Çalışma Yaşamının Denetimi

Yanıt Açıklaması: Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nun amacı, memleketin sıhhi şartlarını ıslah ve milletin sıhhatine zarar veren bütün hastalıklarla mücadele etmek ve gelecek neslin sıhhatli olarak yetişmesini temin etmektir.

Yanıt Açıklaması: Sendika ve konfederasyonların sendikaya tamamen yabancı olan, sendika organları ile hiçbir ilişkisi bulunmayan, devletin yetkili organları aracılığı ile denetlenmesine dış denetim denir.

Yanıt Açıklaması: kamu kaynakları azaltma girişimleri karşısında etkinlik ve verimliliği artırma stratejileri; “benzer hizmet veren kamu kurumlarıyla işbirliği yoluyla kaynakların birleştirilmesi, tümleşik/bütünleşik iş denetimi sistemlerini yaşama geçirmek ve önceliklerin belirlenmesi ve kaynakların öncelikli sorunlara yönlendirilmesi” şeklinde sıralanabilir.

Yanıt Açıklaması: 506 sayılı kanun öncesinde 16 temmuz 1945 tarihinde 4792 sayılı işçi sigortaları kurumu kanunu çıkarılmıştır. Bu kanun 01.01.1946 günü yürürlüğe girmiştir. 506 sayılı kanun ile kurumun adı Sosyal Sigortalar Kurumuna dönüştürülmüştür. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: 4857 sayılı İş Kanunu'nun ' Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğu ' başlığı altında 30. maddesine göre; işverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işverenlerinde %3 engelli, kamu işyerlerinde ise %4 engelli ve %2 eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işyerlerinde çalıştırmakla yükümlüdürler. Doğru cevap D'dir.

Yanıt açıklaması yok

Yanıt Açıklaması: 10.09.1921 tarih ve 151 sayılı “Ereğli Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun” ile kurulan Amele Birliği Ülkemizin ilk sosyal güvenlik kuruluşudur. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Çalışma yaşamının denetiminin etkinliği ve başarısının en somut ölçütlerinden biri, iş müfettişlerinin sayısı ve ülkedeki işyeri başına düşen müfettiş sayısıdır. Uluslararası Çalışma Örgütünün bu konuda koyduğu ölçütler; • Gelişmiş bir ülke için 1/10.000 • Gelişmekte olan bir ülke için 1/20.000 • Az gelişmiş bir ülke için 1/45.000’dir.

Yanıt Açıklaması: İş Kanunu’nun kapsamı dışında kalan işler şu şekilde sıralanabilir: • Deniz ve hava taşıma işleri • 50’den az işçi çalıştırılan (50 dâhil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerleri veya işletmeleri • Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri • Bir ailenin üyeleri veya 3’üncü dereceye kadar (3’ üncü derece dâhil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işler • Ev hizmetleri • İş sağlığı ve güvenliği hükümleri saklı kalmak üzere çıraklar • Sporcular • Rehabilite edilenler • 5302 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 3. maddesinin (a) bendindeki tarife uygun üç kişinin çalıştığı işyerleri.

Yanıt Açıklaması: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tedbirlerin alınıp uygulanmasında işyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanlarının yetkilendirilmesini kabul etmiştir

Yanıt Açıklaması: Çalışma yaşamının denetiminin etkinliği ve başarısının en somut ölçütlerinden biri, iş müfettişlerinin sayısı ve ülkedeki işyeri başına düşen müfettiş sayısıdır. Uluslararası Çalışma Örgütünün bu konuda koyduğu ölçütler; • Gelişmiş bir ülke için 1/10.000 • Gelişmekte olan bir ülke için 1/20.000 • Az gelişmiş bir ülke için 1/45.000’dir.

Yanıt Açıklaması: İş güvenliği uzmanlarının yetkileri İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin 10. maddesinde gösterilmiştir. Söz konusu madde hükmüne göre iş güvenliği uzmanlarının yetkileri şu şekilde sıralanabilir: • İşverene yazılı olarak bildirilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerden hayati tehlike arz edenlerin, iş güvenliği uzmanı tarafından belirlenecek makul bir süre içinde işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, bu hususu işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne bildirmek. • İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil müdahale gerektirmesi halinde işin durdurulması için işverene başvurmak. • Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek. • Görevinin gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak. A hariç bütün seçenekler iş güvenliği uzmanının yükümlülüklerini ifade etmektedir.

Yanıt Açıklaması: Çalışanların işsağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez

Yanıt Açıklaması: İş Hukuku açısından işçi, çalışan olarak iş sözleşmesinin hem konusu (objesi), hem de tarafıdır (süjesi). Bu anlamıyla iş sözleşmesi işçinin bizzat şahsına dayanır. Ancak aynı zamanda işçi emeğini ve de zamanla kişiliğini de işverenin otoritesi altına sokar (Güzel, 2003, s.9-10). Bu yönüyle de işverenin emir ve talimatları altında bir çalışma düzeni içerisine sokulmuş olan işçinin hareket kabiliyeti de daralmaktadır. İşçinin işverenin kontrolü ve hareket alanı içerisinde kaldığı ve o alanın riskleriyle her zaman yüz yüze olduğu kabul edilir. Ancak işte bu alanda risklerin meydana gelme ihtimaline karşı işçinin korunması özel bir önem arz etmektedir. Çünkü işverenin kontrolünde emeğini sunan işçi, işverence alınmış önlemler içerisinde çalışmasını sürdürecektir. Eğer önlemler tehlikeleri ortadan kaldırmaya yetecek düzeyde ise sorun yaşanmayabilir. Ancak tedbirler olası tehlikeleri bertaraf edecek ölçekte değilse, bu takdirde zararların doğması kaçınılmazdır.

Yanıt Açıklaması: Farklı işgücü kesimlerine ve korumasız işgücü kesimlerine yönelik denetim stratejileri; “işyeri dışına taşan koruma düzenlemeleri geliştirilmesi ve denetim yetkisinin genişletilmesi, iş denetimi kaynaklarının en korunaksız işgücü kesimlerine yöneltilmesi ve standart koruma politikalarının işkolu ve işyerine özgü koruma politikaları ile tamamlanması” şeklinde sıralanarak açıklanabilir.

Yanıt Açıklaması: 5502 sayılı SGKK hükümlerine göre, sosyal güvenlik uygulamalarının denetlenmesi için sosyal güvenlik denetmenliği kurumu oluşturmuştur (mad.31). Söz konusu madde hükmüne göre sosyal güvenlik denetmenleri ve yardımcıları sosyal güvenlikle ilgili olarak getirilmiş düzenlemelerin usulüne, kanuna, yönetmeliğe vb. düzenlemelere uygun bir düzenin mevcut olup olmadığını kontrol edeceklerdir. Doğru cevap A'dır.

Yanıt Açıklaması: OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan en az bir işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli istihdamı zorunludur.

Yanıt Açıklaması: Yaklaşık 20-30 yıldır tartışılan ve nihayetinde T.C. Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ-Kur’un tüzel kişiliklerine son verilerek bu kurumların hizmetlerini tek çatı altında toplayan 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu(SGKK) 16.05.2006 tarihinde kabul edilip 20.05.2006 da Resmi^ Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sosyal Güvenlik Uzmanı ve müfettişlerinin mesleğe alınışları 5502 sayılı kanunla belirlenmiştir. Söz konusu madde hükmüne göre; 657 sayılı devlet memuru kanununun 48. maddesinde sayılan şartlara ilaveten; en az 4 yıllık eğitim veren yüksek öğretim kurumlarından, hukuk, siyasal bilgiler, iktisat, işletme, iktisadi ve idari bilimler, tıp, diş hekimliği, eczacılık fakiltesi ve sosyal hizmetler sağlık dairesi ve sağlık yönetimi, matematik, istatistik, aktüerya, bankacılık, sigortacılık, endüstri müh., yazılım müh., elektronik ve elektirk müh., bilgisyara müh. vb. mezunu olmak. Mesleki ve yabancı dil sınavlarında başarılı olmak, sınavın yapıldığı yılın ocak ayında 30 yaşını doldurmamış olmak şartları aranmaktadır. Cinsiyet ise bu şartlar içinde yer almamaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yanıt Açıklaması: Çalışma barışı, rekabet gücünü artıran; iş uyuşmazlıkları ise rekabet gücünü azaltan etkenler arasındadır