Sendikacılık

Yanıt Açıklaması: İşçi sınıfı içinde dayanışmayı arttırma, sendikaların bazı genel amaçlar ve ortak politikalar izlemesini sağlamak, sendikaların faaliyetlerini koordina etmek ve bölünmüş işçi hareketini toparlamak üst sendikal örgütlerin temel işlevlerinden biridir.

Yanıt Açıklaması: Sendikalar ve siyasi partiler arasında bağımlı ilişkinin kurulduğu modelde sendikalar, siyasi partiler karşısında bağımsızlıklarını koruyamamaktadır. Sendikalar totaliter rejimin görüldüğü̈ ülkelerde iktidardaki siyasi partiyle zorunlu olarak organik bir ilişkiye girmektedir. Buna örnek olarak Çin, Küba, Suriye, Irak, Cezayir ve Gana gibi ülkelerdeki ilişki biçimleri işaret edilebilir. Ayrıca, bu ilişki bicimi demokratik parlamenter rejimin görüldüğü̈ ülkelerde görülebilmekte ve bu ülkelerde sendikalar siyasi partilerle gönüllü olarak organik bir ilişkiye girmektedir. Buna örnek olarak Fransız Genel İş Konfederasyonu (CGT) ve İtalyan Genel İş Konfederasyonu (CGIL) verilebilir. Sendikalar, organik bağlantı içinde oldukları siyasi partinin âdeta bir organik veya uzantısı olarak faaliyet göstermektedir. Genellikle Marksist (devrimci) sendikacılık anlayışı hakimdir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’de taban örgütlenme modeli işkolu sendikalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Japonya’da işyerleri önem derecesinde en başta yer alır.

Yanıt Açıklaması: Farklı işkollarında veya farklı mesleklerde örgütlü olan sendikaların birleşmesiyle oluşan ve yapıları itibarıyla genel sendikalara benzeyen taban örgütlenme modeline birleşik-küme sendika denmektedir.

Yanıt Açıklaması: Zorunlu bağımlı modele örnek olarak eski SSCB, eski Yugoslavya, Küba, Çin, Kuzey Afrika ve Mısır, Tunus, Cezayir, Suriye, Irak gibi Orta Doğu ülkeleri gösterilebilir. Gönüllü bağımlı model özellikle Fransa, İtalya, İspanya, Portekiz’in de içinde yer aldığı Latin Avrupa ülkelerinde ağırlıklı olarak görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sendikalarda demokrasiden sapma üzerinde duran Robert Michels, tüm demokratik örgütlerde olduğu gibi sendikalarda da zaman içinde demokratik yapıdan oligarşik bir yönetim yapısına doğru kayış yaşanabileceğini ileri sürmüştür. Michels’in "Oligarşinin Tunç Kanunu" adındaki varsayımına göre, yapısı şeklen demokratik olan siyasi parti, dernek, kooperatif gibi tüm örgütlerde zamanla demokratik amaçlardan sapma ve belirli bir grubun veya liderin hakimiyetine girme gibi oligarşik eğilimler görülmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sendikal haklar ve özgürlüklere uluslararası hukukta önem veren ve belgeleri imzalayarak bunu pratikte de uygulayan bir ülkenin gelişmişlik seviyesinin diğer ülkeye nazaran daha ileride olduğu yorumu yapılabilir.

Yanıt Açıklaması: İşkollarında çalışma koşulları arasında dengeyi sağlama açısından işkolu sendikaları önemli bir farklılık oluşturmaktadır. Meslek sendikaları yalnızca bir mesleğe yönelik hakların korunmasını sağlar iken işkolu sendikaları aynı işkolunda çalışan işçilerin tamamı için hak ve çıkarların korunmasını sağladığı için işkolları arasında da dengeyi sağlamaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sendika birlikleri üst düzey örgütlenme modelidir.

Yanıt Açıklaması: "Sendikalar, organik bağlantı içinde oldukları siyasi partinin adeta bir organı veya uzantısı olarak faaliyet göstermektedir" ifadesi Bağımlı Model'in özelliğini anlatmaktadır.

Yanıt Açıklaması: İngiltere’de grev hakkı anayasada yer almamakla birlikte, çeşitli kanunlarla düzenlenmektedir. Kıta Avrupa ülkelerinden farklı olarak İngiltere’de memurların da grev hakkı bulunmaktadır. Grev türleri konusunda ise çeşitli sınırlamalar bulunmaktadır. Siyasi grevin ve dayanışma grevinin yasa dışı kabul edildiği İngiltere’de hak grevi, çıkar grevi, gayret grevi (iş yavaşlatma eylemi) ve picketing yasaldır.

Yanıt Açıklaması: Global Sendika Federasyonlarının en önemli ve ses getiren faaliyetlerinden biri de çok uluslu şirketler ile imzaladıkları küresel çerçeve anlaşmalarıdır.

Yanıt Açıklaması: 1869 yılında, Philadelphia’da terziler tarafından kurulan gizli bir derneğin devamı olan bu sendika o güne kadar kurulanlardan farklı olarak, meslek, işkolu ve vasıflı-vasıfsız ayrımı yapmadan bütün işçilerin birleşmesini öngörmüştür.

Yanıt Açıklaması: Aynı işkolundaki tüm işçileri, meslek ve vasıf farkına bakmaksızın örgütleyen taban sendika türüne işkolu (Sanayi) örgütlenme modelidir. İşkolu sendikalarının üyelerini vasıfsız ve yarı vasıflı işçiler oluşturmaktadır. Türkiye’deki taban örgütlenme modeli, işkolu sendikalarıdır.

Yanıt Açıklaması: Gelişmiş ülkeler arasında, egemen sendikacılık modeli olarak işyeri sendikalarının görüldüğü en tipik ülke Japonya’dır.

Yanıt Açıklaması: • Sendikalar, ağırlıklı olarak kamu sektöründe örgütlü bulunmaktadır. Ancak 1980’li yıllardan itibaren özelleştirmelerin hız kazanmasıyla birlikte sendikalar önemli bir üye kaybına uğramaya başlamıştır. Kamu sektöründe örgütlenmek, özel sektörde örgütlenmeye göre görece olarak daha kolaydır. Ancak sendikalar bu kolay ve güvenli örgütlenme alanlarını kaybederken özel sektörde de eski ve güçlü bir örgütlenme deneyimi ve birikimine sahip olmadıkları için yeni üye kazanmak konusunda zorlu bir mücadele vermektedirler. • Sendikalar, emekten yana bir toplumsal hareketin parçası olmak yerine, üyelerinin çıkarlarına yönelik politikalar üretmekten öteye geçemeyen çıkar örgütleri olarak kalmışlardır. Bir başka deyişle sendikacılık, bir hareket olma özelliğini kazanamamış; salt örgütlenme düzeyinde kalmıştır. • Sendikalar, siyasal bilinci yetersiz ve siyasal görüşleri siyasi partiler arasında dağılmış bulunan bir işçi tabanına dayalı olduğu için, kendi aralarında da bölünmüşlerdir. Bir başka ifadeyle Avrupa ülkelerinde sendikalar siyaseti etkilerken, Türkiye’de siyaset sendikaları etkilemekte; siyasi alandaki parçalanmışlık sendikal yapıda da bölünmelere neden olmaktadır. Bu bölünmüş yapı ise sendikal gücün azalmasına neden olmaktadır. • Yukarıda belirtilen bölünmüş ve parçalanmış sendikal yapı sendikalararası rekabete neden olmaktadır. Ancak Türkiye’de örgütsüz işçileri örgütlemeye yönelik ‘genişlemeci’ bir rekabet yerine, örgütlü işçileri birbirlerinden çalmaya yönelik ‘pazar payına yönelik’ bir rekabet görülmektedir. Dolayısıyla bu rekabet, Türkiye’de toplam sendikalı işçi sayısını arttırmaya yönelik yapıcı bir rekabet değil, yalnızca sendikalı işçilerin üye oldukları sendikaları değiştirmeleri esasına dayanan yıkıcı bir rekabet olmaktadır. • İşgücü piyasasında memur, sözleşmeli personel, sendikalı işçi, sendikasız işçi, kaçak işçi vb. gibi parçalanmış bir yapının olması çalışanlar arasındaki dayanışmayı ve bilinci zayıf­latmakta ve sendikalı işçilerin “şanslı azınlık” veya “işçi aristokrasisi” olarak değerlendirildiği parçalanmış bir iş gücü profilini ortaya çıkarmaktadır. • Sendikacılık kamu sektöründe başladığı ve geliştiği için, kolay sendikacılık ve siyasi iktidara bağımlı bir sendikacılık gelişmiştir. Sendikalar işçi tabanının verdiği destekle gelişen mücadeleler sonucu değil, genellikle siyasi manevralarla çeşitli kazanımlar elde etmişlerdir. • Uzun yıllar Türkiye’nin en önemli ekonomik sorunu olan enf­lasyon nedeniyle sendikalar ücret pazarlığını merkez alan politikalar uygulamıştır. Sendikalar, tüm ücretliler adına bir mücadele vermek yerine; üyeleri adına ekonomik kazanımlar elde etme mücadelesi vermeyi tercih etmişlerdir. • Sendikalar temel işlevleri olan toplu pazarlığı merkez alan geleneksel politikalar dışında, yeni üye kazanmak ve mevcut üyelerini koruyabilmek için yenilikçi politikalar izlemek konusunda yetersiz kalmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Seçeneklerde belirtilenlerden, TUC dışındakiler faal işçi örgütü değildir.

Yanıt Açıklaması: D şıkkı dışındaki diğer tüm şıklar işçi haklarını öne çıkaran bireysel kazanımlardan çok toplumsal kazanımlara yönelen cevaplar olmaktadır. Bu da Amerikancı Sendikacılık anlayışı ile bağdaşmamaktadır.

Yanıt Açıklaması: 1946 yılında Cemiyetler Kanunu’nda yapılan değişiklikle birlikte, sınıf esasına göre cemiyet kurma yasağı kaldırılmıştır. Böylelikle sendikal örgütlenmenin önü açılmış ve sendika yasağı sisteminden sendika özgürlüğü sistemine geçilmiştir. Cevap: E şıkkıdır.