamak mümkündür. Ancak zamanımızda Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun bazı hükümlerinin hâlen mevzuatımıza ışık tuttuğu da bilinen bir gerçektir. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nda işçilerin sağlıklarının korunması ve buna ilişkin tedbirlerin alınması için dönemin sorumlu bakanlıklarınca birlikte bir tüzük çıkarılması gerektiğine değinilmiştir. Ayrıca Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nda işyerlerinde ve bunların müştemilatında (eklentilerinde) bulunması gereken sıhhi şartların sağlanması, işyerlerinde kullanılan araçlardan, makinelerden ve hammaddelerden kaynaklanacak iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı tedbirlerin alınması gerektiği ifade edilmektedir (mad.179). Ayrıca en az elli işçi çalıştıran işyerlerinde hekim bulundurulması ve işçilerin tedavilerinin yapılması zorunlu tutulmuştur. Büyük işyerlerinde ve iş kazası riski yüksek olan yerlerde işyeri hekimleri sürekli olarak bulundurulmalıdırlar. Bunların dışında işyerlerinde meydana gelmesi muhtemel kazalara karşı başka tedbirlerin de düşünüldüğü görülmektedir (mad.180). Böylelikle Cumhuriyet’in ilk kuruluş yıllarında önemli bir öngörü ile çalışma yaşamının risklerine karşı çalışanları koruyucu ve çalışma yaşamının denetlenmesine yol açan düzenlemelerin hazırlandığı görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye'de ilk sosyal güvenlik kuruluşları Cumhuriyet'in ilanından önce 28.04.1921 tarih ve 114 sayılı ' Zonguldak ve Ereğli Havza-i Fatmiyesinde mevcut kömür tozlarının amele menafii umumiyesine olarak füruhtuna dair kanun ' ile yine 10.09.1921 tarih ve 151 sayılı ' Ereğli Maden Amelsinini Hukukuna Müteallik Kanun ' ile Amele Birliği ' Ereğli Havzası Amele Birliği Biriktirme ve Yardım Sandığı ' ülkemizin ilk zorunlu Sosyal Sigortalar Kuruluşudur. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Denetmen ve denetmen yardımcılarının ve- rilen görev üzerine yapacakları inceleme ve denetim sonucu şu konularda tespit yapmaları söz konusudur: İşyerinin mevcut durumunu, gerektiğinde ruhsatsız yapılmış olanlar dada^hil olmak üzere özel bina inşaatlarının yapı, sınıf ve grubunun belirlen- mesi için inşaatın niteliği ve yüzölçümü, yarım kalan inşaatların yapılmış olan kısımlarının seviyeleri, başlama ve bitiş tarihleri, İşyerinin faal olup olmadığı ile işyeri tescilinde verilen bilgilerin doğruluğu, İşyerlerinde yapılan işin niteliği ile yapılan işte değişiklik olup olmadığı, Kanun’un 89. maddesinin birinci fıkrasında belirtilen prim borçlarına halef olma şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği, Sigortalıların ve sigortalı olması gerekenlerin Kurum’a bildirilip bildirilmediği, Kanun’da sigortalılık başlangıç ve bitişiyle ilgili kurum ve kuruluşlardaki vergi mükellefiyeti, tescil ve sicil işlemlerine bağlanmış sigortalıların sigortalılık başlangıç ve bitiş tarihleri, Sigortalıların kimlik bilgileri, çalışma süreleri, ücretleri ve prime esas kazançları, İşten ayrıldığı bildirilen sigortalının, fiilen çalışmalarının devam edip etmediğinin tespit edilmesi ile aylık prim ve hizmet belgesi ve sigortalı hesap fişi bilgilerinin farklı olduğunun tespit edilmesi ha^linde, sigortalıların işten ayrılış tarihi, Sigortalıların/iştirakçilerin fiili hizmet veya itibari^ hizmet uygulamasındanyararlandırılıp yararlandırılmayacağı hususları.

Yanıt Açıklaması: Çalışma yaşamı ve ilgili koşulların, denetimi sosyal devlet olmanın gereğidir.

Yanıt Açıklaması: İş denetimine ilişkin yüksek performans sergileyen tüm sistemlerde denetime konu olan tüm alanlarda önlemeyi esas alan yaklaşımı geliştirildiği görülmektedir. Önlemeyi esas alan koruma yaklaşımı; İşyerlerinde işgücünü koruyucu politikaların gelişimini, Sorunların ortaya çıkmadan önlenmesini, Sosyal diyalog yolu ile daha sağlıklı işleyen endüstri ilişkilerinin sağlanmasını, Özellikle iş sağlığı ve güvenliği yönetiminde, kendi kendini düzenleyen ve işletme yönetiminin bir parçası hâline gelen sistemlerin tanıtımın içerir. Doğru ceva B’dir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal Sigortalar Yüksek Sağlık Kurulu, sigortalıların erken yaşlanma hallerine ilişkin düzenlenmiş sağlık kurulu raporları ve diğer belgelere istinaden Kurum Sağlık Kurulunca verilen kararlara karşı ilgililerin itirazlarını inceleyip karara bağlar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Ülkemizde işyerlerinde uygulanan iş mevzuatı kapsamındaki iş ilişkilerinden doğan uyuşmazlıklar tarafların başvurusu üzerine iş mahkemeleri tarafından; dış denetim uygulamaları nedeniyle işveren ile idare arasında doğan uyuşmazlıklar ise tarafların başvurusu üzerine idare mahkemeleri tarafından incelenerek çözüme kavuşturulur.

Yanıt Açıklaması: Kamuoyu Denetimi' yle ilgili olarak  A, B, C, D şıklarının hepsi  doğrudur.

Yanıt Açıklaması: “O¨rgütlenmiş halk tarafından, yönetimin icraatının takip edilmesi, haksız eylem ve işlemlerine karşı gerekli tepkisini, eğilimini ve isteklerini ortaya koyması” olarak tanımlanan (Korkmaz, 2002, s.95) kamuoyu denetimi, halkın ortak çıkarlar etrafında yönetimin karar ve uygulama sonuçlarını geçmişe ve geleceğe dönük olarak etkileme gücünü ifade eder.

Yanıt Açıklaması: Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci.

Yanıt Açıklaması: 81 sayılı İş teftişi Sözleşmesi, sanayi ve ticarette iş denetiminin uluslararası dayanağını oluşturmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin görevlerini yerine getirebilmeleri için, Bakanlıkça belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yeterli çalışma süresini sağlamak, işverenin görevidir.

Yanıt Açıklaması: Nitekim 5393 sayılı Belediye Kanunu’na (RG., T.13.07.2005, S:25874) göre, “Gayrisıhhî müesseseler ile umuma açık istirahat ve eğlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek” belediyelerin yetkileri ve imtiyazları alanında gösterilmiştir” (mad.15/l).Söz konusu hükümden de anlaşılabileceği üzere, belediyeler iş sağlığı ve güvenliği açısından işyerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek yetkisine sahiptir.

Yanıt Açıklaması: Çalışma yaşamının denetiminin etkinliği ve başarısının en somut ölçütlerinden biri, iş müfettişlerinin sayısı ve ülkedeki işyeri başına düşen müfettiş sayısıdır . Buna göre az gelişmiş bir ülke için 1/45.000 oranındadır. Doğru cevap B’dir .

Yanıt Açıklaması: Sendikal kuruluşların niteliği gereği demokratik bir kuruluş olmasından kaynaklanan, öncelikle kendi üyeleri veya organları aracılığı ile denetlenmesine İç Denetim denir.

Yanıt Açıklaması: Yasaları uygulatmak amacıyla devletin iş müfettişleri görev yapmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 6331 sayılı Kanun hükümlerine dayalı olarak çok sayıda yönetmelik çıkarılmıştır. Bu yönetmelikler işyerlerinin sosyal taraflarca denetimini ihtiva eden hükümler içermektedir. Bu özelliği gereği 6331 sayılı Kanundan ayrı bir düzenleme olarak değerlendirilen bu yönetmelikler şunlardır: • İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği(R.G., T.29.12.2012, S.28512) • İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik (R.G., T. 18.01.2013, S.28532) • Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (R.G., T.15.05.2013, S.28648) • İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik • İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alınmasıyla ilgili olarak çıkarılan ilk yönetmeliklerden biridir. Bu yönetmeliğin amacı, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulacak işyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin kuruluşu ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin yetkilendirilmeleri, yetki belgelerinin iptali, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir .

Yanıt Açıklaması: Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt: İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre iş güvenliği uzmanlarının eğitim, bilgilendirme ve kayıt ile ilgili görevleri şunlardır (mad.9/1-ç): - Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanması konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmak ve uygulamalarını yapmak veya kontrol etmek. - Çalışma ortamıyla ilgili iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ve çalışma ortamı gözetim sonuçlarının kaydedildiği yıllık değerlendirme raporunu işyeri hekimi ile işbirliği halinde EK-2’deki örneğine uygun olarak hazırlamak. - Çalışanlara yönelik bilgilendirme faaliyetlerini düzenleyerek işverenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek. - Gerekli yerlerde kullanılmak amacıyla iş sağlığı ve güvenliği talimatları ile çalışma izin prosedürlerini hazırlayarak işverenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek. - Bakanlıkça belirlenecek iş sağlığı ve güvenliğini ilgilendiren konularla ilgili bilgileri, İSG KATİP’e bildirmek. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: OSHA, ölümcül iş kazalarını ve ağır meslek hastalıklarını ACC ise tazminatlar için yapılan ödemeleri azaltmak için çalışır.

Yanıt Açıklaması: “Yeni Zelanda’da, 1988’de kurulan İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansının (OSHA), Kaza Sigortası Kurumu (ACC) ile ilişkileri mükemmeldir. OSHA, ölümcül iş kazalarını ve ağır meslek hastalıklarını ACC ise tazminatlar için yapılan ödemeleri azaltmak için çalışır.