Sendikacılık

Yanıt Açıklaması: ABD’de ilk sendika meslek esasına göre 1794 yılında Philadelphia’da ayakkabıcılar tarafından kurulmuştur.

Yanıt Açıklaması: Sendikalar demokratik kuruluşlardır ve sendikal çoğulculuk, katılımcılık, şeffaflık gibi ilkelere sahiptir. Dolayısıyla sadece çoğunluğun görüşünü benimsemez.

Yanıt Açıklaması: DİSK (1967). DİSK, programı Marksist bir çizgide olan Türkiye İşçi Partisi (TİP) ile dolaylı da olsa bir iş birliği sonucunda kurulmuştur. Türkİş’in izlediği pragmatik ve partiler-üstü politika ilkesine bir tepki olarak Türk-İş’ten kopan sendikalar tarafından kurulan DİSK, demokratik kitle ve sınıf sendikacılığını benimsemiştir. ITUC ve ETUC’a üye olan DİSK, Temmuz 2018 itibarıyla yaklaşık 160.000 sendikalı işçiyi temsil etmektedir. İşçilerin kendi partileri içinde görev almalarını, kendi partilerinin iktidara gelmesi için mücadele vermelerini savunan DİSK, işçi sınıfının ekonomik mücadelesinin yanında siyasal ve ideolojik açıdan da mücadele etmesine inanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Sendikalar kendilerine yakın ideolojik yapılarla organik bir bağ olmadan ilişkiye girebilirler.

Yanıt Açıklaması: Verilen bilgiler göz önüne alındığında ortaya çıkabilecek en genel sonuç sendikalaşmanın gelişmesinin engellenmesi olacaktır. ABD'de endüstri çok gelişmiş olmasına rağmen yukarıda bahsedilen sebepler bu sonucu doğurmaktadır.

Yanıt Açıklaması: 12 Eylül askerî müdahalesiyle, sendikal faaliyetler askıya alınmıştır. Bir başka ifadeyle 1980-1983 yılları arasında Türk siyaseti açısından olduğu kadar Türk sendikal hareketi açısından da bir ara dönemden geçilmiştir. Bu dönemde birçok isçi sendikasının ve konfederasyonunun faaliyetleri durdurulmuş, tüm taşınır ve taşınmaz malları ile evrakları denetim altına alınmış, bazı sendika yöneticileri hakkında davalar açılmıştır. Ayrıca bu dönemde grev ve lokavt yasaklanmış; çıkarılan bir kanunla, yapılmış bulunan toplu is sözleşmelerini yenileme görevi Yüksek Hakem Kurulu’na (YHK) verilmiştir.

Yanıt Açıklaması: Sanayileşmede ve sendikal harekette gecikmenin yaşanması. Sendikacılıktan söz edebilmek için öncelikle işçi sınıfını ortaya çıkaracak güçlü ve yaygın bir sanayileşmenin olması gerekmektedir. Eş deyişle örgütlenmenin olmazsa olmaz koşullarından birisi nicel açıdan belirli bir varlık ve süreklilik kazanmış sanayi işçiliğidir. Demokratikleşme süreci içinde sendikaların yer almaması. Demokrasi ve sendikacılık arasında birbirini besleyen iki yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Sendikaların gelişip serbestçe faaliyette bulunabilmesi için demokratik bir sistemin olması gerektiği gibi sendikaların olmadığı bir demokrasiyi de düşünmek mümkün değildir. Özellikle Avrupa ülkelerinde demokratik hakların elde edilme mücadelesinde en ön saf­larda her zaman işçiler yer almıştır ve sendikalar, demokrasinin âdeta koruyucusu durumundadır. Bir başka deyişle, Avrupa ülkelerinde demokrasinin doğuşunun arkasında işçi hareketinin ve işçi hareketine dayalı siyasal mücadelenin yer aldığını söylemek mümkündür. Sendikal hakların sınıf mücadelesi ile elde edilmemesi ve sendikal hareket üzerinde güçlü bir devlet etkisinin varlığı. Yukarıda bahsedilen faktörlerin de etkisiyle Türkiye’de işçiler arasında güçlü bir sınıf bilinci oluşmamış ve sendikal haklar, Avrupa ülkelerinin aksine, güçlü bir sınıf mücadelesi sonucu elde edilmemiş; paternalist (koruyucu) devlet anlayışının bir sonucu olarak devlet tarafından verilmiş ve her dönem kontrol altında tutulmuştur. Bir başka ifadeyle Türkiye’de çalışma hukuku ve sendikal haklar sosyal ve sınıfsal dinamiklerin ürünü olarak değil, devletçilik anlayışının bir sonucu olarak devletin takdiri ile gelişmiştir.

Yanıt Açıklaması: İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, BM’nin(Birleşmiş Milletler) çalışma yaşamı ile ilgili en temel belgelerinden biri olarak BM Genel Kurulu tarafından 10 Aralık 1948’de kabul edilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Yanıt Açıklaması: Nitekim Türkiye’deki işçi sendikaları konfederasyonlarından TÜRK-İŞ, DİSK ve HAK-İŞ ile memur sendikaları konfederasyonlarından KESK, ETUC’a üyedir.

Yanıt Açıklaması: 1924 yılından itibaren hazırlanan çeşitli kanun tasarıları sonucunda 1936 yılında ilk iş kanunu olan 3008 sayılı İş Kanunu kabul edilmiş ve 1937 yılında yürürlüğe girmiştir. Cevap: C şıkkıdır.

Yanıt Açıklaması: ABD’de tipik olarak görülen bağımsız model, çoğu zaman Amerikan sendikacılığı olarak da adlandırılmaktadır. Zira ABD’de sınıf bilinci zayıf olduğu gibi işçi sınıfının desteğiyle yaşayan bir siyasi parti de mevcut değildir. Tarafsızlık üzerine kurulubu modelde sendikalar, seçim zamanlarında parti farkı gözetmeksizin bazı adayları desteklemekte bazı adaylara karşı ise mücadele edebilmektedir.

Yanıt Açıklaması: Sendikalar ile siyasi partiler arasında organik bir ilişki yoktur. İşçi sınıfının desteğiyle yaşayan bir siyasi parti mevcut değildir. Sendikalar siyasi partilere eşit mesafede kalmakla birlikte siyasetten tamamen uzak değildir. Sendikalar seçim dönemlerinde kendilerine yakın bir partiyi destekleyebilmekte veya bir partinin sosyal politikaya açık adaylarının parlamentoya girmesine yardımcı olabilmektedir. Ancak bu ilişki, sürekli ve düzenli bir nitelik kazanmamaktadır. Genellikle pragmatik sendikacılık anlayışı hakimdir.

Yanıt Açıklaması: Sendikacılık ve siyaset arasında, karşılıklı fayda yaklaşımı üzerine kurulu bir ilişki vardır. Siyasi partiler iktidara gelebilmek için veya iktidardayken icraatlarının başarıya ulaşabilmesi için büyük bir oy potansiyeline sahip olan isçilerin, dolayısıyla sendikaların desteğine ihtiyaç duymaktadır. Sendikalar ise toplu pazarlık amaçlarını asan daha geniş kapsamlı toplumsal amaçlarını gerçekleştirebilmek için siyaset üzerinde baskı güçlerini kullanmaktadır.

Yanıt Açıklaması: Japonya

Yanıt Açıklaması: Amerika’da sol görüşe dayanan marksist, devrimci, evrimci gibianlayışlara dayalı sendikacılığa yer verilmez.

Yanıt Açıklaması: Farklı iş kollarında veya farklı mesleklerde örgütlü olan sendikaların birleşmesiyle oluşan ve yapıları itibarıyla genel sendikalara benzeyen taban örgütlenme modelidir.

Yanıt Açıklaması: Bağımlı modelde sendikalar, siyasi partiler karşısında bağımsızlıklarını koruyamamakta ve bir siyasi partinin güdümü altına girmektedir.

Yanıt Açıklaması: 2. Dünya Savaşı’ndan 1987 yılına kadar Japonya’da Sohyo, Domei, Churitsu Roren ve Shinsanbetsu adı altında dört büyük üst sendikal örgüt faaliyet göstermiştir.

Yanıt Açıklaması: Portekiz gönüllü bağımlı modele uygun bir örnek olarak gösterilebilir.

Yanıt Açıklaması: Türkiye’nin ilk sendikalar kanunu, 1947 yılında kabul edilen 5018 sayılı İşçi ve İşveren Sendikaları ve Sendika Birlikleri Hakkında Kanun’dur.