Çalışma Yaşamının Denetimi

Yanıt Açıklaması: İş Kanunları dışında çalışma yaşamının denetimine ilişkin hükümler ihtiva eden kanunlar; Borçlar Kanunu, Umumi Hıfzısıhha Kanunu ve Ceza Kanunudur.

Yanıt Açıklaması: Anayasadaki sosyal devlet ifadesi, geçtiğimiz yüzyılın “jandarma devlet” anlayışından devleti uzaklaştırır.

Yanıt Açıklaması: Çalışma yaşamının denetimi ile ilgili en önemli ve başta gelen kurum, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığıdır. Bakanlığın teşkilat ve görevlerine ilişkin esasları düzenleyen Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde de ifade edildiği üzere, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığıdır.

Yanıt Açıklaması: 6331 sayılı Kanunda iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulmasına ilişin düzenlemeye 22. maddede yer verilmiştir. Söz konusu madde hükmüne göre, elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.

Yanıt Açıklaması: 155 sayılı Sözleşmedeki eylem alanları şunlardır: - İşin maddi unsurlarnn tasarımı, test edilmesi, seçimi, ikamesi, montajı, düzenlenmesi, kullanımı ve bakımı; - İşin maddi unsurları ile işi yapan veya nezaret eden kişiler arasındaki ilişkiler ve makine teçhizat, çalışma süresi, işin düzenlenmesi ve iş usullerinin işçilerin fiziksel ve zihinsel kapasitelerine uyarlanması; - Yeterli sağlık ve güvenlik düzeyine ulaşılması amacıyla bütün çalışanların ileri düzeyde eğitimini, kalifiyesini ve motivasyonunu kapsayan eğitimi; - Çalışma grubu ve işletme düzeylerinde ve ulusal düzeyi de kapsayan uygun diğer bütün düzeylerde haberleşme ve işbirliği; - Sözleşme’nin 4. maddesinde atıfta bulunulan politikaya uygun olan eylemlerinde, işçilerin ve temsilcilerinin disiplin cezalarına karşı korunması.

Yanıt Açıklaması: 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının doğrudan veya dolaylı bir şekilde çalışma yaşamının denetimi ile görev ve yetkileri şu şekilde sıralanabilir (mad.78): a. Bakanlığın görev alanına giren faaliyet ve işlemlerle ilgili teftiş, inceleme ve soruşturmaları yürütmek, gerekli önlemleri almak veya aldırmak, b. Bakanlığın görev alanına giren konularda ulusal ve uluslararası mevzuatın uygulanmasını izlemek, mevzuat çalışmaları yapmak, gerektiğinde, teftiş ve denetimler sonucunda, mevzuatın aksayan yönleri, uygulanabilirliği, sektörel bazda ilgili kurum ve kuruluşlarca alınması gereken önlemleri belirlemek, c. Denetim sonuçlarına ilişkin istatistikleri tutmak, değerlendirmek ve yorumlamak, ç. 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile 25/6/2003 tarihli ve 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu uyarınca işyerlerinde inceleme yapmak, iş ve işlemlerini teftiş etmek, d. Kayıtdışı istihdamla mücadele etmek, bu amaçla sektörel analizlere dayalı denetimleri yürütmek ve bu konularda alınması gerekli tedbirleri önermek, e. Kurumun merkez ve taşra teşkilâtı ile personelinin idarî, malî ve hukukî işlemleri hakkında denetim, inceleme ve soruşturma yapmak Sorunun Doğru Cevabı C Şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: Teftiş, “görmek, izlemek, incelemek, araştırmak ve önlemek” anlamına gelir. Bu tanıma göre, teftiş kavramı sadece incelemek ve araştırmak değil, aynı zamanda önleyici tedbirlerin alınmasını sağlamaya yönelik çalışmaları da ihtiva etmektedir. Dolayısıyla teftişin önleyici bir etkisinin de olduğu kabul edilir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: Genel teftişin sonucunda genel teftişe aykırılığı veya noksanlığı tespit edilen hususların verilen süre sonunda yerine getirilip getirilmediğinin kontrolü amacıyla yapılan teftişe kontrol teftişi denir.

Yanıt Açıklaması: Çalışma ortamı çalışanların sağlığını, güvenliğini ve iyilik halini etkileyen geniş bir alanı anlatılır. Fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik, psiko-sosyal etmenler çalışma ortamında oluşan ve gerekli önlemler alınmadığında çalışanların iyilik durumunu etkileyen etmenlerdir.

Yanıt Açıklaması: Önemli bir uluslararası sözleşme de AB’nin Avrupa Ekonomik Topluluğu döneminden kalma, İşte İşçilerin Güvenlik ve Sağlığının Geliştirilmesini Desteklemek İçin Önlemler Geliştirilmesi Hakkında 12 Haziran 1989 tarih ve 89/391 sayılı Yönergesidir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal devlet anlayışı ile devlet, savunma, adalet ve asayişi temin görevleri yanında ekonomik yaşama da müdahale eden bir şekle bürünmüştür. Doğru cevap B seçeneğidir.

Yanıt Açıklaması: Çalışma koşulları kavramıyla çalışanların korunmasını doğrudan ilgilendiren dört alan anlatılır. Bu dört alan şu şekilde sıralanabilir: - Çocukların ve gençlerin çalıştırılması, - Kadınların çalıştırılması, - Çalışma süreleri, - Ödeme sistemleri (Ücretler) dir.

Yanıt Açıklaması: Çalışma ortamı çalışanların sağlığını, güvenliğini ve iyilik halini etkileyen geniş bir alanı anlatılır. Fiziksel, kimyasal, biyolojik, ergonomik, psiko-sosyal etmenler çalışma ortamında oluşan ve gerekli önlemler alınmadığında çalışanların iyilik durumunu etkileyen etmenlerdir. Doğru cevap D seçeneğidir

Yanıt Açıklaması: 1 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre Çalışma Genel Müdürlüğünün doğrudan ve dolaylı bir şekilde çalışma yaşamının denetimi ile ilgili görev ve yetkileri şu şekilde sıralanabilir (mad.74): a. Çalışma hayatı ile ilgili mevzuatı uygulamak, b. İşçi, işveren ilişkilerini düzenlemek, çalışma barışını sağlayıcı tedbirleri almak, c. Çalışma mevzuatı ve istihdam politikası ile ilgili taslakları ve kalkınma planları ve yıllık programlarda yer alan genel politika içinde mahalli ve sektörel bazda istihdam programlarını hazırlamak, ç. Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunlarında öngörülen işleri yapmak, d. İstihdamdaki gelişmeleri izlemek ve istihdamı sağlayıcı tedbirleri almak, üretimde emek verimliliğini yükselten politikaları geliştirmek amacıyla çalışmalar yapmak, e. Yüksek Hakem Kurulu ile Bakanlık arasındaki ilişkileri yürütmek, f. Resmi Arabuluculuk Teşkilatı ile ilgili işlemleri yapmak, g. Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümlerine göre, kamu kurum ve kuruluşlarının personel kadroları ile ilgili işlemlerini yapmak, uygulamalarını takip etmek ve denetlemek, ğ. Kamu personeli ile ilgili hususlarda her çeşit istatistiki bilgileri toplamak, personel kayıtlarını merkezi olarak tutmak, kurumlar arası veri değişimi için gerekli teknik koordinasyonu sağlamak, h. Personel ve teşkilata ilişkin mevzuat tasarılarının hazırlanmasına katkı sağlamak, bu konularda kurumlarca hazırlanan mevzuat tasarılarını incelemek ve görüş bildirmek, ı. Kamu görevlileri sendikalarına ilişkin mevzuatın uygulanmasında personel konularında uygulama birliğini sağlayacak tedbirleri almak, kamu işve4. Ünite - Çalışma Yaşamının Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Tarafından Denetimi 101 renini temsilen yetkili kurullar ile kamu görevlileri sendikaları ve üst kuruluşları arasında yürütülen çalışmalarda danışma, destek ve koordinasyon hizmetlerini yürütmek, i. Kamu personel alım sınavları ve yerleştirme işlemlerine ilişkin esasları belirlemek, engellilerin istihdamına ilişkin iş ve işlemleri yürütmek, j. Kamu personelinin eğitim ve yetiştirilmeleri ile ilgili her türlü çalışmaları yapmak, uygulamaları takip etmek, değerlendirmek ve denetlemek, k. Özelleştirme ve yeniden yapılandırma uygulamalarına ilişkin mevzuat hükümleri gereğince istihdam fazlası personelin diğer kamu kurum ve kuruluşlarına nakil işlemlerini yürütmek, l. Kamu iktisadî teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkların personeli ile kadro ve pozisyonlarına ilişkin işlemleri yürütmek, m. İç ve dış seyahat yevmiyeleriyle sürekli görevle yabancı memleketlerde bulunan kamu görevlilerinin aylıklarına uygulanacak ödeme misillerini tespit etmek, n. Görev alanına giren konularda araştırma ve incelemeler yapmak ve bunların sonuçlarını değerlendirmek, ortaya çıkabilecek sorun ve tereddütleri giderecek tedbirleri almak ve uygulamaya esas olmak üzere görüş bildirmek, o. Bakan tarafından verilen diğer görevleri yapmak. Yurt dışında çalışan Türk vatandaşlarının; yurt dışındaki çalışma hayatı ve sosyal güvenlik mevzuatından doğan hak ve menfaatlerini korumak ve geliştirmek, çalıştıkları ülkelerde ve yurda dönüşlerinde karşılaştıkları meselelerin çözülmesinde yurt içinde ve dışındaki kuruluşlarla gerekli koordinasyonu sağlamak, Yurt Dışı İşçi Hizmetleri Genel Müdürlüğünün görevleri arasında yer almaktadır. Sorunun Doğru Cevabı E Şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: Müfettişleri, eşlerine, üçüncü dereceye kadar kan ve sıhhi hısımlarına ait ve bunların yönetimleri altındaki ya da kendilerinin veya bunların ortağı bulundukları işyerlerinde teftiş yapamazlar. Sorunun doğru cevabı e şıkkıdır

Yanıt Açıklaması: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda çalışma yaşamının denetimini ilgilendiren hükümlere yer verilmiştir. Nitekim 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun “İşçinin Kişiliğinin Korunması” başlığını taşıyan 417. maddesine göre işveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür. İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmakla yükümlüdür. İşverenin yukarıdaki hükümler dâhil, kanuna ve sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zedelenmesi veya kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir. Doğru yanıt E'dir.

Yanıt Açıklaması: Özellikle karmaşık ve teknik bilgi gerektiren iş güvenliği ve sağlığı düzenlemelerinin uygulanmasında, eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi önem kazanmaktadır. Günümüzün çağdaş iş denetimi yaklaşımında eğitim, önemli bir araç olarak kabul edilmektedir. İş müfettişleri, denetimleri sırasında klasik bilgi verme işlevlerini aşarak, işyerlerinde eğitimleri planlamak ve gerçekleştirmekle, özellikle eğitim eksikliğinin daha fazla bulunduğu küçük ölçekli işyerlerinin çalışma koşullarının iyileştirilmesine katkıda bulunmalıdır. İş müfettişleri, denetimlerin yanı sıra eğitim ve danışmanlık hizmeti sunmaktadır. Yasalara uygunluğu sağlamada söz konusu ikili yapı, iş denetimi sistemlerinin çalışma yaşamında temel bir rol oynadığı ve çalışma yaşamına ilişkin geniş çaplı problemlerin verimli bir biçimde çözümlenebilmesini sağlaması gereğinden kaynaklanmaktadır. İş müfettişlerinin, işverenleri ve işçileri mümkün olduğu kadar iyi bilgilendirmek ve enformasyon isteklerinin sayısını azaltmak amacıyla, zaman zaman meslek örgütlerine yazılar ya da sirkülerler göndererek bunları yeni konularda bilgilendirmeleri ya da açıkça anlaşılmayan yasal düzenlemeleri açıklamaları da bu bağlamda önemli bir çalışma yöntemidir.

Yanıt Açıklaması: 161 sayılı Sözleşmenin 3. bölümü örgütlenmeyi düzenlemektedir.

Yanıt Açıklaması: Bölge laboratuvarları oluşturmak İş Teftiş Kurulu Başkanlığının görev ve yetkileri arasında yer almamaktadır.